رشد اقتصادی ایران نزولی خواهد شد

آفتاب نیوز :

انتظار می رود که اقتصاد جهانی برای اولین بار در سه سال اخیر در سال 2024 به ثبات برسد. با این حال، این ثبات در سطحی خواهد بود که نسبت به استاندارد های تاریخی اخیر پایین تر و ضعیف تر است. همچنین، تخمین و پیش بینی های این نهاد بین المللی از وضعیت رشد اقتصادی ایران این است که این شاخص در سال 2023 (مصادف با سال شمسی 1402) به 5 درصد می رسد، اما پس از آن دوباره کاهش می یابد و به کمتر از 3 درصد نزول می کند.

بهبود رشد اقتصادی در کل جهان با وجود سایه سنگین کرونا

بانک جهانی پیش بینی می کند که رشد اقتصادی جهانی در سال 2024 به 2.6 درصد برسد و در سال های 2025-2026 به طور میانگین به 2.7 درصد افزایش یابد. این رقم به طور قابل توجهی کمتر از میانگین 3.1 درصدی در دهه قبل از شیوع کرونا است. این پیش بینی نشان می دهد که طی سال های 2024-2026 (مصادف با دو سال آینده شمسی) کشور هایی که بیش از 80 درصد از جمعیت و تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهند، همچنان به رشد کندتری نسبت به دهه قبل شیوع کرونا ادامه خواهند داد.

رشد اقتصادی در کشور های در حال توسعه

طبق اعلام بانک جهانی، انتظار می رود اقتصاد های در حال توسعه به طور متوسط در سال های 2024-2025 با نرخ 4 درصد رشد کنند که کمی کندتر از سال 2023 است. در مقابل، پیش بینی شده که رشد اقتصادی در کشور هایی که درآمد کم دارند، از 3.8 درصد در سال 2023 به 5 درصد در سال 2024 برسد.

در اقتصاد های پیشرفته نیز، رشد در سال 2024 ثابت می ماند و به 1.5 درصد می رسد و سپس در سال 2025 به 1.7 درصد افزایش می یابد.

کاهش رشد اقتصادی ایران در سال های پیش رو

طبق ارقام اعلام شده از سوی بانک جهانی، رشد اقتصادی ایران در سال 2021 میلادی (1400 شمسی) 4.7 درصد بوده است. این نرخ در سال 2022 نیز 3.8 درصد برآورد شده است. با توجه به این که هنوز آمار های مربوط به رشد اقتصادی در زمستان سال 1402 منتشر نشده، برای محاسبه رشد اقتصادی سال 2023 بانک جهانی از مدل های تخمینی استفاده کرده است. طبق تخمین این نهاد، رشد اقتصادی ایران در سال 2023 برابر با 5 درصد است. به گفته این مرکز، علت این افزایش رشد معافیت ایران از کاهش تولید نفت کشور های عضو اوپک بوده است. در نتیجه این اقدام، ایران توانسته نفت بیش تری تولید و صادر کند و در نتیجه درآمدی او از این محل افزایش یافته است. بخش خدمات نیز بهبود نسبی پیدا کرده و همراهی آن با افزایش فروش نفت منجر به رشد اقتصادی 5 درصدی در سال 2023 شده است.

با این حال، برآورد های بانک جهانی حاکی از آن است که ایران در سال های پیش رو با کاهش رشد اقتصادی مواجه می شود. این نرخ ابتدا در سال 2024 میلادی به 3.2 درصد و سپس در سال 2025 میلادی به 2.7 درصد می رسد. در نهایت، طبق آخرین محاسبات این نهاد، رشد اقتصادی در سال 2026 میلادی که تقریبا مصادف با سال 1405 شمسی است، به 2.4 درصد خواهد رسید.

چالش های پیش روی اقتصاد های فقیر

ایندرمت گیل، اقتصاددان ارشد و معاون ارشد بانک جهانی، اشاره کرده بود که: «چهار سال پس از تلاطم های ناشی از کرونا، درگیری ها، تورم و سخت گیری های پولی، به نظر می رسد که رشد اقتصادی جهانی در حال تثبیت است. با این حال، رشد در سطوحی پایین تر از سال های قبل از دهه 2020 است. چشم انداز های اقتصادی برای فقیرترین کشور ها حتی نگران کننده تر از سایر کشور ها است. این کشور ها با سطوح بسیار سنگین خدمات بدهی، محدودیت های تجاری و رویداد های اقلیمی پرهزینه مواجه هستند. اقتصاد های در حال توسعه باید راه هایی برای تشویق سرمایه گذاری خصوصی، کاهش بدهی های عمومی و بهبود آموزش، بهداشت و زیرساخت های اساسی پیدا کنند. فقیرترین کشورها، به ویژه 75 کشوری که واجد شرایط دریافت کمک های امتیازی از انجمن توسعه بین المللی هستند، بدون حمایت بین المللی قادر به انجام این کار نخواهند بود».

تاثیرات کرونا و نابرابری درآمدی در کشور ها

به گفته بانک جهانی، در سال جاری انتظار می رود که یک چهارم از اقتصاد های در حال توسعه فقیرتر از سال 2019، یعنی قبل از پاندمی، باقی بمانند. این نسبت برای کشور هایی که در شرایط شکننده و متاثر از درگیری هستند، دو برابر بیشتر است. علاوه بر این، شکاف درآمدی بین اقتصاد های در حال توسعه و پیشرفته در تقریباً نیمی از اقتصاد های در حال توسعه طی سال های 2020-2024 افزایش خواهد یافت. این شکاف، بالاترین سطح از دهه 1990 به بعد است. درآمد سرانه در این اقتصادها، که یک شاخص مهم از سطح زندگی است، به طور میانگین تا سال 2026 با نرخ 3.0 درصد رشد خواهد کرد که بسیار کمتر از میانگین 3.8 درصدیدر دهه قبل از شیوع کرونا است.

پیش بینی تورم جهانی

محاسبات بانک جهانی حاکی از آن است که تورم جهانی در سال 2024 به 3.5 درصد و در سال 2025 به 2.9 درصد کاهش یابد، اما سرعت کاهش تورم نسبت به شش ماه پیش کندتر است؛ بنابراین احتمالا اکثر بانک های مرکزی در جهان، با احتیاط بیشتری نسبت به کاهش نرخ های بهره سیاستی عمل خواهند کرد. نرخ های بهره جهانی احتمالاً در مقایسه با استاندارد های دهه های اخیر بالا و به طور میانگین حدود 4 درصد در سال های 2025-2026، که تقریباً دو برابر میانگین سال های 2000-2019 است، باقی خواهد ماند.