هنگام سفر به بخارا، حتماً از این جاذبه ها دیدن کنید

سفر به بخارا شهری که تاریخ در هر گوشه اش نفس می کشد تجربه ای فراموش نشدنی است. اما با انبوهی از جاذبه های تاریخی و معماری خیره کننده انتخاب اینکه کدام یک را حتماً ببینید می تواند چالش برانگیز باشد. این راهنما به شما کمک می کند تا مهم ترین و دیدنی ترین مکان های بخارا را بشناسید و بازدید از آن ها را در برنامه سفر خود بگنجانید تا از زمانتان نهایت استفاده را ببرید.

بخارا یکی از کهن ترین شهرهای فرارود گنجینه ای بی بدیل از تمدن اسلامی و آسیای مرکزی است. این شهر که زمانی مرکز مهمی در مسیر جاده ابریشم بود مملو از مساجد مدرسه ها کاروانسراها و بازارهایی است که هر کدام داستانی از گذشته های دور روایت می کنند. معماری باشکوه کاشی کاری های فیروزه ای و آجرهای لعاب دار زیبایی خیره کننده ای به بافت تاریخی شهر بخشیده اند.

قدم زدن در کوچه های باریک و پر پیچ و خم بخارا شما را به قرون گذشته می برد. این شهر به دلیل حفظ بخش اعظم هسته تاریخی خود در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. جاذبه های اصلی اغلب در فاصله نزدیکی از هم قرار دارند که امکان بازدید پیاده از آن ها را فراهم می کند. بخارا فقط یک شهر تاریخی نیست بلکه شهری زنده است که فرهنگ و هنر در آن جریان دارد.

مجموعه پوی کالیان قلب تپنده تاریخی بخاراست و به حق نگین این شهر محسوب می شود. این مجموعه شامل سه بنای اصلی است که در میدان بزرگی روبروی هم قرار گرفته اند: مناره کالیان مسجد کالیان و مدرسه میر عرب. عظمت و زیبایی این بناها هر بازدیدکننده ای را تحت تاثیر قرار می دهد و نمادی از شکوه معماری اسلامی در آسیای مرکزی است.

مناره کالیان با ارتفاع حدود ۴۷ متر یکی از باشکوه ترین و قدیمی ترین سازه های شهر است. این مناره که در سال ۱۱۲۷ میلادی ساخته شده به دلیل مقاومت در برابر زلزله های متعدد و گذر زمان به «برج مرگ» نیز شهرت داشته زیرا در گذشته از بالای آن مجرمان را به پایین پرتاب می کردند. طراحی آجری مناره با نقوش هندسی متنوع و کتیبه های کوفی شاهکاری از هنر معماری سلجوقی است.

مسجد کالیان که در کنار مناره قرار دارد یکی از بزرگترین مساجد آسیای مرکزی است. این مسجد جامع با صحن وسیع و طاق های متعددی که آن را احاطه کرده اند ظرفیت پذیرش هزاران نمازگزار را دارد. ساختار فعلی مسجد عمدتاً مربوط به قرن پانزدهم میلادی است اما قدمت آن به قرون اولیه اسلامی بازمی گردد. محراب و منبر زیبای مسجد از دیدنی های آن محسوب می شوند.

ارگ بخارا سازه ای عظیم و کهن است که بر فراز تپه ای مصنوعی در مرکز شهر قرار دارد. این ارگ که قدمت آن به قرن چهارم پیش از میلاد بازمی گردد در طول تاریخ محل سکونت حاکمان بخارا بوده و بارها ویران و بازسازی شده است. ارگ نمادی از قدرت و تاریخ پر فراز و نشیب بخاراست و امروزه بخش هایی از آن به موزه تبدیل شده و آثار تاریخی و فرهنگی شهر را به نمایش می گذارد.

آرامگاه سامانیان یکی از زیباترین و مهم ترین بناهای تاریخی بخاراست و شاهکاری بی بدیل از معماری قرن دهم میلادی محسوب می شود. این بنا که مقبره اسماعیل سامانی امیر مقتدر سامانی و خانواده اش است به خاطر استفاده نوآورانه از آجرکاری و طرح های هندسی پیچیده شهرت دارد. نورپردازی داخلی آرامگاه از طریق شبکه های آجری فضایی روحانی و دلنشین ایجاد می کند.

لب حوض مجموعه ای از بناها در اطراف یک حوض بزرگ است که به قلب تپنده و مرکز تجمع مردم و گردشگران در بخارا تبدیل شده است. این میدان سرسبز و دلنشین مکانی عالی برای استراحت نوشیدن چای و تماشای زندگی روزمره در بخاراست. اطراف حوض را سه بنای مهم احاطه کرده اند که شامل مدرسه نادر دیوان بیگی خانقاه نادر دیوان بیگی و مدرسه کوکلداش هستند.

مدرسه نادر دیوان بیگی در ابتدا به عنوان کاروانسرا ساخته شده بود اما نادر دیوان بیگی وزیر امامقلی خان با دیدن درآمد بالای آن تصمیم گرفت کاربری آن را به مدرسه تغییر دهد. سردر این مدرسه با نقش و نگارهای رنگارنگ و تصویر دو سیمرغ در حال پرواز بسیار مشهور و چشم نواز است و یکی از نمادهای بخاراست. این مدرسه امروزه میزبان نمایش های فولکلور و کارگاه های صنایع دستی است.

خانقاه نادر دیوان بیگی که در مقابل مدرسه قرار دارد بنایی است که برای تجمع دراویش و صوفیان ساخته شده بود. این خانقاه نیز بخشی از مجموعه لب حوض است و از نظر معماری با مدرسه نادر دیوان بیگی هماهنگی دارد. فضای داخلی خانقاه ساده تر از مدرسه است اما همچنان زیبایی های خاص خود را دارد و مکانی برای تامل و آرامش است.

مدرسه کوکلداش بزرگترین مدرسه در مجموعه لب حوض و یکی از بزرگترین مدرسه های آسیای مرکزی است. این بنا که در قرن شانزدهم میلادی ساخته شده دارای حیاطی وسیع و حجره های متعدد برای طلاب بوده است. معماری این مدرسه با ایوان های بلند و کاشی کاری های زیبا نمونه ای عالی از معماری دوره شیبانیان است و عظمت و مقیاس آن قابل توجه است.

چهار منار یکی از خاص ترین و منحصر به فردترین بناهای بخاراست که کمی دورتر از مرکز تاریخی شهر قرار دارد. این بنا که در سال ۱۸۰۷ ساخته شده در واقع ورودی یک مدرسه بوده که امروزه تخریب شده است. چهار مناره آبی رنگ آن با گنبدهای فیروزه ای نمایی بسیار زیبا و متفاوت ایجاد کرده اند و به نمادی از بخارا تبدیل شده اند. بازدید از آن تجربه ای متفاوت از معماری سنتی شهر است.

مدرسه اولوغ بیگ و مدرسه عبدالعزیز خان دو مدرسه تاریخی هستند که در مقابل هم قرار گرفته اند و یک «کوش مدرس» را تشکیل می دهند. مدرسه اولوغ بیگ که در سال ۱۴۱۷ ساخته شده یکی از قدیمی ترین مدرسه های ماوراءالنهر و نمادی از علاقه اولوغ بیگ حاکم تیموری و دانشمند مشهور به علم و آموزش است. معماری آن ساده تر و متین تر از مدرسه روبرویی است.

مدرسه عبدالعزیز خان که در قرن هفدهم میلادی و در دوره متأخرتر ساخته شده از نظر تزئینات بسیار غنی تر و پرکارتر است. کاشی کاری ها نقاشی ها و مقرنس کاری های این مدرسه تنوع و جزئیات بیشتری دارند و نشان دهنده اوج هنر تزئینی در آن دوره هستند. مقایسه معماری این دو مدرسه که روبروی هم قرار دارند سیر تحول هنر و معماری در بخارا را به خوبی نشان می دهد.

بازارهای سرپوشیده بخارا یادگاری از دوران رونق جاده ابریشم و مرکز تجارت سنتی شهر هستند. این بازارها که به صورت طاق های گنبدی شکل ساخته شده اند هر کدام به صنفی خاص اختصاص داشته اند. قدم زدن در این بازارها تجربه ای جذاب برای آشنایی با فضای تجارت سنتی و خرید صنایع دستی و سوغاتی است. سه طاق اصلی زرگران تلپاق فروشان و صرافان از مهم ترین آن ها هستند.

طاق زرگران همانطور که از نامش پیداست مرکز خرید و فروش طلا و جواهر بوده است. امروزه نیز در این مکان می توانید کارگاه ها و مغازه های طلاسازی و جواهر فروشی را پیدا کنید. معماری گنبدی این طاق ها علاوه بر زیبایی تهویه مناسبی را نیز برای فضای بازار فراهم می کرده است.

طاق تلپاق فروشان بازار کلاه ها و دستارها بوده است. در گذشته انواع کلاه و پوشش سر در این مکان عرضه می شده و امروزه نیز می توان انواع کلاه های سنتی و سوغاتی های دیگر را در آن یافت. این طاق نیز با سقف گنبدی و حجره های کوچک فضایی سنتی و دلنشین دارد.

طاق صرافان مرکز مبادلات ارزی و فعالیت های بانکی در گذشته بوده است. صرافان در این مکان به تبدیل پول و امور مالی می پرداختند. امروزه این طاق نیز مانند سایر بازارهای سرپوشیده به فروشگاه های صنایع دستی و سوغاتی اختصاص یافته است.

مسجد بالا حوض که به مسجد امیر نیز معروف است در نزدیکی ارگ بخارا قرار دارد و به خاطر ایوان ستون دار زیبایش شهرت دارد. ستون های چوبی حکاکی شده این مسجد که هر کدام طرح متفاوتی دارند شاهکاری از هنر نجاری و تزئینات چوبی هستند. این مسجد در قرن هجدهم ساخته شده و تا همین اواخر محل نماز جمعه رسمی شهر بوده است.

آرامگاه و چشمه ایوب بنایی با معماری منحصر به فرد و گنبدی مخروطی شکل است که با افسانه حضرت ایوب (ع) در ارتباط است. گفته می شود ایشان در این مکان با عصای خود به زمین زدند و چشمه ای با آب زلال پدیدار شد. این مکان هم آرامگاه و هم زیارتگاه محسوب می شود و آب چشمه آن خاصیت درمانی دارد.

خانه فیض الله خواجایف موزه ای است که در خانه پدری یکی از شخصیت های مهم تاریخ معاصر ازبکستان قرار دارد. این خانه نمونه ای عالی از معماری سنتی خانه های بخارایی با حیاط های اندرونی و بیرونی اتاق های تزئین شده و وسایل زندگی قدیمی است. بازدید از این موزه فرصتی برای آشنایی با سبک زندگی و فرهنگ مردم بخارا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم فراهم می کند.

بهترین زمان سفر به بخارا چه موقع است؟

بهترین زمان سفر به بخارا فصول بهار (فروردین تا خرداد) و پاییز (مهر تا آبان) است. در این ماه ها هوا معتدل و دلپذیر است و برای گشت و گذار در شهر ایده آل است.

برای بازدید از جاذبه های بخارا به چند روز زمان نیاز داریم؟

برای بازدید از اصلی ترین جاذبه های تاریخی بخارا و تجربه فضای شهر حداقل ۲ تا ۳ روز کامل زمان نیاز دارید. اگر به جزئیات و موزه ها علاقه دارید ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشید.

چگونه می توان در شهر بخارا تردد کرد؟

بسیاری از جاذبه های اصلی بخارا در بافت قدیم شهر قرار دارند و می توان پیاده بین آن ها تردد کرد. برای مسافت های طولانی تر یا رفتن به خارج از مرکز می توانید از تاکسی استفاده کنید.

هزینه ورودی جاذبه های بخارا چقدر است؟

هزینه ورودی جاذبه ها متفاوت است. برخی مکان ها ورودی دارند و برخی رایگان هستند. امکان خرید بلیت ترکیبی برای چند جاذبه اصلی نیز وجود دارد که معمولاً مقرون به صرفه تر است.

آیا جاذبه های اصلی بخارا در نزدیکی هم قرار دارند؟

بله بسیاری از مهم ترین جاذبه های بخارا مانند مجموعه پوی کالیان ارگ لب حوض و بازارهای سرپوشیده در فاصله نزدیکی از هم در بافت تاریخی شهر قرار دارند و به راحتی می توان پیاده از آن ها بازدید کرد.