مقایسه ChatGPT، Claude و Gemini؛ کدام بهتر پاسخ می دهد؟

پاسخ به اینکه افزایش بهره وری با هوش مصنوعی چگونه صورت می گیرد و کدام مدل هوش مصنوعی مولد بین ChatGPT Claude و Gemini «بهتر» است بستگی مستقیم به نوع کاربرد نیازهای خاص شما و معیارهای مورد نظرتان دارد. هیچ یک از این مدل ها برتری مطلق در تمام زمینه ها ندارند؛ هر کدام نقاط قوت و ضعف منحصربه فردی دارند که آن ها را برای وظایف متفاوتی مناسب می سازد. درک تفاوت های معماری داده های آموزشی و فلسفه طراحی پشت هر مدل کلید انتخاب بهینه است.

این سه مدل نمایندگان برجسته نسل فعلی مدل های زبانی بزرگ (LLMs) هستند که توسط پیشروان حوزه هوش مصنوعی یعنی OpenAI (برای ChatGPT) Anthropic (برای Claude) و Google (برای Gemini) توسعه یافته اند. معماری های ترنسفورمر پیشرفته و حجم عظیمی از داده های متنی و کدی پایه توانایی های آن ها در درک زبان طبیعی (NLU) و تولید زبان طبیعی (NLG) است. با این حال تفاوت ها در جزئیات این فرآیندها منجر به پاسخ دهی های متفاوت در زمینه هایی مانند خلاقیت دقت طول پاسخ توانایی استدلال و درک زمینه طولانی می شود.

ChatGPT (OpenAI): پیشتاز و همه کاره

ChatGPT به خصوص نسخه های پیشرفته تر آن مانند GPT-4 به دلیل دسترسی گسترده و قابلیت های متنوع شناخته شده است. این مدل در طیف وسیعی از وظایف از تولید متن خلاقانه و کدنویسی تا خلاصه سازی و پاسخ به سوالات عمومی عملکرد قوی دارد.

نقاط قوت ChatGPT:

• جامعیت و دانش گسترده: به دلیل آموزش بر روی حجم عظیمی از داده های اینترنت دانش وسیعی در موضوعات مختلف دارد.
• توانایی کدنویسی: در تولید و دیباگ کردن کد بسیار قدرتمند است.
• خلاقیت در تولید متن: در نوشتن داستان شعر و متون خلاقانه عملکرد خوبی دارد.
• ابزارهای جانبی (Plugins/GPTs): اکوسیستم غنی از ابزارها و GPTهای سفارشی که قابلیت های آن را گسترش می دهند.

نقاط ضعف ChatGPT:

• هزینه: دسترسی به مدل های پیشرفته تر معمولاً نیازمند اشتراک پولی است.
• احتمال تولید اطلاعات نادرست (Hallucinations): گاهی اوقات اطلاعات غیرواقعی اما با اطمینان ارائه می دهد.
• محدودیت در درک زمینه طولانی (در نسخه های قدیمی تر): در مکالمات بسیار طولانی ممکن است جزئیات اولیه را فراموش کند.

Claude (Anthropic): متخصص در مکالمه و زمینه طولانی

Claude که توسط Anthropic توسعه یافته با تمرکز بر اصول هوش مصنوعی مفید بی خطر و صادق طراحی شده است. این مدل به ویژه در درک و پردازش متون بسیار طولانی و انجام مکالمات طبیعی و عمیق برجسته است.

نقاط قوت Claude:

• پردازش زمینه طولانی: قابلیت بی نظیر در خواندن تحلیل و خلاصه سازی اسناد بسیار طولانی (تا ده ها هزار توکن).
• مکالمه طبیعی و همدلانه: طراحی شده برای ارائه پاسخ های مفید صادقانه و کمتر مضر.
• عملکرد قوی در خلاصه سازی و تحلیل اسناد: ایده آل برای کار با مقالات علمی کتاب ها قراردادها و گزارش های طولانی.
• پایبندی به اصول اخلاقی: تمرکز بر کاهش تعصب و پاسخ های مضر.

نقاط ضعف Claude:

• دانش عمومی کمتر نسبت به ChatGPT: ممکن است در برخی زمینه های بسیار تخصصی یا رویدادهای اخیر دانش آن به گستردگی ChatGPT نباشد.
• توانایی کدنویسی کمتر: اگرچه بهبود یافته اما هنوز در حد ChatGPT قدرتمند نیست.
• دسترسی محدودتر در برخی مناطق: نسبت به ChatGPT ممکن است دسترسی آن در همه جا آسان نباشد.

Gemini (Google): قدرت خام و چندوجهی

Gemini جدیدترین و بلندپروازانه ترین مدل از گوگل به عنوان یک مدل ذاتاً چندوجهی (Multimodal) طراحی شده است به این معنی که از ابتدا برای درک و پردازش انواع مختلف داده ها از جمله متن تصویر صدا و ویدئو آموزش دیده است. این مدل در نسخه های مختلفی (Ultra, Pro, Nano) برای کاربردهای متفاوت عرضه شده است.

نقاط قوت Gemini:

• قابلیت چندوجهی: توانایی پردازش و ارتباط بین انواع مختلف داده ها که کاربردهای جدیدی را ممکن می سازد.
• استدلال پیشرفته: عملکرد قوی در حل مسائل پیچیده و استدلال منطقی به خصوص در زمینه های علمی و ریاضی.
• سرعت و کارایی (در نسخه های بهینه شده): نسخه هایی مانند Gemini Nano برای اجرا بر روی دستگاه های کوچک بهینه شده اند.
• ادغام عمیق با اکوسیستم گوگل: پتانسیل ادغام با محصولات و خدمات گوگل.

نقاط ضعف Gemini:

• تازگی و بلوغ کمتر: نسبت به ChatGPT و Claude مدل جدیدتری است و ممکن است در برخی جنبه ها نیاز به بهبود داشته باشد.
• محدودیت در دسترسی عمومی به قوی ترین نسخه (Ultra): دسترسی کامل به Gemini Ultra ممکن است محدود باشد.
• نگرانی های اولیه در مورد تعصب و دقت: مانند هر مدل بزرگی در مراحل اولیه با چالش هایی در زمینه تولید پاسخ های بی طرفانه و دقیق مواجه بوده است.

مقایسه عملکرد در وظایف کلیدی

برای درک بهتر اینکه کدام مدل برای شما بهتر است بیایید عملکرد آن ها را در چند زمینه کلیدی مقایسه کنیم:

ویژگی/وظیفه	ChatGPT (GPT-4)	Claude (Claude 3)	Gemini (Gemini Ultra)
خلاقیت و تولید متن	عالی متنوع در سبک ها	بسیار خوب طبیعی و روان	عالی به خصوص در ترکیب داده های مختلف
کدنویسی	بسیار قوی تولید و دیباگ کد	خوب در حال بهبود	قوی به خصوص در تحلیل کد
درک زمینه طولانی	خوب (بهبود یافته در نسخه های جدید)	عالی قابلیت پردازش ده ها هزار توکن	بسیار خوب در حال بهبود
خلاصه سازی و تحلیل اسناد	بسیار خوب	عالی به خصوص برای متون طولانی	بسیار خوب
استدلال و حل مسئله	بسیار خوب	خوب تا بسیار خوب	عالی به خصوص در مسائل پیچیده
پاسخگویی به سوالات عمومی	عالی دانش گسترده	بسیار خوب تمرکز بر مفید بودن	عالی با پتانسیل چندوجهی
چندزبانه بودن	بسیار قوی در زبان های مختلف	قوی در زبان های اصلی	بسیار قوی به خصوص در ترجمه و درک بین زبانی
قابلیت چندوجهی	محدود (نیاز به ابزار جانبی)	در حال توسعه	ذاتاً چندوجهی (متن تصویر صدا ویدئو)
ایمنی و کاهش تعصب	تلاش مداوم برای بهبود	تمرکز اصلی در طراحی	تلاش مداوم برای بهبود
دسترسی	گسترده (رابط کاربری API)	متفاوت بر اساس منطقه (رابط کاربری API)	در حال گسترش (رابط کاربری API دستگاه ها)

کاربردهای بهینه برای هر مدل

بر اساس نقاط قوت و ضعف می توان کاربردهای ایده آل برای هر یک از این مدل ها را مشخص کرد:

• ChatGPT: مناسب برای توسعه دهندگان تولیدکنندگان محتوا دانش آموزان و هر کسی که به یک دستیار هوش مصنوعی همه کاره برای طیف وسیعی از وظایف نیاز دارد. برای کدنویسی طوفان فکری نوشتن انواع متون و استفاده از ابزارهای جانبی قدرتمند است.
• Claude: ایده آل برای محققان حقوقدانان نویسندگان و تحلیلگرانی که با حجم زیادی از متن سروکار دارند و نیاز به خلاصه سازی تحلیل و استخراج اطلاعات از اسناد طولانی دارند. همچنین برای مکالمات طولانی و عمیق که نیاز به درک زمینه دقیق دارد عالی است.
• Gemini: بهترین گزینه برای توسعه دهندگان برنامه های چندوجهی محققانی که با داده های متنوع (متن تصویر و غیره) کار می کنند و کاربرانی که به دنبال استدلال قوی و حل مسائل پیچیده هستند. پتانسیل آن در دستگاه های موبایل و ادغام با خدمات گوگل نیز قابل توجه است.

معماری و داده های آموزشی؛ ریشه های تفاوت

تفاوت در پاسخ دهی این مدل ها ریشه در جزئیات معماری ترنسفورمر و داده هایی دارد که برای آموزش آن ها استفاده شده است. اگرچه همه از اصول مشابهی بهره می برند اما تفاوت در اندازه مدل روش های آموزش (مانند Reinforcement Learning from Human Feedback – RLHF در ChatGPT یا Constitutional AI در Claude) و ترکیب دقیق داده های آموزشی (متن کد داده های چندوجهی) منجر به رفتارها و توانایی های متمایز می شود.

تمرکز Anthropic بر اصول هوش مصنوعی مفید مستقیماً بر نحوه پاسخ دهی Claude تأثیر گذاشته و آن را محتاط تر و اخلاقی تر ساخته است. در مقابل آموزش گسترده OpenAI بر روی داده های وب به ChatGPT دانشی وسیع تر داده است. رویکرد گوگل در ساخت Gemini به عنوان یک مدل ذاتاً چندوجهی آن را از ابتدا برای درک جهان به شکلی متفاوت آماده کرده است.

هزینه و دسترسی

مدل های پیشرفته تر هر سه شرکت معمولاً از طریق پلن های اشتراکی (مانند ChatGPT Plus) یا API با پرداخت بر اساس میزان استفاده در دسترس هستند. قیمت گذاری ها بر اساس اندازه مدل و حجم توکن های ورودی و خروجی متفاوت است. Claude به دلیل توانایی پردازش زمینه طولانی ممکن است برای حجم های بالای متن گران تر باشد اما مدل های مختلفی با قیمت های متفاوت ارائه می دهد. Gemini نیز پلن های مختلفی برای نسخه های Pro و Ultra دارد.

حریم خصوصی و امنیت داده ها

هنگام استفاده از هر یک از این مدل ها مسئله حریم خصوصی و امنیت داده ها اهمیت دارد. هر شرکت سیاست های متفاوتی در مورد نحوه استفاده از داده های ورودی کاربران برای بهبود مدل ها دارد. استفاده از APIها معمولاً گزینه های بهتری برای حفظ حریم خصوصی داده های حساس فراهم می کند زیرا داده های ارسالی از طریق API معمولاً برای آموزش مدل استفاده نمی شوند مگر اینکه صریحاً اجازه داده شود. کاربران باید سیاست های حفظ حریم خصوصی هر سرویس را به دقت بررسی کنند.

آینده مدل های زبانی بزرگ

رقابت بین این سه غول فناوری (OpenAI Google Anthropic) موتور محرک نوآوری در حوزه هوش مصنوعی مولد است. انتظار می رود در آینده شاهد مدل هایی با قابلیت های بیشتر درک عمیق تر کاهش خطاهای شناختی (hallucinations) و توانایی های چندوجهی پیشرفته تر باشیم. ادغام این مدل ها در ابزارها و پلتفرم های روزمره نیز بیش از پیش خواهد شد.

نتیجه گیری: کدام یک بهتر پاسخ می دهد؟

همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد پاسخ قطعی وجود ندارد. اگر به دنبال یک ابزار همه کاره با توانایی کدنویسی عالی و دسترسی به ابزارهای جانبی متنوع هستید ChatGPT گزینه قدرتمندی است. اگر با حجم زیادی از متن سروکار دارید و نیاز به خلاصه سازی یا تحلیل عمیق اسناد طولانی و مکالمات طبیعی دارید Claude احتمالاً بهترین انتخاب است. و اگر به دنبال قابلیت های پیشرفته در استدلال حل مسئله و پتانسیل پردازش داده های چندوجهی هستید Gemini گزینه ای هیجان انگیز است که ارزش بررسی دارد.

بهترین رویکرد هنگام مقایسه هوش مصنوعی این است که مدل های مختلف را برای کارهای خاص خود امتحان کنید و ببینید کدام یک پاسخ های دقیق تر مفیدتر و متناسب با نیازهای شما ارائه می دهد.

سوالات متداول (FAQ)

آیا یک مدل در همه زمینه ها از بقیه بهتر است؟

خیر هیچ یک از این مدل ها برتری مطلق در تمام زمینه ها ندارند. هر کدام در وظایف و کاربردهای خاصی نقاط قوت بیشتری نشان می دهند که به معماری و داده های آموزشی آن ها بستگی دارد.

کدام مدل برای کدنویسی بهتر است؟

در حال حاضر ChatGPT به ویژه نسخه های پیشرفته تر آن (مانند GPT-4) به طور کلی به عنوان یکی از قوی ترین مدل ها برای تولید تحلیل و دیباگ کردن کد شناخته می شود.

کدام مدل برای خلاصه سازی متون طولانی مناسب تر است؟

Claude به خصوص نسخه های جدیدتر با پنجره زمینه بزرگ در پردازش و خلاصه سازی اسناد و متون بسیار طولانی عملکرد بسیار خوبی دارد و یکی از بهترین گزینه ها برای این منظور است.

آیا این مدل ها به اطلاعات لحظه ای دسترسی دارند؟

این موضوع بستگی به نسخه مدل و نحوه پیاده سازی دارد. برخی مدل ها یا نسخه ها همانند پلتفرم هوش مصنوعی هوشا از طریق ابزارهای جانبی یا قابلیت های داخلی می توانند به اطلاعات به روز دسترسی پیدا کنند در حالی که دانش برخی دیگر محدود به زمان آموزش آن هاست.

آیا استفاده از این مدل ها امن است؟

امنیت و حریم خصوصی به نحوه استفاده و سیاست های هر شرکت بستگی دارد. استفاده از API ها معمولاً برای داده های حساس توصیه می شود اما همیشه باید سیاست های حفظ حریم خصوصی سرویس مورد نظر را بررسی کنید.

آیا می توان از هر سه مدل همزمان استفاده کرد؟

بله بسیاری از کاربران و توسعه دهندگان بسته به نوع وظیفه از API یا رابط کاربری مدل های مختلف استفاده می کنند تا از نقاط قوت هر یک بهره ببرند.