تاثیر رسانه ها و نقش مسلط آنها در شکل دهی، جهت دادن و مدیریت افکار عمومی بر هیچ کس پوشیده نیست. از این رو رسانه های جمعی منبع مهم قدرت در جهت منافع افراد، گروه ها و کشورها به حساب می آیند.
به گزارش مجله راپیدی، فرهیختگان نوشت: «من روبه روی هتل اسپیناس حضور داشتم و می دیدم که مردم در حال اعتراض هستند. آنطور که گفته می شد، زمانی که مردم در خیابان انقلاب در حال تشییع پیکرها بوده اند، خبرنگار آلمانی از بلوار کشاورز فیلم می گرفت که مثلا بگوید کسی نیامده است. یکی از مردم موضوع را متوجه شده و با فریاد بقیه را هم متوجه موضوع کرده است و تا هتل اسپیناس همه دور این خبرنگار جمع شده اند و مردم خیلی شاکی شدند.» این روایت یکی از کسانی است که شاهد ضبط تصویر ویدیوی خبرنگار آلمانی از مراسم تشییع رییس جمهور شهید بوده است. این لحظات در خیابان نادری تهران، در روز تشییع رییس جمهور از دید مردم پنهان نماند و آنها شاهد گزارش یک طرفه یک خبرنگار آلمانی بودند و وقتی این گزارش را دیدند، سعی کردند تا اعتراض شان را با دنبال کردن خبرنگار آلمانی تا هتل اقامتش و مطالبه برای پاک کردن فیلمش نشان دهند. مدل پوشش خبری رسانه های غربی در تحریف و تقلیل دادن اتفاقات داخل ایران، از جمله مواردی است که برای عموم مردم اثبات شده و این مورد اخیر واکنش طبیعی نسبت به این اتفاق همیشگی است.
امروزه نیز رسانه ها مخصوصا رسانه های جریان اصلی در غرب نقشی اساسی در ایجاد و تغییر نگرش افراد به جهان پیرامون و واقعیت های زندگی دارند، زیرا رخدادها را آن گونه که می خواهند بازنمایی می کنند. از همین رو رسانه ها یکی از عوامل موثر بر ساخت ذهنیت یکایک افراد جامعه درباره یک موضوع مشخص و به عنوان ابزار بازنمایی جهان واقعی و پیرامونی به شمار می روند.
«حضور این همه مردم پیامی برای دشمنان انقلاب است که راه این شهدا ادامه دارد و مردم از حمایت از انقلاب منصرف نخواهند شد.» این صحبت های یکی از شرکت کنندگان مراسم تشییع رییس جمهور شهید با خبرگزاری فرانسه است. اتفاق یکشنبه 30 اردیبهشت که برای همه ما تلخ و دردناک بود از دید رسانه های دنیا هم خبر مهمی بود و از همان ظهر و خبر فرود سخت بالگرد، رسانه های دنیا این موضوع را پوشش داده و این پوشش اخبار را تا تشییع رییس جمهور ادامه دادند. اما این پوشش را با آن نگاهی که در رسانه شان داشتند تطبیق می دادند و البته گاهی هم ناموفق بودند، چون تنها رسانه برای بازنمایی این اتفاق تلخ نبودند و همین باعث می شد در هدفی که داشتند شکست بخورند. در گزارش امروز سعی کردیم نگاهی اجمالی به شیوه پوشش رسانه های خارجی نسبت به مراسم تشییع رییس جمهور شهید و همراهان شان داشته باشیم و زاویه نگاهی که به این رخداد مهم داشتند را بررسی کنیم.
160 رسانه مراسم را پوشش دادند
رضا شیروی، مدیرکل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره حضور رسانه های خارجی برای پوشش مراسم تشییع رییس جمهور گفت: «230 خبرنگار از 160 رسانه بین المللی کشورهای اتریش، اسپانیا، افغانستان، آلمان، آمریکا، ایتالیا، ترکیه، چین، دانمارک، روسیه، ژاپن، عراق، فرانسه، فلسطین، قطر، کویت، هند، سوریه، عمان، مصر، لبنان و امارات متحده عربی در آیین تشییع و گرامیداشت شهدای خدمت به صورت میدانی اقدام به تهیه خبر و گزارش کردند. علاوه بر این با توجه به برنامه های متنوع گرامیداشت و تشییع پیکر شهدای خدمت، خبرنگاران رسانه های خارجی، آیین تشییع شهدا در تبریز و قم را پوشش داده و 150 خبرنگار مقیم و غیرمقیم نیز برای تشییع پیکر رییس جمهور شهید عازم شهر مقدس مشهد خواهند شد.» به گفته مدیرکل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علاوه بر این با همکاری سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، فرکانس ماهواره ای پخش زنده مراسم گرامی داشت و تشییع شهدا در شهرهای تبریز، قم، تهران و مشهد در اختیار شبکه های تلویزیونی خارجی قرار گرفته که به ویژه در پخش زنده مراسم امروز مورد استفاده گسترده شبکه های مختلف بین المللی قرار گرفته است.
رسانه های خارجی از تشییع چه گفتند؟
در این چند روز، رسانه های خارجی هم پوشش مستقیم از مراسم داشتند هم بخش مهمی از گزارش های خود را به این اتفاق تلخ اختصاص دادند، البته نباید از این موضوع بگذریم که طراحی و گستردگی انتشار اخبار، به صورتی کاملا مهندسی شده توسط رسانه ها انجام شده بود و روی خروجی شان قرار گرفت. مثلا چند شبکه خبری انگلیسی و آمریکایی بیشتر از اینکه مراسم را پوشش دهند به حضور اسماعیل هنیه در این مراسم اشاره کرده اند و بعد هم به تحلیل این موضوع پرداختند.
شبکه سی ان ان آمریکا به طور مستقیم از مراسم تشییع آیت الله رییسی در تهران گزارش داد و اقامه نماز رهبر معظم انقلاب بر پیکر شهدای سانحه بالگردی رییس جمهور و همراهانش را پوشش داد.
پایگاه شبکه تلویزیونی ان بی سی آمریکا هم نوشت: «ده ها هزار نفر در مراسم تشییع سانحه بالگرد رییس جمهور ایران شرکت کردند.» این شبکه تلویزیونی در ادامه گزارشی که از این مراسم پخش می کند به حضور اسماعیل هنیه در این مراسم اشاره کرد و در این باره نوشت: «هنیه از طرف حماس که ایران آن را در جریان جنگ نوار غزه حمایت و تسلیح می کند، حضور داشت.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا هم با این عنوان که «رهبر ایران برای رییس جمهور و سایر درگذشتگان سانحه بالگرد، نماز خواند» نوشت: «حضور اسماعیل هنیه در این مراسم را باید اتفاق مهمی دانست و نمی توان از کنار آن به راحتی عبور کرد.»
سایت روزنامه نیویورک تایمز آمریکا هم نوشت: «رهبر معظم ایران بر پیکر رییس جمهور ایران نماز میت خواند. مردم در خیابان های تهران جمع شدند و رهبر معظم ایران، آیت الله علی خامنه ای، روز چهارشنبه برای رییس جمهور این کشور نماز خواند و مقامات ارشد گروه های شبه نظامی مورد حمایت ایران حماس و حزب الله نیز به مراسم بزرگداشت پیوستند. حضور رهبران حماس و حزب الله – دو نماینده اصلی ایران در خاورمیانه – در کنار مجموعه ای از مقامات غیرغربی، تصویر واضحی از جایگاه بین المللی تهران در لحظه ای پرتلاطم برای این کشور ارایه کرد.»
الجزیره با عنوان «عزاداران در تهران برای مراسم تشییع گرد آمدند» نوشت: «آیت الله خامنه ای برای رییس جمهور، وزیر امور خارجه و دیگر چهره های درگذشته سانحه بالگرد نماز خواند. جمعیت انبوه ایرانیان برای مراسم تشییع رییسی و همراهانش در خیابان های تهران پایتخت ازدحام کردند. سوگواران در مرکز شهر درحالی که تصاویر رییسی را در دست داشتند اطراف دانشگاه تهران تجمع کردند.» الجزیره در ادامه با اشاره به حضور گسترده مردم در تشییع پیکر پاک شهدا تاکید کرد: «اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس از جمله شخصیت های بارز در مراسم تشییع پیکر مقامات ایرانی بود که طی سخنرانی خود در این مراسم بر مواضع آیت الله رییسی در حمایت دایمی از محور مقاومت و مساله فلسطین تاکید کرد.»
روزنامه القدس العربی نیز از دیگر رسانه های عربی بود که پوشش مراسم تشییع مقامات شهید ایرانی را در اولویت اخبار خود قرار داد و اعلام کرد: «کشورهای مصر و تونس و عراق امروز چهارشنبه از مشارکت مقامات خود در مراسم تشییع پیکر سیدابراهیم رییسی، رییس جمهور فقید ایران و دکتر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه این کشور و همراهان آنها خبر دادند.» این رسانه افزود: «وزارت خارجه مصر در بیانیه ای اعلام کرد سامح شکری، وزیر خارجه به نمایندگی از مصر برای شرکت در مراسم عزاداری رییس جمهور ایران و وزیر خارجه این کشور و همراهان آنها راهی تهران می شود و مصر بر همبستگی با کشور برادر جمهوری اسلامی ایران در این شرایط حساس تاکید کرد.» القدس العربی همچنین به مشارکت اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس در مراسم تشییع پیکر مقامات شهید ایرانی و سخنان وی درباره موضع ثابت آیت الله رییسی در حمایت از آرمان فلسطین اشاره کرد.
روزنامه الشرق الاوسط در این زمینه اعلام کرد که جمعیت زیادی از ایرانی ها صبح چهارشنبه در مرکز تهران گردهم آمدند تا در مراسم تشییع پیکر آقای ابراهیم رییسی و حسین امیرعبداللهیان و همراهان آنها شرکت کنند. این رسانه سعودی با انتشار تصاویر گسترده از مراسم تشییع پیکر پاک شهدای ایرانی به اقامه نماز بر پیکر آنها توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره و اعلام کرد که قرار است هیات های زیادی از کشورهای مختلف در مراسم رسمی که بعدازظهر روز تشییع برگزار می شود، شرکت کنند.
خبرگزاری رویترز، روز پنجشنبه گزارشی از تشییع رییس جمهور شهید در مشهد را روایت کرد و گفت: «هزاران نفر از مردم ایران در شهر مشهد، در مراسم تشییع رییس جمهور رییسی شرکت کردند و خیابان های این شهر مملو از عزاداران بود. این رسانه انگلیسی همچنین به حضور هزاران نفری مردم در مراسم تشییع شهدای خدمت در بیرجند اشاره کرد.»
خبرگزاری فرانسه هم روز پنجشنبه گزارش داد که ده ها هزار نفر از مردم ایران به خیابان ها آمدند تا با رییس جمهور رییسی وداع کنند. این رسانه غربی همچنین به جمله «آمدم ای شاه پناهم بده» که بر سقف خودروی حامل پیکرهای شهدا نقش بسته بود، اشاره کرد.
شبکه ای بی سی نیوز هم با انتشار فیلمی از این مراسم، به حضور مقام معظم رهبری در مراسم تشییع و اقامه نماز از سوی ایشان اشاره کرد.
دویچه وله انگلیسی در توصیف خیل عظیم مردم نوشت: «ده ها هزار نفر از مردم برای شرکت در مراسم تشییع به خیابان های پایتخت آمدند.»
شبکه خبری سی ان ان نیز ضمن اقدام به پخش مستقیم مراسم تشییع شهدای خدمت، شهادت آیت الله رییسی را یک تراژدی خواند. سی ان ان بخش بامدادی خود را به پخش مراسم تشییع این مراسم اختصاص داد و «فردریک پلتن» خبرنگار این شبکه خبری مستقیم از تهران مراسم را گزارش کرد. این خبرنگار در گزارشی که پخش می کرد به حضور گسترده مردمی در این مراسم اشاره کرد، اما نمایی که دوربین این شبکه به مخاطب می داد، نمای دور از حضور مردم نبود.
قاب های محدود و تقلیل رویداد
تغییر در واقعیت ها، دشوار و گاهی عملا ناممکن است، اما تغییر دنیای ذهنی انسان ها و افکار عمومی با ارایه داده های غلط به آنها، امکان پذیر است. مبتنی بر این نگاه است که رسانه ها به دنبال القای غیرواقعی از پدیده ها هستند و همین منجر به شکل گیری یک تصویر منفی مجله راپیدی از یک پدیده می شود. رسانه ها سعی می کنند از یک سری تکنیک های پوشش خبری استفاده کنند تا بتوانند روی ذهن مخاطب تاثیر بگذارند و از همین طریق اهداف شان را دنبال کنند.
شهادت رییس جمهور و همراهانش و استقبال بی نظیری که مردم از آنها داشتند، طبیعتا از دید هیچ رسانه ای نمی توانست دور بماند، اما آنها که همیشه خبرها و اتفاق ایران را سانسور و با نگاه خودشان برنامه ریزی می کنند، این کار را در این مراسم هم انجام دادند. دوربین ها به جای اینکه همه مردم را نشان دهد از ارایه تصاویر لانگ شات و نمای بزرگ پرهیز می کردند تا این سوگواری بر درگذشت رییس جمهور را منحصر به یک طیف بدانند.
بی بی سی فارسی که نمی توانست حضور گسترده مردم در مراسم تشییع را نادیده بگیرد؛ قاب دوربین در ویدیوها و عکس ها را عامدانه روی افراد و طبقه ای از جامعه ایران قرار می داد که اندازه این سوگواری را مختص طیف خاصی از مردم جلوه دهد. این سیاست در به کارگیری کلمات و تنظیم خبر هم مشهود بود. گویی که فقط بخشی از افرادی که به حکومت وابسته هستند، در این مراسم حضور داشتند. اتفاقا این شکل القای رسانه ای بی بی سی ازجمله اشتراکاتی است که با ایران اینترنشنال هم داشت. یکی از کارشناسان این شبکه در تحلیل جمعیت حاضر در تشییع کنندگان گفت: «تعارف نداریم جمعیت زیاد و قابل ملاحظه ای در شهرها برای تشییع آمدند و باید قبول کنیم بخشی از جامعه ما مذهبی است و در این مراسم حاضر شدند. این درد بزرگی است؛ غرب و اروپا دارد نشان می دهد تهران و ایران در ماتم و غم است!» در این باره حتی یکی از کارشناسان حاضر در شبکه اینترنشنال، برای توجیه حضور حداکثری جمعیت گفت: «اینهایی که برای تشییع آمدند برای شیرینی و شربت رفتند!»
منوتو هم مانند بی بی سی فارسی از همان لحظه اول سعی کرد بعد دیگری از تشییع را بگوید، خبرنگار آلمانی که در خیابان نادری فیلمبرداری می کرد، یکی از سوژه های منوتو شد و در مورد آن نوشت: «این خبرنگار در حال مخابره واقعیت بود، اما حکومتی ها به او معترض شدند!» واژه حکومتی یکی از همان واژه هایی است که این رسانه ها برای بازنمایی از مراسم های مختلف در ایران به کار می برند. آنها سناریوی های مختلفی را طراحی می کنند تا با هدایت و جهت دهی به افکار عمومی در جهان فاصله بین نظام جمهوری اسلامی و مردم را نشان دهند! و بگویند مردم جدا از حکومت هستند.
اولین خبری که رسانه انگلیسی دیلی میل بعد از شهادت رییس جمهور و همراهانش ارایه کرد، انتشار دو ویدیو از جمع محدودی از ایرانی های خارج کشور بود که از شهادت رییس جمهور خوشحال شدند. این رسانه در صفحه اینستاگرامی خود تلاش داشت اقلیت خارج نشین را به کل مردم ایران تعمیم دهد. اما با حضور گسترده مردم در مراسم تشییع شهدا، دیگر این رسانه نتوانست آن نگاه یک سویه از واقعیت را ادامه دهد و مجبور شد با تیتر «حضور ده ها هزار نفری مردم در خیابان های تهران» این مراسم را بازتاب دهد.
پایان خبر مجله راپیدی
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "آفتاب انکارناپذیر بود – مجله راپیدی" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "آفتاب انکارناپذیر بود – مجله راپیدی"، کلیک کنید.