نگاهی به آینده صنعت با پرینت سه بعدی فلز و کاربردهای آن

تولید افزودنی فلزات، رویکردی متفاوت از روش‌های سنتی ساخت است که به جای برداشتن مواد از یک بلوک بزرگ، با لایه‌گذاری متوالی مواد، قطعه را شکل می‌دهد. این تمایز بنیادین، مزایایی بی‌شمار را به همراه دارد که در ادامه به تفصیل بررسی خواهند شد. این مقاله به بررسی عمیق پتانسیل‌های بی‌نظیر این تکنولوژی در افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، آزادی طراحی و ایجاد نوآوری‌های بی‌سابقه می‌پردازد و مسیر توسعه این فناوری و فرصت‌های پیش رو را برای مخاطبان صنعتی، مهندسان، سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به تکنولوژی روشن می‌سازد. ماداتکنولوژی با درک این چشم‌انداز، پیشگام ارائه راهکارهای نوین در این حوزه است.

پرینت سه بعدی فلز چیست؟ مروری بر اصول و روش‌ها

پرینت سه بعدی فلز که با عنوان ساخت افزایشی فلز (Metal Additive Manufacturing) نیز شناخته می‌شود، فرآیندی است که در آن اشیاء سه بعدی با استفاده از مواد فلزی به صورت لایه‌به‌لایه و از یک فایل دیجیتالی ساخته می‌شوند. برخلاف روش‌های سنتی مانند تراشکاری یا فرزکاری که مواد را از یک بلوک حذف می‌کنند، در پرینت سه بعدی فلز، قطعه با افزودن و اتصال دقیق لایه‌های پودر فلز یا سیم فلزی شکل می‌گیرد. این روش امکان ساخت هندسه‌های پیچیده و سازه‌های داخلی بهینه را فراهم می‌کند که با روش‌های کاستنی غیرممکن یا بسیار دشوار است.

مکانیسم کلی این فرآیند شامل قرار دادن لایه نازکی از پودر فلز یا تغذیه سیم فلزی و سپس ذوب یا تف‌جوشی انتخابی آن با استفاده از یک منبع انرژی متمرکز (مانند لیزر یا پرتو الکترون) بر اساس طراحی سه‌بعدی است. این فرآیند لایه به لایه تکرار می‌شود تا قطعه نهایی ساخته شود. مواد فلزی رایج مورد استفاده در این تکنولوژی شامل تیتانیوم، فولاد ضد زنگ، آلیاژهای آلومینیوم، نیکل، مس و حتی فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره هستند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را برای کاربردهای مختلف ارائه می‌دهند.

تکنولوژی‌های پرینت سه بعدی فلز

روش‌های مختلفی برای پرینت سه بعدی فلز وجود دارد که هر یک مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند:

• ذوب لیزری انتخابی (SLM) و تف‌جوشی لیزری مستقیم فلز (DMLS): این دو روش بسیار شبیه به هم هستند و پرکاربردترین تکنولوژی‌ها در صنعت به شمار می‌روند. در این فرآیندها، یک لیزر قدرتمند به صورت انتخابی پودر فلز را در بستر پودر ذوب (SLM) یا تف‌جوشی (DMLS) می‌کند و لایه‌های جدید روی لایه‌های قبلی ساخته می‌شوند.
• جت بایندر (Binder Jetting): در این روش، یک عامل چسباننده (بایندر) بر روی بستر پودر فلز اعمال می‌شود تا ذرات پودر را به هم متصل کند. پس از اتمام چاپ، قطعه سبز (Green Part) در یک کوره سینترینگ (تف‌جوشی) قرار می‌گیرد تا ذرات فلز به هم متصل شده و چسب سوخته شود. این روش معمولا سرعت بالاتری دارد و برای تولید انبوه مناسب‌تر است.
• رسوب‌دهی انرژی مستقیم (DED – Directed Energy Deposition): در این روش، پودر فلز یا سیم فلزی به طور همزمان با یک منبع انرژی (لیزر یا پرتو الکترون) روی یک سطح رسوب می‌کند. این روش برای ترمیم قطعات بزرگ و اضافه کردن ویژگی‌های جدید به قطعات موجود بسیار کارآمد است.
• اکستروژن فیلامنت فلزی (Metal FDM/Bound Powder Extrusion): مشابه پرینت سه بعدی پلاستیک، در این روش فیلامنتی شامل پودر فلز و بایندر پلیمری از یک نازل خارج شده و لایه‌گذاری می‌شود. پس از چاپ، قطعه نیاز به فرآیندهای پساپردازش مانند دباندینگ (حذف بایندر) و سینترینگ دارد.

مزایای بی‌بدیل پرینت سه بعدی فلز برای صنایع پیشرو

پرینت سه بعدی فلز مجموعه‌ای از مزایای منحصربه‌فرد را به ارمغان می‌آورد که آن را به یک ابزار قدرتمند برای تحول صنعتی تبدیل کرده است. این مزایا نه تنها به بهبود طراحی و تولید کمک می‌کنند، بلکه در کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی کلی نیز نقش مهمی دارند.

آزادی طراحی بی‌سابقه و بهینه‌سازی توپولوژی

یکی از برجسته‌ترین مزایای این فناوری، توانایی آن در ایجاد هندسه‌های بسیار پیچیده و بهینه‌شده است که با روش‌های سنتی ساخت (مانند ماشین‌کاری یا ریخته‌گری) غیرممکن یا بسیار پرهزینه خواهد بود. این آزادی طراحی به مهندسان اجازه می‌دهد تا ساختارهایی با اشکال ارگانیک، شبکه‌ای و داخلی پیچیده ایجاد کنند که حداکثر عملکرد را با حداقل مواد ارائه می‌دهند. بهینه‌سازی توپولوژی، فرآیندی که در آن ساختار مواد برای بهبود عملکرد بهینه می‌شود، با پرینت سه بعدی فلز به راحتی قابل دستیابی است و منجر به قطعاتی سبک‌تر و در عین حال مستحکم‌تر می‌شود.

کاهش چشمگیر وزن قطعات و بهره‌وری مواد

در صنایع حیاتی مانند هوافضا و خودروسازی، کاهش وزن قطعات به معنای کاهش مصرف سوخت و افزایش بهره‌وری است. پرینت سه بعدی فلز با امکان ساخت ساختارهای داخلی مشبک و بهینه‌سازی شده، به طور چشمگیری وزن قطعات را کاهش می‌دهد، بدون آنکه استحکام آن‌ها به خطر بیفتد. علاوه بر این، به دلیل ماهیت افزودنی این فرآیند، میزان ضایعات مواد اولیه در مقایسه با روش‌های سنتی (که در آن بخش زیادی از مواد به صورت براده دور ریخته می‌شود) به حداقل می‌رسد، که این خود به کاهش هزینه‌ها و پایداری محیط زیست کمک می‌کند.

تولید سریع نمونه‌های اولیه و قابلیت سفارشی‌سازی انبوه

سرعت بالا در تولید نمونه‌های اولیه، زمان توسعه محصول را به شدت کاهش می‌دهد و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا ایده‌های خود را به سرعت آزمایش و تکرار کنند. این انعطاف‌پذیری، همراه با توانایی سفارشی‌سازی هر قطعه بدون افزایش چشمگیر هزینه، امکان تولید انبوه محصولات منحصر به فرد را فراهم می‌کند. این قابلیت در صنایعی مانند پزشکی، که نیاز به ایمپلنت‌های شخصی‌سازی‌شده دارند، بسیار حیاتی است.

کوتاه شدن زمان تولید تا عرضه به بازار و بهبود عملکرد

با حذف نیاز به ابزارها و قالب‌های گران‌قیمت و زمان‌بر، پرینت سه بعدی فلز می‌تواند زمان بین طراحی و عرضه محصول به بازار را به طور چشمگیری کاهش دهد. علاوه بر این، این فناوری امکان دستیابی به قطعاتی با خواص مکانیکی و حرارتی برتر را فراهم می‌کند، به دلیل کنترل دقیق بر ریزساختار مواد در طول فرآیند ساخت. این بهبود عملکرد منجر به دوام و کارایی بیشتر محصولات می‌شود.

بهینه‌سازی زنجیره تامین و پتانسیل تولید غیرمتمرکز

پرینت سه بعدی فلز می‌تواند زنجیره تامین را با امکان تولید قطعات عندالزوم (on-demand) و در محل (on-site) ساده‌سازی کند. این امر نیاز به موجودی‌های بزرگ قطعات یدکی را کاهش داده و وابستگی به زنجیره‌های تامین جهانی را کمتر می‌کند، که در زمان بحران‌ها یا اختلالات بسیار مفید است. این پتانسیل تولید غیرمتمرکز، تاب‌آوری صنعتی را افزایش می‌دهد و شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا سریع‌تر به نیازهای بازار پاسخ دهند.

کاربردهای کنونی و آینده‌نگر پرینت سه بعدی فلز در صنایع کلیدی

توانمندی‌های بی‌نظیر پرینت سه بعدی فلز، آن را به ابزاری قدرتمند برای تحول در صنایع مختلف تبدیل کرده است. از ساخت قطعات پیچیده هواپیما تا ایمپلنت‌های پزشکی سفارشی، این فناوری در حال بازتعریف مرزهای تولید است.

صنعت پزشکی و دندانپزشکی

در حوزه پزشکی، پرینت سه بعدی فلزات انقلابی در تولید ایمپلنت‌های ارتوپدی (مانند مفصل ران و زانو) و دندانی ایجاد کرده است. این ایمپلنت‌ها به صورت کاملاً سفارشی و متناسب با آناتومی دقیق هر بیمار تولید می‌شوند، که منجر به بهبود فیت شدن، کاهش زمان ریکاوری و افزایش راحتی بیمار می‌شود. همچنین، ابزارهای جراحی دقیق و پروتزهای شخصی‌سازی‌شده با استفاده از این فناوری ساخته می‌شوند، که دقت عمل جراحان را بالا برده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد.

صنعت خودروسازی

خودروسازی نیز به دنبال بهره‌برداری از مزایای پرینت سه بعدی فلز است. ساخت قطعات سبک‌وزن برای خودروهای برقی و مسابقه‌ای (که به بهبود بهره‌وری سوخت و عملکرد کمک می‌کند)، اجزای موتور و شاسی با طراحی بهینه، و ابزارهای تولید و قالب‌های پیچیده، از جمله کاربردها هستند. این فناوری به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا به سرعت نمونه‌سازی کرده و قطعاتی با ویژگی‌های عملکردی خاص تولید کنند که در خودروهای مدرن، به خصوص در بخش خودروهای عملکرد بالا، حیاتی است.

صنایع مصرفی و جواهرات

پتانسیل سفارشی‌سازی بی‌نهایت در محصولات لوکس و تولید جواهرات با طراحی‌های پیچیده و منحصر به فرد، این فناوری را در صنایع مصرفی جذاب کرده است. تولید جواهرات از طلا، نقره و پلاتین با جزئیات دقیق و بدون نیاز به قالب‌های سنتی، امکان خلق آثار هنری شخصی‌سازی‌شده را فراهم می‌کند.

ساخت و ساز و زیرساخت‌ها

اگرچه هنوز در مراحل اولیه، اما پتانسیل پرینت سه بعدی فلز در ساخت و ساز برای تولید قطعات سازه‌ای پیچیده و بهینه‌شده، و حتی ساختارهای مقیاس بزرگ، قابل توجه است. مثال قابل توجه، پل فلزی MX3D در آمستردام است که با استفاده از روبات‌های پرینت سه بعدی، از فولاد ضد زنگ ساخته شد. این نشان می‌دهد که آینده ساخت و ساز می‌تواند شامل ساختارهای فلزی پیچیده و طراحی‌شده به صورت دیجیتال باشد.

آزادی طراحی بی‌سابقه در پرینت سه بعدی فلز، امکان تولید قطعاتی با هندسه‌های پیچیده و بهینه‌شده را فراهم می‌کند که با روش‌های سنتی غیرممکن است و این خود مزیت رقابتی بزرگی برای صنایع پیشرو به شمار می‌رود.

چالش‌ها و موانع پیش روی گسترش پرینت سه بعدی فلز

با وجود مزایای فراوان، پرینت سه بعدی فلز هنوز با چالش‌هایی روبروست که گسترش و پذیرش آن در مقیاس وسیع‌تر را با موانعی همراه می‌کند. غلبه بر این چالش‌ها، کلید توسعه و بلوغ آینده این صنعت است.

هزینه بالای سرمایه‌گذاری اولیه

یکی از بزرگترین موانع، هزینه بالای سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید دستگاه‌های پرینت سه بعدی فلز است. این دستگاه‌ها، به خصوص مدل‌های صنعتی و پیشرفته، قیمت‌های گزافی دارند. علاوه بر آن، مواد اولیه فلزی مورد استفاده در این فرآیند (پودرها یا سیم‌های فلزی خاص) نیز به مراتب گران‌تر از مواد پلیمری هستند. این هزینه‌های اولیه می‌تواند برای بسیاری از شرکت‌ها، به خصوص کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، یک سد بزرگ محسوب شود.

سرعت تولید و مقیاس‌پذیری

در حال حاضر، سرعت تولید در پرینت سه بعدی فلز، به خصوص برای تولید انبوه در حجم‌های بسیار بالا، هنوز محدود است. با وجود پیشرفت‌ها، این فناوری همچنان در مقایسه با روش‌های سنتی تولید انبوه، کندتر عمل می‌کند. این موضوع، کاربرد آن را فعلاً به تولید قطعات با ارزش بالا، سفارشی، یا با هندسه‌های بسیار پیچیده محدود می‌کند که در آن مزایای دیگر بر سرعت برتری دارند.

پیچیدگی فرآیند و نیاز به تخصص بالا

پرینت سه بعدی فلز یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیاز به دانش فنی و اپراتوری تخصصی دارد. تنظیمات پارامترهای چاپ، آماده‌سازی مواد، و پساپردازش قطعات، همگی نیازمند تخصص و تجربه فراوان هستند. این امر، نیاز به آموزش و توسعه نیروی انسانی ماهر را برای صنایع ضروری می‌سازد.

کنترل کیفیت و تضمین استانداردها

تضمین کیفیت و تکرارپذیری قطعات فلزی تولید شده با پرینت سه بعدی، یکی از چالش‌های مهم است. کنترل دقیق خواص مکانیکی و متالورژیکی قطعات برای کاربردهای حساس (مانند هوافضا و پزشکی) حیاتی است. توسعه استانداردهای صنعتی و روش‌های دقیق کنترل کیفیت برای این فناوری هنوز در حال بلوغ است و نیاز به تحقیق و توسعه بیشتری دارد.

محدودیت در اندازه و ابعاد قطعات تولیدی

اگرچه پیشرفت‌هایی در افزایش اندازه محفظه ساخت چاپگرهای سه بعدی فلز صورت گرفته، اما هنوز محدودیت‌هایی در ابعاد و اندازه قطعات قابل تولید با این فناوری وجود دارد. تولید قطعات بسیار بزرگ و یکپارچه همچنان چالش‌برانگیز است و نیازمند دستگاه‌های بزرگ و پرهزینه است.

پساپردازش (Post-processing) پیچیده و زمان‌بر

پس از فرآیند چاپ، اکثر قطعات فلزی پرینت شده نیاز به مراحل پساپردازش مانند حذف سازه‌های پشتیبانی، عملیات حرارتی، ماشین‌کاری نهایی، و پرداخت سطح دارند. این مراحل می‌توانند پیچیده، زمان‌بر و پرهزینه باشند و بخش قابل توجهی از زمان و هزینه کل تولید را شامل شوند.

چالش	توضیح مختصر
هزینه اولیه بالا	قیمت بالای دستگاه‌ها و مواد اولیه فلزی.
سرعت تولید	محدودیت‌ها در تولید انبوه در حجم‌های بسیار بالا.
نیاز به تخصص	لزوم اپراتوری و نگهداری تخصصی فرآیند.
کنترل کیفیت	نیاز به توسعه استانداردها و روش‌های دقیق کنترل کیفیت.
پساپردازش	مراحل پس از چاپ که پیچیده و زمان‌بر هستند.

آینده صنعت پرینت سه بعدی فلز: پیش‌بینی‌ها و روندهای کلیدی

با وجود چالش‌های موجود، آینده پرینت سه بعدی فلز بسیار روشن و امیدوارکننده به نظر می‌رسد. پیشرفت‌های مداوم در فناوری، مواد و فرآیندهای مرتبط، این صنعت را به سمت بلوغ و پذیرش گسترده‌تر سوق می‌دهد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که بازار جهانی تولید افزودنی‌های فلزی تا سال 2032 به 18.5 میلیارد دلار خواهد رسید که نشان‌دهنده رشد چشمگیر این حوزه است.

افزایش اتوماسیون و ادغام با هوش مصنوعی

اتوماسیون فزاینده در فرآیندهای پرینت، از آماده‌سازی مواد تا پساپردازش، به بهبود دقت، سرعت و کاهش نیاز به دخالت انسانی کمک می‌کند. ادغام با هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) نیز امکان بهینه‌سازی پارامترهای چاپ، پیش‌بینی نقص‌ها و افزایش بهره‌وری کلی فرآیند را فراهم می‌آورد. این ترکیب به سمت کارخانه‌های هوشمند و کاملاً خودکار حرکت می‌کند.

توسعه مواد جدید و آلیاژهای فلزی پیشرفته

تحقیقات گسترده‌ای در زمینه توسعه مواد جدید و آلیاژهای فلزی با خواص منحصربه‌فرد و عملکرد بالا در حال انجام است. این شامل مواد سبک‌وزن‌تر، مقاوم‌تر در برابر خوردگی یا حرارت، و زیست‌سازگارتر برای کاربردهای پزشکی است. این تنوع مواد، دامنه کاربردهای پرینت سه بعدی فلز را به شکل فزاینده‌ای گسترش خواهد داد.

کاهش تدریجی هزینه‌ها و افزایش دسترسی‌پذیری

با ورود بازیگران جدید به بازار، افزایش رقابت و نوآوری در مدل‌های کسب‌وکار، انتظار می‌رود که هزینه‌های دستگاه‌ها و مواد اولیه به تدریج کاهش یابد. این امر، فلز را برای کسب‌وکارهای بیشتری قابل دسترس خواهد کرد و باعث دموکراتیک شدن این فناوری می‌شود. ماداتکنولوژی نیز با ارائه راهکارهای مقرون‌به‌صرفه، به این روند کمک می‌کند.

تا سال 2032، پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی تولید افزودنی‌های فلزی به 18.5 میلیارد دلار برسد، که نشان‌دهنده پتانسیل عظیم این فناوری در شکل‌دهی به آینده صنعت است.

حرکت به سمت تولید انبوه صنعتی

پرینت سه بعدی فلز به تدریج از مرحله نمونه‌سازی و تولید محدود به سمت تولید نهایی در مقیاس بزرگتر حرکت می‌کند. پیشرفت در سرعت چاپ، ابعاد دستگاه‌ها و پساپردازش کارآمدتر، این گذار را امکان‌پذیر می‌سازد و این فناوری را به یک روش تولید رقابتی برای تولید انبوه تبدیل می‌کند.

گسترش تولید غیرمتمرکز و محلی

توانایی تولید قطعات در محل نیاز، بدون وابستگی به زنجیره‌های تامین طولانی و پیچیده، به افزایش تاب‌آوری منطقه‌ای و کاهش ریسک‌های جهانی کمک می‌کند. این امر به خصوص در صنایع دفاعی، فضایی و پزشکی که نیاز به امنیت تامین و تولید داخلی دارند، اهمیت می‌یابد.

ادغام عمیق‌تر با Industry 4.0 و اینترنت اشیا (IoT)

پرینت سه بعدی فلز به عنوان یک ستون اصلی در انقلاب صنعتی چهارم (Industry 4.0) شناخته می‌شود. ادغام عمیق‌تر با اینترنت اشیا (IoT)، داده‌های بزرگ (Big Data) و سیستم‌های سایبرفیزیکی، کارخانه‌های هوشمند را ایجاد می‌کند که در آن اطلاعات به صورت لحظه‌ای بین دستگاه‌ها، فرآیندها و افراد مبادله می‌شود و به بهینه‌سازی و خودکارسازی بیشتر منجر می‌گردد.

کاربردهای نوظهور و غیرمنتظره

آینده پرینت سه بعدی فلز فراتر از کاربردهای کنونی خواهد بود و شاهد ظهور کاربردهای نوظهور و غیرمنتظره‌ای خواهیم بود. از ساخت ابزارها و قطعات برای اکتشافات فضایی و سکونت در سیارات دیگر گرفته تا تولید ساختارهای زیستی پیچیده برای مهندسی بافت و حتی کاربردهای هنری و معماری. این فناوری مرزهای خلاقیت و نوآوری را گسترش می‌دهد.

سوالات متداول

آیا پرینت سه بعدی فلز برای هر نوع قطعه فلزی مناسب است یا محدودیت‌هایی دارد؟

پرینت سه بعدی فلز برای تولید قطعاتی با هندسه‌های پیچیده، وزن بهینه، و نیاز به سفارشی‌سازی بالا بسیار مناسب است. با این حال، برای قطعات بسیار ساده، با تیراژ بسیار بالا و یا با ابعاد بسیار بزرگ، روش‌های سنتی ممکن است همچنان مقرون‌به‌صرفه‌تر یا سریع‌تر باشند. همچنین، همه آلیاژهای فلزی به راحتی قابل پرینت سه بعدی نیستند و نیاز به مواد اولیه خاص و فرآیندهای بهینه دارند.

هزینه تولید یک قطعه با پرینت سه بعدی فلز در مقایسه با روش‌های سنتی چگونه است؟

در حال حاضر، هزینه سرمایه‌گذاری اولیه و مواد اولیه در پرینت سه بعدی فلز معمولاً بالاتر از روش‌های سنتی است. اما برای قطعات پیچیده، با تیراژ کم، یا نیاز به بهینه‌سازی وزن و عملکرد، مزایایی مانند کاهش ضایعات مواد، کوتاه‌تر شدن زمان تولید و آزادی طراحی می‌تواند هزینه‌های کلی را جبران کرده و حتی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. این فناوری در حال حاضر برای قطعات با ارزش افزوده بالا بیشتر توجیه اقتصادی دارد.

چه مواد جدیدی در آینده نزدیک به لیست مواد قابل پرینت سه بعدی فلز اضافه خواهند شد؟

تلاش‌های زیادی برای توسعه آلیاژهای جدید و بهبود خواص مواد موجود برای پرینت سه بعدی فلز در حال انجام است. انتظار می‌رود در آینده نزدیک شاهد افزایش تنوع در آلیاژهای مقاوم در برابر حرارت، سوپرآلیاژها، آلیاژهای سبک‌وزن مانند منیزیم و آلیاژهای جدید با خواص زیست‌سازگار برای کاربردهای پزشکی باشیم. همچنین، کامپوزیت‌های فلزی و سرامیک‌های پیشرفته نیز در دست توسعه هستند.

تضمین کیفیت و استانداردهای صنعتی در قطعات تولید شده با پرینت سه بعدی فلز چگونه انجام می‌شود؟

تضمین کیفیت در پرینت سه بعدی فلز شامل کنترل دقیق پارامترهای فرآیند، تست‌های غیرمخرب (مانند CT Scan) برای بررسی ساختار داخلی قطعه، و تست‌های مکانیکی برای ارزیابی خواص نهایی است. استانداردهای صنعتی (مانان ASTM و ISO) در حال توسعه برای تعریف الزامات کیفی و روش‌های تست قطعات پرینت سه بعدی فلز هستند تا اعتماد به این فناوری در صنایع حساس افزایش یابد.

پرینت سه بعدی فلز چه تاثیری بر بازار کار و مشاغل آینده خواهد داشت؟

پرینت سه بعدی فلز به جای حذف مشاغل، منجر به تغییر ماهیت آن‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید خواهد شد. نیاز به مهندسان طراحی برای ساخت افزایشی، متخصصان متالورژی پودر، اپراتورهای دستگاه‌های پیشرفته، و کارشناسان پساپردازش افزایش خواهد یافت. این فناوری نیازمند نیروی کار ماهر و چندرشته‌ای است که بتوانند در محیط‌های تولید پیشرفته و هوشمند فعالیت کنند.