تشخیص اختلالات شخصیتی در مشاوره ازدواج/ با کدام شخصیتها ازدواج ممنوع است؟

یک مشاور خانواده محدودیت ها و ممنوعیت های ازدواج با افراد دارای اختلالات شخصیتی مختلف را تشریح کرد.

زهرا السادات پورسید آقایی در گفت وگو با مجله راپیدی، با بیان اینکه یکی از موارد بسیار حایز اهمیت در ازدواج تناسب تیپ های شخصیتی زوجین است، اظهار کرد: زمانی که از تیپ های شخصیت سخن به میان می آید، در واقع از نقشه جغرافیای درونی، نوع واکنش ها و رفتارهای بیرونی فرد صحبت می شود. نوع ادراک، احساس و رفتار مخصوص هر تیپ شخصیتی متفاوت است و از همین رو براساس تیپ های شخصیتی می توان چگونگی کنش و واکنش فرد، حل مسایل و میزان سازگاری و سایر مسایل پیش بینی شود.

وی با تاکید بر اینکه شخصیت، تاثیرات پایداری بر کیفیت روابط زناشویی دارد که برخی از ویژگی های شخصیتی می توانند عامل تشدیدکننده تنش ها و تعارضات میان زوجین باشند، گفت: ممکن است تعارضات به بزرگترین عامل تهدیدکننده تداوم روابط زوجین تبدیل شود. 

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه انواع متفاوتی از تیپ های شخصیتی وجود دارد که برخی از آنها برای ازدواج تناسب بیشتری با یکدیگر دارند، یادآور شد: در مقابل تیپ های هنجار شخصیتی متفاوت، اختلالات شخصیتی متفاوتی نیز وجود دارند. اختلالات شخصیتی یعنی صفات شخصیتی افراد، انعطاف ناپذیر و ناسازگار است به طوریکه موجب اختلال قابل ملاحظه ذهنی فرد خواهد شد. به همین دلیل در مشاوره ازدواج حتما باید اختلالات شخصیتی طرفین مورد بررسی قرار گیرد.

به گفته پورسیدآقایی، به طور کلی اختلالات شخصیتی به سه گروه تقسیم می شود که اختلالات شخصیتیِ گروه اول نیز شامل سه نوع اختلال شخصیت پارانویید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اختلال شخصیت اسکیزویید است و ازدواج با گروه اول جز ممنوعیت هاست؛ به عبارتی اگر در مشاوره مشخص شود که یکی از طرفین ازدواج، مبتلا به یکی از اختلالات شخصیتی این گروه هستند، ممنوعیت این ازدواج به آنها توصیه می شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اختلال شخصیت پارانویید توضیح داد: افراد دارای اختلالات شخصیت پارانویید، الگویی از بی اعتمادی و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران را دارند که سبب می شود فرد تمام انگیزه های دیگران را بدخواهانه تعبیر کند. این اختلال معمولا در بزرگسالی افراد شکل می گیرد و نمایان می شود. 

وی در ادامه به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اشاره کرد و گفت: افراد دارای این اختلال نیز الگوی فراگیر کاستی های اجتماعی و میان فردی را دارند که افزون بر تعریف های شناختی و ادراکی، ناراحتی شدید یا کاهش توانایی در برقراری روابط صمیمانه نیز در آنها وجود دارد؛ این اختلال نیز از اوایل بزرگسالی آغاز می شود. این دسته از افراد نیز مانند افراد دارای اختلال پارانویید خصوصیاتی مانند بدبینی، روابط عاطفی سرد و انزوا و گوشه گیری، تفکرات عجیب جادویی و تجربه های ادراکی غیرمعمول و انحراف را دارند.

این مشاور خانواده در ادامه به سومین شخصیت اختلال زیرمجموعه گروه اول تحت عنوان اختلال شخصیت اسکیزویید اشاره و بیان کرد: ویژگی اصلی این اختلال وجود الگوی کناره جویی از روابط اجتماعی و محدود بودن دامنه تظاهرات هیجانی در موقعیت های بین فردی در فرد است. این الگو نیز در اوایل بزرگسالی شکل می گیرد و افراد مبتلا به این اختلال، مشابه به دو گروه اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و پارانویید هستند با این تفاوت که افکار بدبینانه در آنها کمتر است. در واقع این دسته از افراد به چهره سنگی معروفند و به هیچ وجه توانایی لذت بردن از زندگی را ندارند.

این مشاور خانواده با اشاره به گروه دوم از اختلال شخصیت که به آنها خوشه ب گفته می شود، افزود: اختلال شخصیت مرزی نیز در گروه دوم اختلالات شخصیتی قرار دارند که ویژگی اصلی آنها نیز، الگوی فراگیر از بی ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره و عواطف در این افراد است. به همراه تکانش گری آشکاری که در اوایل بزرگسالی آغاز می شود و در زمینه های مختلف به چشم می خورد، این افراد چرخش های ناگهانی در خلق و تفکرات و رفتار و روابط بین فردی را نیز تجربه می کنند.

وی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی که جز ممنوعیت های ازدواج نیز عنوان می شود اشاره کرد و افزود: در این دسته از اختلالات نیز الگوی فراگیر بی اعتمادی و تجاوز به حقوق دیگران وجود دارد. این اختلال از نوجوانی شکل می گیرد و تا اوایل بزرگسالی ادامه پیدا می کند. این افراد تکانشی هستند و حقوق دیگران را زیر پا می گذارند و کتک کاری و احتمال قتل در آنها وجود دارد.

به گفته وی، علاوه بر برخی اختلالات شخصیت، برخی اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو و اختلالات هذیان بددلی یا هذیان گزند و آسیب نیز از ممنوعیت های ازدواج است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه سایر اختلالات شخصیت جز ممنوعیت های ازدواج نیستند بلکه جز محدودیت های ازدواج هستند، یادآور شد: به طور مثال اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال شخصیت نمایشی، وسواسی ـ جبری و منفعل ـ مهاجم نیز اختلال شخصیتی هستند که ازدواج با آنها ممنوع نیست، بلکه جز محدودیت های ازدواج به شمار می روند، به طوریکه باید در مرحله مشاوره پیش از ازدواج تشخیص داده شوند و سپس فرایند درمان شخص جهت آمادگی او برای ازدواج شروع شود. این نکته مورد اهمیت است که همسر آینده فرد نیز باید از مشکلاتی که ممکن است با آن مواجه شود، آگاه باشد.

پورسیدآقایی ادامه داد: یکی از محدودیت های ازدواج، اختلال دو قطبی است که فرد دو دوره شیدایی و افسردگی را می گذراند؛ ازدواج با افرادی که دارای این نوع اختلال هستند محدودیت دارد. به این معنی که می شود با افراد دچار اختلال دو قطبی ازدواج کرد اما دارای شرایطی است؛ در ابتدا روانپزشک باید شدت بیماری و عود بیماری فرد را طی سال بررسی کند. از آنجایی که این اختلال با مصرف دارو قابل درمان است و احتمال بهبودی وجود دارد، احتمال آنکه بتوان ازدواج مناسبی داشت وجود دارد، مشروط بر اینکه همسر وی حتما باید از بیماری او آگاه باشد و بداند که احتمال انتقال این بیماری به فرزند نیز وجود دارد. همچنین آگاه باشد که علایم بازگشت به بیماری و دوره های عود آن چگونه است.

وی تاکید کرد که پنهان کاری برای فرد مبتلا به این بیماری موجب اضطراب و تشدید بیماری فرد خواهد شد.

این مشاور خانواده معتقد است که ممنوعیت ها و محدودیت هایی برای ازدواج با افراد دارای اختلال شخصیت وجود دارد. دسته ای از اختلالات شخصیت گروه اول و برخی از اختلالات شخصیت گروه دوم که پیشتر مطرح شد، جزو ممنوعیت ها و ما بقی آنها جزو محدودیت ها هستند.

این استاد دانشگاه درباره نحوه تشخیص اختلالات شخصیت در پیش ازدواج گفت: اختلالات شخصیت در مشاوره ازدواج با مصاحبه های دقیق روانشناس و مشاوره ازدواج و با انجام تست ها قابل تشخیص است . از همین رو بحث مشاوره ازدواج جزء ضروریات و واجبات است. همانطور که تست های ژنتیک و آزمایش های خون قبل از ازدواج ضروری و واجب شمرده می شوند، مشاوره ازدواج نیز واجب است.

وی تاکید کرد: ممنوعیتها و محدودیتهای روانپزشکی در ازدواج شامل10 تا 20 درصد افراد جامعه است و امر فراگیری در جامعه محسوب نمی شود.

پایان خبر مجله راپیدی