نمونه درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه

برای وصول وجه چک برگشتی، درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه یکی از سریع ترین و مستقیم ترین روش های قانونی است که به دارنده چک اجازه می دهد بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی طولانی مدت، مطالبات خود را از طریق واحد اجرای احکام دادگستری پیگیری کند. این رویکرد، که بر مبنای ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک استوار است، مزایای چشمگیری از جمله سرعت بالا در رسیدگی و امکان توقیف اموال را برای دارنده چک فراهم می آورد.

چک به عنوان یک سند لازم الاجرا، نقش حیاتی در مبادلات اقتصادی ایفا می کند. با این حال، مواجهه با چک برگشتی می تواند چالش های فراوانی را برای دارندگان آن به همراه داشته باشد. در گذشته، وصول مطالبات از طریق چک برگشتی اغلب مستلزم طرح دعوای حقوقی یا کیفری بود که فرآیندی زمان بر و پیچیده محسوب می شد. اما با اصلاحات صورت گرفته در قانون صدور چک، به ویژه الحاق ماده ۲۱ مکرر در سال ۱۳۹۷، مسیر جدید و کارآمدتری برای احقاق حقوق دارندگان چک برگشتی فراهم شده است.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی ابعاد مختلف درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه می پردازد. از شرایط و مدارک لازم گرفته تا مراحل گام به گام این فرآیند، و همچنین مقایسه آن با دعوای حقوقی مطالبه وجه، تمامی جنبه های ضروری برای دارنده چک برگشتی جهت وصول سریع و قانونی مطالبات خود تشریح خواهد شد. در این راستا، تأکید ویژه ای بر نکات کلیدی قانونی، به خصوص برای چک های صیادی و مهلت های حیاتی، صورت می گیرد تا مخاطب با اطمینان و اطلاعات کامل، حقوق خود را استیفا کند.

اجراییه چک از دادگاه چیست و چرا راهی سریع و قانونی است؟

اجراییه چک از دادگاه، روشی نوین و کارآمد است که به دارنده چک برگشتی این امکان را می دهد تا بدون نیاز به دادرسی ماهوی و اثبات مجدد دین، مستقیماً از مرجع قضایی درخواست صدور دستور اجرا برای وصول وجه چک را بنماید. این فرآیند به ماهیت لازم الاجرای بودن چک به عنوان یک سند تجاری و با پشتوانه قانون جدید صدور چک، متکی است و از طولانی شدن رسیدگی های قضایی جلوگیری می کند.

تعریف اجراییه چک و مبنای قانونی آن

دستور اجراییه چک در واقع یک فرمان قضایی است که توسط قاضی اجرای احکام دادگستری صادر می شود و به صادرکننده چک دستور می دهد تا وجه چک را ظرف مدت مشخصی (معمولاً ۱۰ روز) پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت در این مهلت، دارنده چک می تواند درخواست توقیف اموال صادرکننده را مطرح کند. مبنای قانونی اصلی این روش، ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک است که در تاریخ ۲۹/۷/۱۳۹۷ اصلاح و الحاق گردید. پیش از این اصلاحیه، امکان مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت (در صورت وجود شرایط خاص) و یا از طریق طرح دعوای حقوقی در دادگاه وجود داشت. ماده ۲۱ مکرر با هدف تسهیل، تسریع و کاهش بار دعاوی در محاکم دادگستری و همچنین افزایش اعتبار چک در نظام اقتصادی کشور، این مسیر جدید را پیش روی دارندگان چک های برگشتی قرار داد. این ماده به دارنده چک اجازه می دهد در صورت رعایت شرایط قانونی و دریافت گواهی عدم پرداخت، بدون نیاز به طرح دعوای مطالبه وجه، مستقیماً از دادگاه صالح درخواست صدور اجراییه نماید.

مزایای بی نظیر درخواست اجراییه مستقیم

انتخاب مسیر درخواست اجراییه چک از دادگاه، مزایای قابل توجهی را نسبت به طرح دعاوی حقوقی سنتی ارائه می دهد که آن را به گزینه ای جذاب و کارآمد تبدیل کرده است:

• سرعت فوق العاده در رسیدگی: شاید مهم ترین مزیت این روش، حذف فرآیند دادرسی و رسیدگی ماهوی است. قاضی اجرای احکام صرفاً به بررسی شکلی مدارک و احراز شرایط قانونی می پردازد و نیازی به تشکیل جلسات متعدد دادرسی، ارائه لایحه، و تبادل لوایح نیست. همین امر باعث می شود که دستور اجراییه در مدت زمان بسیار کوتاهی (معمولاً چند روز کاری) صادر شود که در مقایسه با ماه ها یا حتی سال ها زمان لازم برای یک دعوای حقوقی، تفاوت چشمگیری دارد.
• کاهش هزینه های دادرسی: با توجه به ماهیت غیردادرسی این فرآیند، هزینه های قانونی مربوط به ثبت درخواست اجراییه و پیگیری آن به مراتب کمتر از هزینه هایی است که برای طرح یک دعوای حقوقی مطالبه وجه (که بر اساس درصد از مبلغ خواسته محاسبه می شود) باید پرداخت شود.
• قابلیت توقیف اموال همزمان: یکی دیگر از امتیازات مهم ماده ۲۱ مکرر، امکان درخواست توقیف اموال صادرکننده چک حتی پیش از ابلاغ اجراییه یا به طور همزمان با آن است. این ویژگی به دارنده چک کمک می کند تا از احتمال انتقال یا مخفی کردن اموال توسط صادرکننده چک جلوگیری کرده و تضمین بیشتری برای وصول مطالبات خود داشته باشد.
• ماهیت لازم الاجرا بودن: دستور اجراییه صادر شده توسط دادگاه، حکم قطعی محسوب می شود و صادرکننده چک موظف به اجرای آن است. این ماهیت، قدرت قانونی بالایی به دارنده چک می بخشد و مسیر وصول مطالبات را هموارتر می سازد.
• کاهش پیچیدگی های حقوقی: به دلیل تمرکز بر جنبه های شکلی و عدم نیاز به اثبات ماهوی دین، فرآیند درخواست اجراییه نسبت به طرح دعوای حقوقی، پیچیدگی های کمتری دارد و افراد می توانند با مشاوره حقوقی مناسب، این مسیر را با اطمینان بیشتری طی کنند.

شرایط لازم برای درخواست صدور اجراییه چک (با تمرکز بر قانون جدید)

برای آنکه دارنده چک برگشتی بتواند از مزایای ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک بهره مند شود و مستقیماً درخواست صدور اجراییه نماید، لازم است شرایط قانونی خاصی احراز گردد. این شرایط هم به خود چک و هم به فرآیند برگشت و پیگیری آن مربوط می شود.

ویژگی های چک واجد شرایط

نه هر چکی، بلکه فقط چک هایی که دارای ویژگی های مشخصی باشند، قابلیت طرح درخواست اجراییه مستقیم را دارند:

• چک صیادی: چک های صیادی (بنفش رنگ) که از سال ۱۳۹۷ به بعد صادر شده اند، به دلیل ثبت در سامانه یکپارچه صیاد بانک مرکزی، از شفافیت و اعتبار بیشتری برخوردارند. برای این چک ها، ثبت و تأیید در سامانه صیاد از الزامات اساسی است. در صورت برگشت چک صیادی، تمامی اطلاعات مربوط به صادرکننده و دارنده در سامانه موجود است که فرآیند اجراییه را تسهیل می کند.
• چک عادی: چک های عادی قدیمی تر نیز در صورت داشتن شرایط لازم، می توانند موضوع درخواست اجراییه قرار گیرند. برای این چک ها، نیازی به ثبت در سامانه صیاد نیست، اما سایر شرایط لازم الاجرا بودن چک باید احراز شود.
• تاریخ سررسید: چک باید دارای تاریخ سررسید مشخص باشد. چک های وعده دار نیز در صورت عدم پرداخت در تاریخ سررسید و صدور گواهی عدم پرداخت، می توانند قابلیت اجراییه مستقیم داشته باشند.
• اصالت و عدم خدشه: چک باید از اصالت کامل برخوردار بوده و هیچگونه خدشه ای (مانند جعل، قلم خوردگی غیرمجاز، مخدوش بودن امضاء و …) در آن وجود نداشته باشد که اعتبار آن را زیر سوال ببرد. در صورت وجود هرگونه تردید در اصالت چک، دادگاه ممکن است درخواست اجراییه را رد کرده و دارنده را به طرح دعوای حقوقی رهنمون شود.

اهمیت گواهی عدم پرداخت (برگشت چک)

گواهی عدم پرداخت، سندی حیاتی و رکن اصلی در فرآیند درخواست اجراییه چک است. بدون این گواهی که توسط بانک محال علیه صادر می شود، امکان پیگیری قضایی از طریق اجراییه وجود نخواهد داشت:

• منشاء رسمی اثبات بلامحل بودن چک: این گواهی به طور رسمی ثابت می کند که چک در تاریخ سررسید به دلیل نبود موجودی یا کسر موجودی و یا سایر دلایل قانونی، قابل پرداخت نبوده است.
• محتویات ضروری گواهی: گواهی عدم پرداخت باید حاوی اطلاعاتی مانند تاریخ برگشت چک، علت دقیق برگشت (مثلاً کسری یا عدم موجودی)، مشخصات کامل صادرکننده و دارنده چک، و همچنین دارای کد رهگیری مخصوص باشد.
• مهلت های قانونی حیاتی: رعایت مهلت های قانونی برای مراجعه به بانک و سپس برای درخواست اجراییه از دادگاه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است:
  • مهلت مراجعه به بانک: دارنده چک باید ظرف مدت ۱۵ روز (برای چک های صادره و برگشت خورده در یک شهر) یا ۴۵ روز (برای چک های صادره در شهرهای مختلف) از تاریخ سررسید چک، به بانک مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت را دریافت نماید.
  • مهلت قانونی برای درخواست اجراییه از دادگاه: پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، دارنده چک حداکثر ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت مهلت دارد تا درخواست صدور اجراییه را به دادگاه صالح ارائه دهد.
    

    عدم رعایت مهلت شش ماهه پس از صدور گواهی عدم پرداخت، موجب از دست رفتن امکان درخواست اجراییه مستقیم از دادگاه می شود و دارنده چک تنها می تواند از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه اقدام نماید که فرآیندی زمان برتر و پرهزینه تر خواهد بود.

وضعیت قانونی چک و دارنده

علاوه بر ویژگی های خود چک و گواهی عدم پرداخت، وضعیت قانونی دارنده و چک نیز باید مد نظر قرار گیرد:

• عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری قبلی: دارنده چک نمی تواند همزمان یا پس از طرح دعوای حقوقی یا کیفری با موضوع مطالبه همان وجه چک، درخواست صدور اجراییه را مطرح کند. هدف از این بند، جلوگیری از رسیدگی های موازی و تکراری در سیستم قضایی است.
• عدم وجود حکم ورشکستگی صادرکننده: در صورتی که صادرکننده چک ورشکسته شده باشد، روند مطالبه وجه چک متفاوت خواهد بود و دارنده چک باید از طریق مدیر تصفیه یا سایر مراجع مرتبط با ورشکستگی اقدام نماید. درخواست اجراییه مستقیم در این شرایط معمولاً امکان پذیر نیست.
• سمت دارنده چک: درخواست کننده باید دارنده قانونی چک باشد. این فرد می تواند اولین دارنده چک باشد یا کسی که چک به طور قانونی به وی منتقل شده است. برای چک های صیادی جدید، به دلیل ثبت و تأیید انتقال در سامانه صیاد، اثبات مالکیت شفاف تر است.

مقایسه جامع: اجراییه چک در برابر دعوای حقوقی مطالبه وجه

تصمیم گیری برای انتخاب مسیر قانونی مناسب جهت وصول مطالبات چک برگشتی، مستلزم آگاهی کامل از تفاوت های اجراییه چک از دادگاه و طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه است. هر یک از این دو روش مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند که در جدول زیر به تفصیل مقایسه شده اند:

ویژگی	درخواست اجراییه چک (ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک)	دعوای حقوقی مطالبه وجه چک (قانون آیین دادرسی مدنی)
مبنای قانونی	ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک (۱۳۹۷)	مواد ۱۹۸ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی
مرجع رسیدگی اولیه	واحد اجرای احکام دادگستری (قاضی اجرای احکام)	شعبه حقوقی دادگاه
ماهیت رسیدگی	شکلی (بررسی صرف مدارک و شرایط اولیه)	ماهوی (بررسی ادله، دفاعیات، شهود، کارشناسی و …)
نیاز به تشکیل جلسه دادرسی	خیر	بله
سرعت فرآیند	بسیار بالا (صدور اجراییه ظرف چند روز کاری)	متوسط تا طولانی (چند ماه تا چند سال)
مطالبه خسارت تأخیر تأدیه	غیرممکن (نیاز به طرح دعوای جداگانه)	ممکن (قابل مطالبه در همان دادخواست)
مطالبه خسارات دادرسی	در این مرحله خیر (در دعوای جداگانه ممکن است)	بله (قابل مطالبه)
هزینه دادرسی	کمتر (بر اساس درخواست و تعرفه ثابت)	بیشتر (معمولاً ۳.۵% از میزان خواسته)
قابلیت توقیف اموال	بله، همزمان با ابلاغ اجراییه یا پس از آن	بله، پس از صدور قرار تأمین خواسته و تودیع خسارت احتمالی
اعتراض خوانده	از طریق عملیات اجرایی (نه ماهیت دستور) یا دعوای ابطال اجراییه	از طریق تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی و …

نتیجه گیری از این مقایسه نشان می دهد که اگر اولویت اصلی دارنده چک، سرعت بالا در وصول اصل وجه چک و امکان توقیف فوری اموال باشد، درخواست اجراییه چک از دادگاه بهترین گزینه است. اما اگر دارنده چک علاوه بر اصل وجه، قصد مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و سایر خسارات دادرسی را نیز دارد، باید در نظر داشته باشد که این موارد از طریق اجراییه مستقیم قابل مطالبه نیستند و باید از طریق یک دعوای حقوقی جداگانه پیگیری شوند.

مدارک ضروری برای تنظیم و ثبت درخواست صدور اجراییه چک

آماده سازی دقیق و کامل مدارک لازم، نقش بسزایی در تسریع روند رسیدگی به درخواست صدور اجراییه چک دارد. هرگونه نقص در مدارک می تواند منجر به تأخیر یا حتی رد درخواست شود. مدارک مورد نیاز به شرح زیر است:

اصلی ترین مدارک

• اصل و کپی چک برگشتی: باید تمامی صفحات چک (پشت و رو) به صورت شفاف و خوانا کپی و ارائه شود. این کپی ها باید برابر اصل شوند.
• اصل و کپی گواهی عدم پرداخت (برگشت چک): این گواهی که توسط بانک محال علیه صادر شده است، باید دارای کد رهگیری و تمامی جزئیات لازم (مانند تاریخ برگشت، علت برگشت، مشخصات کامل صادرکننده و دارنده) باشد. کپی آن نیز باید برابر اصل گردد.

مدارک هویتی

• کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه خواهان: ارائه مدارک شناسایی فرد درخواست کننده (یا نماینده قانونی وی) الزامی است.
• کپی کارت ملی خوانده (صادرکننده چک): در صورت دسترسی به کپی کارت ملی صادرکننده چک، ارائه آن می تواند به تسریع فرآیند کمک کند. در صورت عدم دسترسی، امکان استعلام اطلاعات هویتی و آدرس از طریق سامانه های ثبت احوال و اداره ثبت اسناد از دادگاه وجود دارد.

سایر مدارک (اختیاری)

• وکالتنامه وکیل (در صورت استفاده): اگر دارنده چک از طریق وکیل اقدام می کند، اصل و کپی وکالتنامه معتبر با رعایت تمبر مالیاتی مربوطه باید ضمیمه درخواست شود.
• اظهارنامه یا اخطاریه: در صورتی که پیش از درخواست اجراییه، اظهارنامه یا اخطاریه ای برای صادرکننده چک ارسال شده باشد، ارائه کپی آن (به همراه رسید ابلاغ) می تواند به عنوان مدرک تکمیلی ارائه شود، هرچند که برای درخواست اجراییه الزامی نیست.

نکات کاربردی:

• تمامی کپی های مدارک باید قبل از ثبت درخواست، در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برابر اصل شوند.
• در زمان مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی جهت ثبت درخواست، حتماً اصل تمامی مدارک را به همراه داشته باشید تا در صورت لزوم ارائه دهید و مراحل احراز هویت و تطابق مدارک به درستی انجام شود.

راهنمای گام به گام: فرآیند درخواست اجراییه چک از دادگاه

فرآیند درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه، شامل مراحل مشخصی است که رعایت دقیق آنها برای موفقیت آمیز بودن و سرعت بخشیدن به وصول مطالبات ضروری است. در ادامه به تشریح گام به گام این مراحل می پردازیم:

گام ۱: دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک

پس از سررسید چک و در صورت عدم وصول وجه آن، اولین اقدام دارنده چک، مراجعه به بانک محال علیه است. شما باید در مهلت های قانونی (۱۵ روز برای چک های یک شهر و ۴۵ روز برای چک های شهرهای مختلف) به بانک مراجعه و درخواست گواهی عدم پرداخت (برگشت چک) را بنمایید. اطمینان حاصل کنید که این گواهی دارای کد رهگیری و اطلاعات کامل مربوط به چک و علت برگشت آن باشد.

گام ۲: آماده سازی دقیق مدارک لازم

تمامی مدارکی که در بخش مدارک ضروری برای تنظیم و ثبت درخواست صدور اجراییه چک ذکر شد (اصل و کپی چک، گواهی عدم پرداخت، مدارک شناسایی خواهان و خوانده، وکالتنامه در صورت لزوم) را جمع آوری کرده و اطمینان حاصل کنید که کپی ها برابر اصل شده اند.

گام ۳: تنظیم درخواست صدور اجراییه (با دقت فراوان)

در این مرحله باید درخواست صدور اجراییه را تنظیم نمایید. استفاده از یک نمونه فرم صحیح و قانونی از اهمیت بالایی برخوردار است.

یک اخطار مهم: به هیچ عنوان در این درخواست، مطالبه خسارت تأخیر تأدیه یا خسارات دادرسی را درج نکنید. ماده ۲۱ مکرر صرفاً برای وصول اصل وجه چک و هزینه های اجرایی آن است. درج این موارد موجب رد درخواست مستقیم اجراییه و ارجاع شما به مسیر دعوای حقوقی خواهد شد.

اطلاعات خواهان و خوانده، مشخصات دقیق چک (شماره، تاریخ، مبلغ، بانک و شعبه) و شماره گواهی عدم پرداخت را با دقت تکمیل کنید و به ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک به عنوان مستند قانونی اشاره نمایید.

گام ۴: ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از آماده سازی درخواست و مدارک، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این دفاتر، درخواست شما اسکن و در سامانه قضایی بارگذاری می شود. پس از احراز هویت و تأیید نهایی، باید هزینه های قانونی مربوط به ثبت درخواست و دادرسی را پرداخت نمایید. این هزینه معمولاً کمتر از هزینه دادرسی دعاوی حقوقی است.

گام ۵: ارجاع به دادگاه و صدور دستور اجراییه

درخواست شما از طریق دفاتر خدمات قضایی به قاضی اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می شود. قاضی به صورت شکلی مدارک و شرایط اولیه را بررسی می کند. در صورت احراز تمامی شرایط، دستور اجراییه را صادر می کند. این مرحله معمولاً ظرف چند روز کاری و بدون نیاز به تشکیل جلسه دادرسی انجام می شود.

گام ۶: ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک (خوانده)

دستور اجراییه صادر شده، از طریق سامانه ثنا یا توسط مأمور ابلاغ، به صادرکننده چک (خوانده) ابلاغ می شود. از تاریخ ابلاغ، صادرکننده چک ۱۰ روز مهلت دارد تا نسبت به پرداخت وجه چک یا معرفی اموالی که بتواند از طریق آنها بدهی خود را پرداخت کند، اقدام نماید.

گام ۷: پیگیری اجراییه و توقیف اموال (در صورت عدم پرداخت)

در صورتی که صادرکننده چک در مهلت ۱۰ روزه مقرر، وجه چک را پرداخت نکند، دارنده می تواند اموال صادرکننده را به واحد اجرای احکام معرفی کند. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، ملک، خودرو، سهام، حقوق و یا هر مال دیگری باشد. سپس دادگاه دستور توقیف اموال معرفی شده را صادر می کند. تذکر مهم: امکان درخواست توقیف اموال، حتی همزمان با درخواست صدور اجراییه یا ابلاغ آن نیز وجود دارد.

گام ۸: وصول مطالبات و پایان فرآیند

پس از توقیف اموال، در صورت عدم پرداخت بدهی توسط صادرکننده، اموال توقیف شده طبق مقررات قانونی (مثلاً از طریق مزایده) به فروش رفته یا از حساب های بانکی مسدود شده، مستقیماً برداشت می شود تا وجه چک به دارنده پرداخت گردد و فرآیند اجراییه به پایان رسد.

نمونه درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه (متن کامل)

در این بخش، یک نمونه کامل و به روز از متن درخواست صدور اجراییه چک ارائه می شود. توجه داشته باشید که این نمونه باید با اطلاعات دقیق و صحیح مربوط به چک و طرفین تکمیل گردد. تاکید مجدد بر این است که به هیچ عنوان در این درخواست، مطالبه خسارات تأخیر تأدیه یا سایر خسارات دادرسی را درج نکنید تا درخواست شما از مسیر اجراییه مستقیم منحرف نشود.

عنوان: درخواست صدور اجراییه چک

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل خواهان]
• کد ملی: [کد ملی خواهان]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق شامل استان، شهرستان، خیابان، کوچه، پلاک، کد پستی]
• شماره تماس: [شماره تلفن خواهان]

خوانده:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل صادرکننده چک]
• کد ملی: [کد ملی صادرکننده چک (در صورت اطلاع)]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق صادرکننده چک (در صورت اطلاع)]
• شماره تماس: [شماره تلفن صادرکننده چک (در صورت اطلاع)]

خواسته:

صدور دستور اجراییه نسبت به وجه یک فقره چک به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال (معادل [مبلغ چک به حروف] ریال) و همچنین هزینه های قانونی مترتب بر اجرای حکم.

دلایل و منضمات:

1. رونوشت مصدق (برابر اصل) یک فقره چک به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک].
2. رونوشت مصدق (برابر اصل) گواهی عدم پرداخت شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ گواهی عدم پرداخت] صادره از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] با کد رهگیری [کد رهگیری گواهی].
3. رونوشت مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
4. (در صورت وجود وکیل) وکالتنامه به شماره [شماره وکالتنامه].
5. (در صورت لزوم و تمایل) فیش واریز هزینه های قانونی.

شرح درخواست:

ریاست محترم واحد اجرای احکام دادگستری شهرستان [نام شهرستان محل دادگاه صالح]

با سلام و احترام؛

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان] دارنده یک فقره چک به شماره [شماره چک]، مورخ [تاریخ چک به حروف و عدد]، به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال (معادل [مبلغ چک به حروف] ریال)، عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه]، که توسط خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] به کد ملی [کد ملی خوانده] صادر گردیده است. مشخصات چک و صادرکننده آن به شرح فوق الذکر می باشد.

متاسفانه با مراجعه اینجانب به بانک محال علیه در تاریخ سررسید، به علت [عدم موجودی/کسر موجودی/مسدود بودن حساب/عدم تطابق امضا و یا هر علت دیگر که در گواهی عدم پرداخت ذکر شده است]، گواهی عدم پرداخت (برگشت چک) به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ گواهی عدم پرداخت]، با کد رهگیری [کد رهگیری گواهی] از بانک مذکور صادر گردیده است که رونوشت مصدق آن به عنوان پیوست این درخواست تقدیم می گردد.

با عنایت به سندیت چک فوق الذکر به عنوان سند لازم الاجرا و با استناد صریح به ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک (مصوب سال ۱۳۹۷)، و با توجه به اینکه تاکنون وجه چک توسط صادرکننده محترم پرداخت نگردیده است، لذا اینجانب تقاضای صدور دستور اجراییه علیه خوانده محترم جهت وصول مبلغ چک مذکور و همچنین کلیه هزینه های قانونی مترتب بر اجرای این حکم، از آن واحد محترم مورد استدعاست.

ضمناً، با توجه به ماهیت لازم الاجرایی چک و به منظور جلوگیری از هرگونه تضییع حق و به منظور تسریع در اجرای حکم، اینجانب تقاضای توقیف اموال خوانده محترم را به میزان مبلغ چک و هزینه های اجرایی، همزمان با ابلاغ اجراییه یا در اسرع وقت ممکن، از محضر آن مقام محترم درخواست می نمایم.

با تشکر و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل: [نام کامل خواهان یا وکیل]

امضاء:

تاریخ: [تاریخ تنظیم درخواست]

هزینه های مرتبط با درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه

درخواست صدور اجراییه چک، با وجود مزایای فراوان، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که اطلاع از آنها برای دارنده چک ضروری است. این هزینه ها در مقایسه با دعوای حقوقی مطالبه وجه، معمولاً کمتر و ثابت تر هستند.

هزینه دادرسی

بر خلاف دعاوی حقوقی که هزینه دادرسی بر اساس درصدی از مبلغ خواسته (معمولاً ۳.۵ درصد) محاسبه می شود، در فرآیند درخواست اجراییه چک، هزینه دادرسی معمولاً به صورت یک مبلغ ثابت (که توسط قوه قضائیه اعلام می شود) دریافت می گردد. این مبلغ برای تمامی درخواست ها، صرف نظر از میزان مبلغ چک، یکسان است و به مراتب کمتر از هزینه دادرسی دعاوی حقوقی خواهد بود. این هزینه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و در زمان ثبت درخواست، دریافت می شود.

حق الوکاله وکیل

در صورتی که دارنده چک تصمیم بگیرد از خدمات وکیل دادگستری برای پیگیری درخواست اجراییه استفاده کند، حق الوکاله وکیل نیز به هزینه های مربوطه اضافه خواهد شد. مبلغ حق الوکاله بر اساس توافق بین موکل و وکیل تعیین می شود و معمولاً می تواند درصدی از مبلغ چک یا یک مبلغ ثابت باشد.

هزینه های جانبی

علاوه بر هزینه های فوق، ممکن است در طول فرآیند اجراییه، هزینه های دیگری نیز به وجود آید. این هزینه ها بسته به وضعیت پرونده و اموال صادرکننده چک متفاوت است و شامل موارد زیر می شود:

• هزینه کارشناسی: در صورتی که نیاز به ارزیابی و کارشناسی اموال توقیف شده (مانند ملک یا خودرو) باشد، هزینه های کارشناسی توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین و دریافت می شود.
• هزینه مزایده: اگر اموال توقیف شده نیاز به فروش از طریق مزایده داشته باشند، هزینه های مربوط به برگزاری مزایده نیز از جمله هزینه های جانبی محسوب می شود.
• هزینه توقیف اموال: در برخی موارد، برای توقیف برخی انواع اموال، ممکن است هزینه هایی (مانند هزینه ثبت توقیف در دفاتر اسناد رسمی یا اداره ثبت) لازم باشد.

نکته مهم: کلیه هزینه هایی که دارنده چک برای پیگیری و اجرای اجراییه پرداخت می کند (از جمله هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، و هزینه های جانبی) در نهایت از صادرکننده چک قابل مطالبه است. اما لازم به ذکر است که مطالبه این خسارات نیز مستلزم طرح یک دعوای حقوقی جداگانه برای مطالبه خسارات است و نمی توان در همان درخواست اجراییه مستقیم، آنها را مطالبه نمود.

نتیجه گیری

درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه، با اتکا به ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک، یک ابزار قانونی قدرتمند و بی نظیر برای وصول سریع و قانونی مطالبات ناشی از چک های برگشتی است. این روش با حذف فرآیند طولانی دادرسی ماهوی، سرعت بی سابقه ای به احقاق حق دارنده چک می بخشد و امکان توقیف فوری اموال صادرکننده را فراهم می آورد. مزایای این رویکرد، آن را به گزینه ای مطلوب برای افرادی تبدیل کرده است که اولویتشان وصول سریع اصل وجه چک است.

آگاهی از شرایط لازم، مهلت های قانونی حیاتی (به ویژه مهلت ۶ ماهه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت)، و مدارک مورد نیاز، در موفقیت آمیز بودن این فرآیند نقش محوری دارد. همچنین، درک تفاوت های اساسی بین درخواست اجراییه و طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه، به دارنده چک کمک می کند تا با توجه به اولویت های خود (سرعت یا مطالبه خسارات)، مسیر درستی را انتخاب کند. لازم به یادآوری است که در درخواست اجراییه مستقیم، امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و خسارات دادرسی وجود ندارد و این موارد باید از طریق دعوای حقوقی جداگانه پیگیری شوند.

به دارندگان چک های برگشتی توصیه می شود که برای پیشگیری از تضییع حقوق خود، به محض برگشت خوردن چک، در مهلت های قانونی نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت و سپس درخواست اجراییه از دادگاه اقدام نمایند. در صورت پیچیدگی های احتمالی در پرونده، استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی می تواند راهگشا باشد و فرآیند احقاق حق را کوتاه و مطمئن سازد. این روش نه تنها امنیت معاملات را در جامعه افزایش می دهد، بلکه به دارنده چک اطمینان خاطر می دهد که حقوق وی به سرعت و با قدرت قانون مورد حمایت قرار خواهد گرفت.