گواهی عدم انصراف از طلاق

گواهی عدم انصراف از طلاق سندی است که از مراکز مشاوره خانواده سازمان بهزیستی صادر می شود و به زوجینی که قصد طلاق توافقی دارند، اجازه می دهد دادخواست خود را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند. این گواهی پس از برگزاری جلسات مشاوره و در صورت پافشاری زوجین بر جدایی، صادر می گردد.

طلاق توافقی، به عنوان یکی از روش های خاتمه دادن به زندگی مشترک، در سالیان اخیر با تحولات قانونی مهمی در ایران مواجه شده است. این تحولات عمدتاً با هدف کاهش آمار طلاق، ایجاد فرصت برای بازنگری در تصمیم جدایی و حفظ بنیان خانواده طراحی شده اند. در این میان، لزوم اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق به عنوان یک پیش نیاز حیاتی برای ثبت دادخواست طلاق توافقی، جایگاه ویژه ای یافته است. این مقاله به تفصیل به بررسی ابعاد مختلف این گواهی، مراحل اخذ، الزامات قانونی و نقش آن در فرآیند طلاق توافقی می پردازد تا تمامی ابهامات زوجین، وکلا و مشاوران در این زمینه برطرف شود.

گواهی عدم انصراف از طلاق: تعریف و ضرورت

درک صحیح از ماهیت و کارکرد گواهی عدم انصراف از طلاق برای هر فردی که درگیر فرآیند طلاق توافقی است، ضروری است. این گواهی نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه به عنوان ابزاری برای تأمل و بازنگری در تصمیم جدایی عمل می کند.

گواهی عدم انصراف از طلاق چیست؟

گواهی عدم انصراف از طلاق، سندی رسمی است که توسط مراکز مشاوره خانواده تحت نظارت سازمان بهزیستی کشور صادر می شود. این گواهی تأیید می کند که زوجین متقاضی طلاق توافقی، پس از شرکت در جلسات مشاوره ای که با هدف صلح و سازش برگزار شده اند، همچنان بر تصمیم خود برای جدایی اصرار دارند و از آن منصرف نشده اند. هدف اصلی از الزامی شدن این گواهی، تلاش برای ایجاد سازش، کاهش آمار طلاق و حفظ بنیان خانواده است. این فرآیند فرصتی را فراهم می آورد تا زوجین با کمک متخصصان، دلایل اصلی مشکلات خود را شناسایی کرده و در صورت امکان، راهکارهایی برای ادامه زندگی مشترک بیابند.

پیشینه و مبنای قانونی: چرا این گواهی الزامی شد؟

الزام به اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، ریشه در ماده ۲۵ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ دارد. بر اساس این ماده، در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید پرونده را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. با توجه به آمار رو به رشد طلاق های توافقی و تأثیرات منفی آن بر جامعه و خانواده، قوه قضائیه با صدور بخشنامه ای در تاریخ اول آذرماه ۱۳۹۷، این ماده قانونی را عملیاتی تر کرد. این بخشنامه مقرر داشت که ثبت دادخواست طلاق توافقی در کلیه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، منوط به ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق است که از مراکز مشاوره بهزیستی استان صادر شده باشد. هدف از این اقدام، جلوگیری از طلاق های شتاب زده و فراهم آوردن فرصتی برای مداخله تخصصی در جهت حفظ بنیان خانواده بوده است.

تفاوت گواهی عدم انصراف از طلاق با گواهی عدم امکان سازش

مهم است که گواهی عدم انصراف از طلاق با گواهی عدم امکان سازش اشتباه گرفته نشود، چرا که هر یک ماهیت و کاربرد متفاوتی در فرآیند طلاق دارند. گواهی عدم انصراف از طلاق، همانطور که اشاره شد، توسط مراکز مشاوره بهزیستی و پیش از ثبت دادخواست طلاق توافقی صادر می شود. این گواهی بیانگر این است که تلاش های مشاوره ای برای ایجاد سازش به نتیجه نرسیده و زوجین همچنان بر جدایی مصمم هستند.

گواهی عدم امکان سازش اما، سندی است که توسط دادگاه خانواده و پس از طی مراحل قضایی و بررسی توافقات زوجین، صادر می گردد. این گواهی در واقع مجوز نهایی برای ثبت طلاق در دفترخانه اسناد رسمی (محضر) است و در آن تمامی توافقات زوجین در خصوص مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و سایر امور مالی و غیرمالی درج می شود. بنابراین، گواهی عدم انصراف یک مرحله پیش از دادخواست و گواهی عدم امکان سازش، گام نهایی پیش از ثبت رسمی طلاق است.

مراحل گام به گام اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق

اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق یک فرآیند ساختارمند است که نیازمند رعایت مراحل مشخصی است. آگاهی از این مراحل می تواند به زوجین در پیمودن این مسیر کمک شایانی کند.

ثبت نام در سامانه تصمیم (سامانه نوبت دهی مراکز مشاوره)

نخستین گام برای اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، ثبت نام در سامانه تصمیم است. این سامانه، پلتفرمی آنلاین است که توسط سازمان بهزیستی کشور راه اندازی شده و وظیفه نوبت دهی برای مراجعه به مراکز مشاوره خانواده را بر عهده دارد. زوجین باید با مراجعه به آدرس اینترنتی سامانه، اطلاعات شناسایی خود و همسرشان را وارد کرده و مدارک لازم را بارگذاری نمایند. پس از تکمیل ثبت نام، امکان انتخاب نزدیک ترین مرکز مشاوره به محل سکونت فراهم می شود. این سامانه به زوجین کمک می کند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری اولیه، نوبت مشاوره خود را رزرو کرده و از اتلاف وقت جلوگیری کنند.

برای ثبت نام در سامانه تصمیم، معمولاً اطلاعاتی نظیر مشخصات فردی زوجین (نام، نام خانوادگی، کد ملی، تاریخ تولد)، شماره تماس، آدرس و اطلاعات مربوط به عقدنامه (تاریخ ازدواج، شماره سند ازدواج) مورد نیاز است. دقت در وارد کردن صحیح این اطلاعات ضروری است تا در مراحل بعدی با مشکلی مواجه نشوید. پس از ثبت اطلاعات و انتخاب مرکز، یک کد رهگیری به زوجین ارائه می شود که برای پیگیری نوبت و مراجعات بعدی لازم است.

شرکت در جلسات مشاوره خانواده

پس از ثبت نام در سامانه تصمیم و اخذ نوبت، زوجین ملزم به شرکت در جلسات مشاوره خانواده در مراکز بهزیستی می شوند. هدف این جلسات، بررسی علل درخواست طلاق، ارائه راهکارهای ممکن برای حل مشکلات و در صورت عدم امکان سازش، کمک به زوجین برای مدیریت صحیح فرآیند جدایی است. معمولاً حداقل تعداد جلسات مشاوره بین ۳ تا ۵ جلسه متغیر است و این تعداد می تواند بسته به تشخیص مشاور و شرایط خاص زوجین افزایش یا کاهش یابد. مدت زمان تقریبی این مرحله می تواند از چند هفته تا یک ماه یا حتی ۴۵ روز به طول انجامد که به همکاری زوجین و برنامه مرکز مشاوره بستگی دارد.

حضور هر دو زوج در جلسات مشاوره الزامی است. در صورتی که یکی از زوجین یا هر دو، وکیل دادگستری داشته باشند و در وکالتنامه، حق مراجعه به مراکز مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف قید شده باشد، وکیل می تواند به جای موکل خود در این جلسات شرکت کند. این امر به ویژه در مواردی که امکان حضور فیزیکی یکی از طرفین وجود ندارد یا رویارویی مستقیم برای آن ها دشوار است، بسیار کارآمد خواهد بود. مشاوران تلاش می کنند تا با رویکردهای تخصصی، زوجین را به سمت درک عمیق تر از وضعیت خود و پیامدهای تصمیم شان هدایت کنند.

صدور گواهی عدم انصراف

پس از اتمام جلسات مشاوره و در صورتی که مشاوران به این نتیجه برسند که علی رغم تلاش های صورت گرفته، امکان صلح و سازش بین زوجین وجود ندارد و آن ها همچنان بر تصمیم خود برای طلاق اصرار دارند، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می شود. این گواهی حاوی اطلاعات هویتی زوجین و تاریخ صدور است و معمولاً دارای مدت اعتبار مشخصی است که عموماً سه ماه از تاریخ صدور می باشد. زوجین باید در طول این مدت، برای ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنند.

در شرایطی که یکی از زوجین حاضر به شرکت در جلسات مشاوره نشود یا از همکاری امتناع ورزد، راهکارهای قانونی متفاوتی وجود دارد. در برخی موارد، مرکز مشاوره می تواند پس از طی مدت زمان مقرر و با ثبت عدم همکاری یکی از طرفین، گواهی عدم انصراف را به صورت یک طرفه صادر کند. این موضوع به این معناست که فرآیند طلاق توافقی از طریق دادگاه ادامه پیدا می کند، حتی اگر یکی از طرفین در مراحل مشاوره همراهی نکرده باشد. با این حال، جزئیات این روند باید با یک وکیل متخصص مشورت شود تا از بروز مشکلات حقوقی احتمالی جلوگیری گردد.

هزینه ها و مدارک لازم برای گواهی عدم انصراف

آگاهی از هزینه ها و مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، به زوجین کمک می کند تا با آمادگی کامل وارد این فرآیند شوند و با مشکلات پیش بینی نشده مواجه نگردند.

هزینه های مربوط به جلسات مشاوره

هزینه جلسات مشاوره خانواده در مراکز بهزیستی، معمولاً بر اساس تعرفه های مصوب دولتی تعیین می شود. این تعرفه ها هر ساله مورد بازنگری قرار می گیرند. در حال حاضر، مبلغ تقریبی هر جلسه مشاوره حدود 52 هزار تومان است که این رقم می تواند بسته به نوع مرکز و تعرفه های جدید متغیر باشد. با توجه به اینکه تعداد جلسات مشاوره معمولاً بین ۳ تا ۵ جلسه است، کل هزینه پرداختی برای این مرحله بین ۱۵۶ هزار تومان تا ۲۶۰ هزار تومان خواهد بود. پرداخت این هزینه ها معمولاً به صورت نقدی در مرکز مشاوره یا از طریق دستگاه های کارتخوان صورت می پذیرد. در بسیاری از موارد، این هزینه به صورت مساوی بین زوجین تقسیم می شود مگر اینکه توافق دیگری صورت گرفته باشد.

مدارک شناسایی و حقوقی مورد نیاز

برای شرکت در جلسات مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، ارائه مدارک شناسایی و حقوقی زیر الزامی است:

1. شناسنامه و کارت ملی زوجین: اصل و کپی از هر دو مدرک برای تأیید هویت.
2. عقدنامه یا رونوشت آن: اصل یا کپی مصدق عقدنامه (سند ازدواج) برای اثبات رابطه زوجیت.
3. وکالتنامه رسمی (در صورت حضور وکیل): اگر زوجین یا یکی از آن ها توسط وکیل نمایندگی می شوند، وکالتنامه رسمی که در آن صراحتاً حق مراجعه به مراکز مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف قید شده باشد، مورد نیاز است.
4. سایر مدارک احتمالی: در برخی موارد، ممکن است مرکز مشاوره مدارک دیگری نظیر مدارک مربوط به فرزندان (شناسنامه) یا مدارک پزشکی خاص را درخواست کند. بهتر است پیش از مراجعه، با مرکز مشاوره تماس گرفته و از لیست دقیق مدارک اطمینان حاصل شود.

نقش وکیل در فرآیند اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق

حضور وکیل در فرآیند طلاق توافقی، به ویژه در مرحله اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، می تواند تسهیل کننده و اطمینان بخش باشد. این امر نه تنها به تسریع روند کمک می کند، بلکه از بروز خطاهای حقوقی احتمالی نیز جلوگیری می نماید.

ضرورت یا عدم ضرورت حضور وکیل

حضور وکیل برای اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، اجباری نیست و زوجین می توانند خودشان تمامی مراحل را طی کنند. با این حال، در شرایطی خاص، حضور وکیل می تواند الزامی یا بسیار مفید باشد. به عنوان مثال، اگر یکی از زوجین در خارج از کشور اقامت دارد و امکان حضور فیزیکی او در جلسات مشاوره فراهم نیست، وکیل با داشتن وکالتنامه رسمی می تواند به جای او در جلسات شرکت کند. همچنین، در مواردی که ارتباط بین زوجین دشوار است یا یکی از آن ها از همکاری امتناع می ورزد، وکیل می تواند نقش میانجی و تسهیل کننده را ایفا کند.

وکیل متخصص در امور خانواده با تسلط بر قوانین و مقررات مربوطه، می تواند زوجین را از حقوق و تعهداتشان آگاه سازد و به تنظیم توافقنامه ای منصفانه کمک کند. در پاسخ به این سوال که آیا وکیل می تواند به جای زوجین در جلسات مشاوره شرکت کند؟ باید گفت بله، با داشتن وکالتنامه رسمی که صراحتاً حق مراجعه به مراکز مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف را به وکیل تفویض کرده باشد، وکیل می تواند در جلسات حاضر شود و روند را پیگیری کند.

مزایای گرفتن وکیل متخصص در این مرحله

استفاده از خدمات یک وکیل متخصص در امور خانواده در مرحله اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، مزایای متعددی دارد:

• تسریع روند و کاهش بروکراسی: وکیل با آگاهی کامل از رویه ها و مدارک مورد نیاز، می تواند فرآیند ثبت نام در سامانه تصمیم و هماهنگی با مراکز مشاوره را با سرعت بیشتری پیش ببرد.
• تنظیم دقیق توافقات: وکیل می تواند در تنظیم توافقنامه جامع طلاق (شامل مهریه، نفقه، حضانت و ملاقات فرزندان و …) به زوجین کمک کند تا از لحاظ حقوقی کاملاً صحیح و بدون ابهام باشد و از بروز اختلافات آتی جلوگیری شود.
• کاهش استرس و رویارویی: بسیاری از زوجین تمایلی به رویارویی مستقیم با یکدیگر در محیط های رسمی ندارند. حضور وکیل می تواند بار روانی این مواجهات را کاهش داده و فرآیند را برای آن ها آسان تر کند.
• پیگیری امور حتی در صورت عدم همکاری: اگر یکی از طرفین از همکاری لازم در جلسات مشاوره خودداری کند، وکیل می تواند با استفاده از سازوکارهای قانونی، روند اخذ گواهی را پیگیری کرده و از توقف پرونده جلوگیری نماید.
• مشاوره حقوقی تخصصی: وکیل می تواند بهترین راهکارهای حقوقی را برای هر مورد خاص ارائه داده و از تضییع حقوق یکی از طرفین جلوگیری کند.

پس از دریافت گواهی عدم انصراف: گام های بعدی

دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، پایان کار نیست، بلکه نقطه آغازی برای مراحل قانونی بعدی جهت ثبت رسمی طلاق توافقی است. این گواهی به زوجین امکان می دهد تا با اطمینان بیشتری به سوی گام های نهایی جدایی قدم بردارند.

ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، زوجین (یا وکلای آن ها) باید با در دست داشتن این گواهی و سایر مدارک لازم، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی خود را ثبت نمایند. در این مرحله، ارائه گواهی عدم انصراف به دفتر خدمات الکترونیک قضایی الزامی است و بدون آن، دادخواست قابل ثبت نخواهد بود. همچنین، یکی از مهم ترین اقدامات در این مرحله، تنظیم یک توافقنامه جامع و دقیق طلاق است. این توافقنامه باید شامل کلیه جزئیات مربوط به جدایی باشد، از جمله:

• میزان مهریه و نحوه پرداخت آن (نقدی، اقساطی یا بخشش).
• نفقه حال و گذشته زوجه (در صورت مطالبه).
• اجرت المثل ایام زوجیت.
• حضانت و نحوه ملاقات فرزندان مشترک (در صورت وجود فرزند).
• تقسیم جهیزیه و اموال مشترک (در صورت وجود).
• سایر توافقات مالی و غیرمالی که زوجین به آن ها دست یافته اند.

دقت در تنظیم این توافقنامه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مبنای رأی دادگاه قرار خواهد گرفت و هرگونه ابهام یا نقص در آن می تواند منجر به بروز مشکلات در آینده شود.

ارجاع به دادگاه خانواده و صدور رأی

پس از ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و پیوست کردن گواهی عدم انصراف و توافقنامه جامع، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. دادگاه پس از بررسی مدارک و توافقات، و در صورت لزوم، احضار زوجین یا وکلای آن ها، اقدام به صدور رأی طلاق توافقی می نماید. این رأی، که به آن گواهی عدم امکان سازش نیز گفته می شود، حاوی تمامی توافقات ثبت شده در دادخواست است. تأکید می شود که دریافت رأی طلاق از دادگاه، قبل از مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق (محضر) الزامی است.

رأی دادگاه خانواده برای ثبت طلاق دارای مدت اعتبار مشخصی است که معمولاً سه ماه از تاریخ قطعیت آن می باشد. زوجین باید در طول این مدت به دفترخانه مراجعه کرده و طلاق خود را به صورت رسمی ثبت نمایند. در غیر این صورت، رأی صادره فاقد اعتبار می شود و برای ثبت طلاق، باید مجدداً فرآیند قضایی را طی کنند. توجه به این نکته حیاتی است که حتی با وجود رأی دادگاه، تا زمانی که طلاق در دفترخانه رسمی ثبت نشود، زوجیت از لحاظ قانونی برقرار است.

سوالات متداول

در این بخش به برخی از پرتکرارترین سوالات در خصوص گواهی عدم انصراف از طلاق پاسخ می دهیم.

آیا بدون شرکت در جلسات مشاوره می توان طلاق گرفت؟

خیر، طبق بخشنامه جدید قوه قضائیه که از آذر ماه ۱۳۹۷ اجرایی شد، ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بدون ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق، که پس از شرکت در جلسات مشاوره صادر می شود، امکان پذیر نیست.

مدت اعتبار گواهی عدم انصراف از طلاق چقدر است؟

مدت اعتبار گواهی عدم انصراف از طلاق معمولاً سه ماه از تاریخ صدور آن است. در طول این مدت، زوجین باید نسبت به ثبت دادخواست طلاق توافقی اقدام نمایند.

اگر همسرم حاضر به شرکت در جلسات مشاوره نشود چه باید کرد؟

در صورتی که یکی از زوجین حاضر به شرکت در جلسات مشاوره نشود یا همکاری نکند، مرکز مشاوره پس از طی مدت زمان مقرر و با ثبت عدم حضور، می تواند گواهی عدم انصراف را به صورت یک طرفه صادر کند. در این شرایط، ادامه فرآیند طلاق توافقی از طریق وکیل و دادگاه قابل پیگیری است.

آیا گواهی عدم انصراف از طلاق همان گواهی عدم امکان سازش است؟

خیر، این دو گواهی با هم تفاوت دارند. گواهی عدم انصراف از طلاق توسط مراکز مشاوره بهزیستی و پیش از ثبت دادخواست صادر می شود، در حالی که گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه خانواده و پس از رسیدگی به پرونده، صادر می گردد و مجوز نهایی ثبت طلاق در دفترخانه است.

هزینه مشاوره چقدر است و چه تعداد جلسه لازم است؟

هزینه هر جلسه مشاوره بر اساس تعرفه های مصوب دولتی (حدود ۵۲ هزار تومان) تعیین می شود و تعداد جلسات معمولاً بین ۳ تا ۵ جلسه است که بسته به نظر مشاور و شرایط پرونده می تواند متغیر باشد.

آیا پرونده های وکالت در طلاق هم باید در سامانه تصمیم ثبت نام کنند؟

بله، در کلیه موارد طلاق توافقی، حتی اگر زوجین وکیل داشته باشند، پرونده باید در سامانه تصمیم ثبت شده و مراحل مشاوره طی شود. در صورت وجود وکالتنامه رسمی با حق مراجعه به مراکز مشاوره، وکیل می تواند به جای موکل خود در جلسات شرکت کند.

اگر قبلاً مشاوره زیادی رفته ایم، باز هم نیاز به شرکت در این جلسات است؟

بله، طبق قانون، شرکت در جلسات مشاوره اجباری مراکز بهزیستی الزامی است، حتی اگر پیش از این در مراکز دیگری مشاوره دریافت کرده باشید. البته ارائه مدارک مشاوره قبلی می تواند در سرعت بخشیدن به کار شما و تشخیص مشاور موثر باشد.

آیا وکیل می تواند در جلسات مشاوره به جای موکل شرکت کند؟

بله، در صورتی که در وکالتنامه رسمی صراحتاً حق مراجعه به مراکز مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق به وکیل تفویض شده باشد، وکیل می تواند به جای موکل خود در جلسات مشاوره شرکت کند.

بعد از دریافت گواهی عدم انصراف، چه مدت برای ثبت طلاق فرصت داریم؟

پس از دریافت گواهی عدم انصراف و ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی و اخذ رأی طلاق از دادگاه، معمولاً زوجین سه ماه فرصت دارند تا با مراجعه به دفترخانه رسمی طلاق، جدایی خود را ثبت کنند.

نتیجه گیری

گواهی عدم انصراف از طلاق، عنصری کلیدی در فرآیند طلاق توافقی است که با هدف صیانت از نهاد خانواده و کاهش طلاق های شتاب زده، توسط قانون گذار الزامی شده است. این گواهی نه تنها یک الزام شکلی است، بلکه به عنوان فرصتی برای زوجین عمل می کند تا با آگاهی و تأمل بیشتری نسبت به تصمیم سرنوشت ساز خود عمل کنند. آشنایی کامل با تعریف، مبنای قانونی، مراحل گام به گام اخذ این گواهی، هزینه ها و مدارک مورد نیاز، می تواند به زوجین در پیمودن این مسیر کمک شایانی کند.

همچنین، نقش وکیل متخصص در امور خانواده در تمامی مراحل، از ثبت نام در سامانه تصمیم گرفته تا اخذ گواهی و نهایتاً ثبت طلاق، بسیار حیاتی است. وکیل با اشراف بر پیچیدگی های حقوقی و اداری، می تواند فرآیند را تسهیل کرده، از تضییع حقوق طرفین جلوگیری نماید و به تنظیم توافقنامه ای منصفانه و قانونی کمک کند. آگاهی حقوقی و بهره گیری از مشاوره تخصصی، نه تنها به حفظ حقوق افراد کمک می کند بلکه به طی شدن این فرآیند دشوار با کمترین چالش و استرس ممکن منجر می شود.