نمونه دادخواست اجراییه تمکین

درخواست صدور اجراییه تمکین، یک اقدام قانونی حیاتی برای الزام به تمکین همسر است و به معنای درخواست رسمی از مرجع قضایی برای اجرای حکم قطعی الزام به تمکین است که پیشتر توسط دادگاه صادر شده اما هنوز به مرحله اجرا درنیامده است. این فرآیند، گام نهایی در تحقق حقوق زوج در قبال تمکین زوجه محسوب می شود.

نظام حقوقی خانواده در ایران، بر پایه تکالیف و حقوق متقابل زوجین بنا نهاده شده است. یکی از مهم ترین این تکالیف، موضوع تمکین است که هم به معنای عام (پذیرش ریاست کانون خانواده) و هم به معنای خاص (روابط زناشویی) مطرح می شود. زمانی که زوجه بدون عذر موجه از تمکین خودداری می کند و حکم الزام به تمکین از سوی دادگاه صادر و قطعی می گردد، زوج برای تحقق بخشیدن به مفاد این حکم، چاره ای جز درخواست صدور اجراییه تمکین نخواهد داشت. این مقاله به بررسی جامع تمامی ابعاد مربوط به نمونه دادخواست اجراییه تمکین، از مفاهیم پایه تا مراحل اجرایی و پیامدهای حقوقی آن برای هر دو طرف می پردازد.

مفاهیم پایه و پیش نیازهای اجراییه تمکین

پیش از ورود به بحث اجراییه تمکین، لازم است مفاهیم بنیادی مرتبط با آن به درستی تبیین شوند تا درک جامع تری از فرآیند پیش رو حاصل شود.

تمکین چیست؟ درک تمکین عام و خاص

تمکین، واژه ای حقوقی است که ریشه در فقه اسلامی و قانون مدنی ایران دارد و به وظیفه زوجه در قبال زوج اشاره دارد. این مفهوم به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

تمکین عام: این نوع تمکین به معنای پذیرش ریاست مرد بر کانون خانواده و فراهم آوردن بستری برای حفظ و تحکیم زندگی مشترک است. مصادیق تمکین عام شامل سکونت در منزل مشترک تعیین شده توسط زوج (مگر با شرط ضمن عقد یا عذر موجه)، حسن معاشرت با زوج، رعایت شئون خانوادگی و تلاش برای اداره صحیح امور منزل است. عدم رعایت این موارد، می تواند به عنوان عدم تمکین عام تلقی شود.

تمکین خاص: تمکین خاص ناظر بر انجام وظایف زناشویی و برقراری روابط زناشویی میان زوجین است. این تکلیف نیز متقابل است و هر دو طرف ملزم به رعایت آن هستند، مگر اینکه عذر موجهی برای عدم ایفای آن وجود داشته باشد.

تکالیف متقابل زوجین صرفاً به تمکین زوجه محدود نمی شود؛ زوج نیز وظایفی نظیر پرداخت نفقه، فراهم آوردن مسکن مناسب و حسن معاشرت را بر عهده دارد. عدم ایفای هر یک از این تکالیف، می تواند زمینه ساز بروز اختلافات و دعاوی حقوقی گردد.

حکم الزام به تمکین: ماهیت، شرایط صدور و قطعیت

زمانی که زوجه بدون دلیل موجه از تمکین خودداری می کند، زوج می تواند با تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده، الزام زوجه به تمکین را درخواست نماید. این دادخواست، دادخواست الزام به تمکین نامیده می شود و هدف آن، صرفاً صدور یک حکم قضایی است که زوجه را به ایفای وظایف تمکین خود ملزم کند.

1. روند صدور حکم الزام به تمکین: این روند با ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز می شود. پس از آن، پرونده به شعبه دادگاه خانواده ارجاع شده و مراحل دادرسی، شامل تبادل لوایح، برگزاری جلسات رسیدگی و ارائه دلایل و مدارک توسط طرفین، طی می شود. زوجه در این مرحله می تواند دلایل موجه خود برای عدم تمکین را ارائه و از خود دفاع کند.
2. شرایط صدور حکم تمکین: دادگاه در صورتی حکم الزام به تمکین را صادر می کند که عدم تمکین زوجه محرز و بدون عذر موجه قانونی باشد. عذرهای موجه شامل خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی (ماده 1115 قانون مدنی)، بیماری مقاربتی زوج، عدم تهیه منزل مستقل یا مناسب توسط زوج، و اعمال حق حبس (ماده 1085 قانون مدنی) تا زمان دریافت مهریه می باشد.
3. مفهوم قطعیت حکم تمکین: حکمی که از دادگاه بدوی صادر می شود، پس از انقضای مهلت تجدیدنظرخواهی (20 روز از تاریخ ابلاغ) و یا صدور حکم قطعی در مرحله تجدیدنظر، قطعیت می یابد. قطعیت دادنامه، به این معنی است که حکم صادره لازم الاجرا بوده و به جز در موارد بسیار نادر، امکان رسیدگی مجدد و تغییر آن وجود ندارد. برای درخواست صدور اجراییه تمکین، حتماً باید حکم الزام به تمکین به مرحله قطعیت رسیده باشد.

اجراییه تمکین: مفهوم، مبنای قانونی و ضرورت آن

حکم الزام به تمکین به تنهایی نمی تواند زوج را به خواست خود برساند. برای عملیاتی کردن این حکم و اعمال ضمانت اجراهای قانونی، نیاز به اجراییه است.

اجراییه تمکین چیست؟ (با تمرکز بر تفاوت با حکم تمکین)

اجراییه در معنای کلی حقوقی، دستور قضایی است که به منظور اجرای مفاد یک حکم قطعی صادر می شود. در خصوص تمکین، اجراییه تمکین به معنای درخواست رسمی از واحد اجرای احکام دادگستری برای صدور دستوری است که زوجه را به اجرای حکم قطعی الزام به تمکین ملزم نماید.

تفاوت اساسی میان حکم الزام به تمکین و اجراییه تمکین در ماهیت آن ها نهفته است: حکم تمکین، ماهیتی اعلانی دارد و صرفاً تکلیف زوجه را مشخص می کند، در حالی که اجراییه، ماهیتی اجرایی دارد و دستور عملی برای تحقق آن تکلیف است.

بنابراین، با وجود حکم قطعی تمکین، صرفاً تکلیف زوجه مشخص شده است و هنوز اقدامی عملی برای بازگرداندن وی به زندگی مشترک یا اعمال ضمانت اجراها صورت نگرفته است. اجراییه تمکین، همان ابزار قانونی است که این حکم را از مرحله اعلان به مرحله عمل می رساند.

مبنای قانونی درخواست و صدور اجراییه تمکین

درخواست و صدور اجراییه تمکین، مبنای قانونی محکمی در قوانین کشور دارد. مهم ترین مواد قانونی در این زمینه عبارتند از:

• ماده 2 قانون اجرای احکام مدنی: این ماده مقرر می دارد: هیچ حکمی از احکام دادگاه های دادگستری به موقع اجرا گذاشته نمی شود مگر اینکه قطعی شده باشد و به دستور دادگاه یا دادرس یا مدیر دفتر دادگاه صادر کننده حکم به موقع اجرا گذاشته شود. این ماده به صراحت بر لزوم قطعیت حکم برای اجرای آن تاکید دارد.
• ماده 4 قانون اجرای احکام مدنی: اجرای احکام به موجب اجراییه به عمل می آید. این ماده نیز به صراحت صدور اجراییه را برای اجرای احکام لازم می داند.
• قانون مدنی (مواد 1102 و 1108): این مواد به ترتیب بر وقوع زوجیت به محض عقد و تکلیف به تمکین و نیز آثار نشوز (عدم تمکین) زن، مانند سقوط نفقه، اشاره دارند که مبنای حقوقی اصلی برای مطالبه تمکین و سپس اجرای آن هستند.

اهداف اصلی زوج از درخواست اجراییه تمکین

درخواست اجراییه تمکین، معمولاً با اهداف مشخصی از سوی زوج صورت می گیرد که فراتر از صرفاً صدور یک حکم است:

1. الزام زوجه به بازگشت و ایفای وظایف: هدف اولیه، بازگرداندن زوجه به منزل مشترک و ایفای تکالیف زناشویی است.
2. زمینه سازی برای اعمال ضمانت اجراها: در صورتی که زوجه همچنان از تمکین خودداری کند، اجراییه تمکین زمینه ساز اعمال ضمانت اجراهای حقوقی مهمی مانند قطع نفقه و در صورت عدم بازگشت زوجه، امکان درخواست اجازه ازدواج مجدد برای زوج از دادگاه خواهد بود.

راهنمای جامع درخواست و پیگیری اجراییه تمکین (ویژه زوج)

این بخش به طور خاص برای مردانی که قصد دارند برای اجرای حکم تمکین همسرشان درخواست اجراییه دهند، تدوین شده است.

شرایط لازم برای درخواست صدور اجراییه تمکین

برای اینکه زوج بتواند درخواست صدور اجراییه تمکین را مطرح کند، رعایت شرایط حقوقی خاصی ضروری است:

1. قطعیت دادنامه الزام به تمکین: همان طور که پیشتر اشاره شد، دادنامه الزام به تمکین باید به طور کامل قطعی شده باشد و مهلت های تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی آن سپری شده باشد.
2. ابلاغ قانونی دادنامه قطعی به زوجه: حکم قطعی الزام به تمکین باید به صورت صحیح و قانونی به زوجه ابلاغ شده باشد. این ابلاغ معمولاً از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد.
3. عدم تمکین زوجه پس از ابلاغ: پس از ابلاغ حکم قطعی تمکین، زوجه می بایست به آن عمل کند. در صورتی که وی کماکان از تمکین خودداری نماید و یا تمکین خود را (مثلاً با بازگشت به منزل) اثبات نکند، شرط درخواست اجراییه محقق می شود.
4. متقاضی بودن زوج: تنها زوج (یا وکیل قانونی او) می تواند درخواست صدور اجراییه تمکین را به دادگاه ارائه دهد.

مدارک مورد نیاز برای ثبت درخواست اجراییه تمکین (چک لیست جامع)

تهیه و ارائه مدارک کامل و صحیح، نقش مهمی در تسریع روند صدور اجراییه دارد. مدارک اصلی عبارتند از:

• اصل و کپی دادنامه قطعی الزام به تمکین (ممهور به مهر شعبه صادرکننده و یا دارای شناسه قضایی معتبر).
• اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه).
• اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه زوج.
• تصویر برگه ابلاغ دادنامه قطعی به زوجه (که نشان دهنده ابلاغ قانونی حکم است).
• فرم تکمیل شده درخواست صدور اجراییه (که در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قابل تکمیل است).
• وکالت نامه (در صورتی که زوج وکیل دادگستری داشته باشد).
• در صورت وجود گواهی عدم تمکین از دادگاه یا کلانتری، تصویر آن نیز می تواند ارائه شود.

نحوه تکمیل نمونه دادخواست اجراییه تمکین (گام به گام و تشریحی)

تکمیل دقیق فرم درخواست صدور اجراییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگرچه فرم ها عموماً دارای قالب مشخصی هستند، اما دقت در درج اطلاعات، کلید موفقیت است:

1. عنوان: به وضوح ذکر شود: درخواست صدور اجراییه تمکین.
2. مشخصات خواهان: (زوج) نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، آدرس دقیق پستی، شماره تلفن همراه.
3. مشخصات خوانده: (زوجه) نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، آدرس دقیق پستی، شماره تلفن همراه (باید همان آدرسی باشد که حکم قطعی به آن ابلاغ شده است).
4. خواسته: این قسمت باید بسیار دقیق و صریح نوشته شود: صدور برگ اجراییه و الزام محکوم علیها به اجرای دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه] در خصوص الزام به تمکین.
5. دلایل و منضمات: در این قسمت، مدارک ذکر شده در بالا را به صورت فهرست وار عنوان می کنید: دادنامه قطعی الزام به تمکین به شماره …، عقدنامه به شماره …، تصویر برگه ابلاغ دادنامه به زوجه، گواهی عدم تمکین (در صورت وجود).
6. شرح درخواست: در این بخش، توضیح مختصری از روند پرونده ارائه می دهید. برای مثال: احتراماً به استحضار می رساند که اینجانب به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر]، همسرم خانم [نام زوجه] را به تمکین محکوم نموده ام. این دادنامه به صورت قانونی به نامبرده ابلاغ گردیده اما ایشان تا این تاریخ از اجرای مفاد حکم و تمکین در قبال اینجانب خودداری ورزیده اند. لذا مستنداً به مواد 2 و 4 قانون اجرای احکام مدنی، تقاضای صدور برگ اجراییه جهت اجرای دادنامه مذکور را دارم.
7. نکات مهم در تکمیل فرم: اطمینان حاصل کنید که تمامی اطلاعات، به خصوص شماره ها، تاریخ ها و مشخصات شناسنامه ای به درستی وارد شده اند. امضای زوج (یا وکیل) الزامی است.

مراحل ثبت و پیگیری درخواست اجراییه تمکین

فرآیند درخواست و پیگیری اجراییه تمکین، شامل مراحل مشخصی است که رعایت آن ها ضروری است:

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: ثبت درخواست صدور اجراییه منحصراً از طریق این دفاتر انجام می شود.
2. ثبت درخواست و پرداخت هزینه ها: پس از تکمیل فرم، درخواست به همراه مدارک پیوست ثبت شده و هزینه های دادرسی و صدور اجراییه پرداخت می گردد.
3. ارجاع پرونده به واحد اجرای احکام: درخواست به همراه مدارک به واحد اجرای احکام دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارجاع می شود.
4. صدور و ابلاغ اجراییه به زوجه: واحد اجرای احکام پس از بررسی صحت درخواست و قطعیت حکم، برگ اجراییه را صادر کرده و آن را به زوجه ابلاغ می کند.
5. مهلت اجرای حکم توسط زوجه: زوجه پس از ابلاغ اجراییه، معمولاً 10 روز مهلت دارد تا حکم را اجرا نماید. در برخی موارد و رویه های قضایی، این مهلت ممکن است تا 30 روز نیز اعلام شود.
6. اقدامات بعدی در صورت عدم تمکین: اگر زوجه در مهلت مقرر اقدام به تمکین نکند، زوج می تواند پیگیری های لازم را برای اعمال ضمانت اجراهای قانونی آغاز کند.

اجراییه حکم تمکین چقدر طول می کشد؟ (بررسی عوامل موثر بر زمان)

مدت زمان صدور و اجرای اجراییه تمکین، به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد، اما می توان تخمین هایی واقع بینانه ارائه داد:

1. مدت زمان ابلاغ اجراییه: ابلاغ اجراییه به زوجه، از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد که بسته به فعالیت زوجه در این سامانه و یا نیاز به ابلاغ واقعی، می تواند چند روز تا چند هفته به طول انجامد.
2. مهلت 10 روزه زوجه برای اجرای حکم: پس از ابلاغ اجراییه، زوجه مهلتی 10 روزه دارد تا حکم را اجرا کند. این مهلت قانونی، جزو مراحل اجرایی محسوب می شود.
3. تاثیر شلوغی دادگاه ها و واحدهای اجرا: حجم بالای پرونده ها در دادگاه ها و واحدهای اجرای احکام می تواند زمان رسیدگی و صدور اجراییه را طولانی تر کند.
4. پاسخ یا عدم پاسخ زوجه: نحوه واکنش زوجه به اجراییه (تمکین، ارائه عذر موجه جدید، یا عدم پاسخ) نیز بر روند پیش رو تاثیرگذار است.

به طور کلی، می توان تخمین زد که از زمان ثبت درخواست صدور اجراییه تا اتمام مهلت 10 روزه زوجه، ممکن است بین 2 هفته تا 2 ماه زمان صرف شود. پس از آن، نوبت به پیگیری برای اعمال ضمانت اجراها می رسد که خود فرآیندی جداگانه خواهد بود.

ضمانت اجراهای عدم تمکین پس از صدور اجراییه

در صورتی که زوجه پس از صدور و ابلاغ اجراییه تمکین، همچنان از ایفای وظایف خود سر باز زند و دلیل موجهی برای این عدم تمکین ارائه ندهد، ضمانت اجراهای حقوقی مشخصی علیه وی اعمال خواهد شد.

مفهوم زن ناشزه و آثار آن

نشوز در اصطلاح حقوقی، به معنای عدم ایفای وظایف زناشویی بدون عذر موجه قانونی است. زنی که مرتکب نشوز می شود، زن ناشزه نامیده می شود. تحقق نشوز زمانی است که حکم قطعی الزام به تمکین صادر شده، به زوجه ابلاغ شده و وی علی رغم این ابلاغ، بدون داشتن عذر قانونی موجه، از تمکین خودداری کند.

نشوز صرفاً به عدم تمکین خاص محدود نمی شود و شامل عدم تمکین عام (مانند ترک منزل مشترک بدون اجازه و عذر موجه) نیز می گردد. مهم است که ناشزه بودن با عدم تمکین با عذر موجه تفاوت دارد؛ در حالت اخیر، زن حقوق خود را از دست نمی دهد، اما زن ناشزه با عواقب حقوقی جدی مواجه خواهد شد.

قطع نفقه زوجه ناشزه

یکی از مهم ترین و اصلی ترین ضمانت اجراهای عدم تمکین زوجه، سقوط حق نفقه اوست. ماده 1108 قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع نماید مستحق نفقه نخواهد بود.

1. شرایط دقیق قطع نفقه: نفقه تنها در صورتی قطع می شود که نشوز زن به اثبات رسیده باشد (یعنی حکم الزام به تمکین قطعی شده و اجراییه آن ابلاغ شده و زوجه تمکین نکرده باشد).
2. آیا قطع نفقه خودکار است؟ قطع نفقه خودکار نیست و نیاز به طرح دعوای جداگانه از سوی زوج برای اسقاط نفقه یا اثبات نشوز و قطع نفقه دارد. دادگاه پس از بررسی، حکم به قطع نفقه از تاریخ اثبات نشوز صادر خواهد کرد.
3. تاثیر عدم تمکین بر نفقه فرزندان: نکته بسیار مهم این است که عدم تمکین زوجه و ناشزه شدن او، هیچ تاثیری بر حق نفقه فرزندان مشترک ندارد. پرداخت نفقه فرزندان بر عهده پدر است و زوجه نمی تواند به دلیل عدم تمکین، از این حق محروم شود.

اجازه ازدواج مجدد برای زوج

مطابق ماده 16 قانون حمایت خانواده (مصوب 1353 که هنوز در این مورد معتبر است) و نیز مواد مرتبط در قانون مدنی، در صورتی که زوجه ناشزه باشد و زوج توانایی مالی برای اداره دو همسر را داشته باشد، دادگاه می تواند به زوج اجازه ازدواج مجدد بدهد.

1. شرایط قانونی: مهم ترین شرط برای کسب اجازه ازدواج مجدد، اثبات قطعی نشوز زوجه است. این اثبات، معمولاً پس از صدور حکم قطعی تمکین و ابلاغ اجراییه و عدم تمکین زوجه صورت می گیرد.
2. روند درخواست و مدارک لازم: زوج باید با تقدیم دادخواست اجازه ازدواج مجدد به دادگاه خانواده، ضمن ارائه حکم قطعی تمکین و دلایل عدم تمکین زوجه، توانایی مالی خود را نیز به اثبات برساند. دادگاه پس از بررسی و تشکیل جلسه رسیدگی، در صورت احراز شرایط، حکم اجازه ازدواج مجدد را صادر خواهد کرد.

سایر آثار حقوقی عدم تمکین

علاوه بر قطع نفقه و اجازه ازدواج مجدد، عدم تمکین زوجه می تواند آثار حقوقی دیگری نیز داشته باشد:

• محرومیت از اجرت المثل ایام زندگی مشترک: اجرت المثل مربوط به کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک انجام داده و قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نداشته است. اگر زن ناشزه باشد، ممکن است از این حق نیز محروم شود.
• تاثیر بر شرط تنصیف اموال و دارایی ها: در صورتی که شرط تنصیف اموال در سند ازدواج درج شده باشد، تحقق این شرط معمولاً منوط به این است که طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف زناشویی یا سوءرفتار او نباشد. لذا، ناشزه بودن زن می تواند مانع تحقق این شرط شود.
• عدم تاثیر بر مهریه: بسیار مهم است که بدانیم عدم تمکین زوجه (حتی اگر ناشزه شود) هیچ تاثیری بر حق دریافت مهریه او ندارد. مهریه به محض وقوع عقد نکاح به ملکیت زن در می آید و حق اوست، مگر اینکه خود زن آن را بذل یا ابرا کند.

آیا عدم تمکین جرم است و مجازات دارد؟

برخلاف تصور عمومی، عدم تمکین زوجه جرم محسوب نمی شود و هیچ مجازات کیفری (حبس، جزای نقدی و…) برای آن در قوانین ایران پیش بینی نشده است. عدم تمکین صرفاً یک تخلف از وظیفه حقوقی است که ضمانت اجراهای مدنی (مانند قطع نفقه و اجازه ازدواج مجدد) را به دنبال دارد. این موضوع با ترک انفاق از سوی زوج متفاوت است که یک جرم کیفری محسوب می شود.

بعد از اجراییه تمکین چه باید کرد؟ (راهکارهایی برای هر دو طرف)

پس از صدور و ابلاغ اجراییه تمکین، هر یک از طرفین (زوج و زوجه) بسته به موقعیت خود، می توانند اقدامات متفاوتی را در پیش گیرند.

اقدامات زوج پس از ابلاغ اجراییه و عدم تمکین زوجه

اگر زوجه پس از ابلاغ اجراییه تمکین در مهلت مقرر (معمولاً 10 روزه) به منزل مشترک بازنگردد یا از تمکین خودداری کند، زوج می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:

1. چگونه عدم تمکین را اثبات و صورت جلسه کنیم؟
   • مراجعه به کلانتری: زوج می تواند با در دست داشتن اجراییه و حکم قطعی تمکین به کلانتری محل مراجعه کرده و درخواست اعزام مامور برای صورت جلسه عدم تمکین زوجه را داشته باشد.
   • صورت جلسه مامور: مامور کلانتری به همراه زوج به محل سکونت زوجه (یا محلی که زوج برای تمکین تعیین کرده) مراجعه می کند. اگر زوجه در منزل حاضر نشود یا از ورود مامور به منزل مشترک خودداری کند و یا کتباً عدم تمکین خود را اعلام نماید، مامور صورت جلسه ای مبنی بر عدم تمکین زوجه تنظیم می کند. این صورت جلسه به عنوان مدرک مهمی برای اثبات نشوز زوجه در دادگاه تلقی می شود.
2. درخواست گواهی نشوز از دادگاه: پس از اثبات عدم تمکین توسط صورت جلسه کلانتری یا سایر ادله، زوج می تواند با ارائه این مدارک، از دادگاه درخواست گواهی نشوز کند. این گواهی به طور رسمی، ناشزه بودن زوجه را تایید می کند.
3. پیگیری حقوقی برای اعمال ضمانت اجراها:
   • قطع نفقه: زوج می تواند با ارائه گواهی نشوز، دعوای اسقاط نفقه یا عدم استحقاق نفقه را مطرح کند و از پرداخت نفقه زوجه معاف شود.
   • ازدواج مجدد: در صورت تمایل، زوج می تواند با استناد به ناشزه بودن زوجه و سایر شرایط لازم، دادخواست اجازه ازدواج مجدد را به دادگاه تقدیم نماید.
4. اجرای حکم تمکین توسط کلانتری: این عبارت ممکن است کمی گمراه کننده باشد. حکم تمکین به معنای واقعی کلمه با زور و اجبار فیزیکی توسط کلانتری اجرا نمی شود. نقش کلانتری صرفاً در صورت جلسه کردن عدم تمکین زوجه است. مامور کلانتری زوجه را به زور به منزل شوهر بازنمی گرداند، بلکه عدم حضور یا عدم قبول تمکین او را به صورت رسمی ثبت می کند. این صورت جلسه، مستند قانونی برای زوج جهت اعمال ضمانت اجراها خواهد بود.

راهکارهای زوجه در مواجهه با اجراییه تمکین

زوجه ای که با اجراییه تمکین مواجه می شود، برای حفظ حقوق خود می تواند یکی از راهکارهای زیر را انتخاب کند:

1. الف) اثبات عذر موجه برای عدم تمکین (دفاع حقوقی جامع)

   اگر زوجه دلایل موجهی برای عدم تمکین خود دارد که در مراحل قبلی دادرسی مورد توجه قرار نگرفته یا به درستی اثبات نشده است، می تواند در این مرحله نیز به دفاع بپردازد. مصادیق عذر موجه قانونی عبارتند از:

   • خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی (ماده 1115 قانون مدنی): اگر زوجه ثابت کند که زندگی با زوج، سلامتی جسمی، آبروی او یا اموالش را به خطر می اندازد (مانند اعتیاد شدید زوج، سوء معاشرت، ضرب و شتم، فحاشی، عدم امنیت روانی در منزل مشترک)، می تواند از تمکین خودداری کند و مستحق نفقه نیز باشد.
   • بیماری مقاربتی زوج: در صورت ابتلای زوج به بیماری های مقاربتی خطرناک، زوجه می تواند از تمکین خاص خودداری کند.
   • عدم تهیه منزل مستقل یا مناسب: اگر زوج منزل مشترک مستقل یا در شان زوجه تهیه نکرده باشد، زوجه می تواند تمکین نکند.
   • اعمال حق حبس (ماده 1085 قانون مدنی): اگر زوجه باکره باشد و مهریه او عندالمطالبه باشد، می تواند تا زمان دریافت تمام مهریه، از تمکین (خاص و عام) خودداری کند و با این حال مستحق نفقه باشد. این حق یک عذر موجه بسیار قوی است.
   • شرط ضمن عقد تعیین محل سکونت توسط زوجه: در صورتی که در سند ازدواج شرط شده باشد که زوجه حق تعیین محل سکونت را دارد، زوج نمی تواند وی را به سکونت در محلی دیگر مجبور کند.

   مدارک لازم برای اثبات عذر موجه: شامل گزارش پزشکی قانونی (برای ضرب و شتم)، شهادت شهود، پرونده های کیفری زوج، سند مالکیت یا اجاره نامه (برای اثبات عدم تهیه منزل مناسب) و … می باشد. زوجه می تواند با تقدیم لایحه دفاعیه به واحد اجرای احکام، دلایل خود را ارائه دهد.

2. ب) بازگشت به زندگی مشترک و اثبات تمکین

   اگر زوجه قصد دارد به زندگی مشترک بازگردد و از عواقب عدم تمکین جلوگیری کند، باید اقدام به تمکین نماید.

   • چگونگی اطلاع رسانی به دادگاه و زوج: زوجه باید کتباً (ترجیحاً از طریق اظهارنامه قضایی یا ثبت در سامانه ثنا) آمادگی خود برای بازگشت و تمکین را به زوج و واحد اجرای احکام اطلاع دهد.
   • نکات مهم برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی: توصیه می شود زوجه در حضور شهود معتبر یا حتی با همراهی مامور کلانتری (در صورت امکان)، به منزل مشترک مراجعه کند تا ورود و تمکین وی صورت جلسه شود و از ادعای کذب زوج مبنی بر عدم تمکین جلوگیری به عمل آید.
3. ج) درخواست طلاق از سوی زوجه

   در برخی موارد، اجراییه تمکین ممکن است وضعیت را برای زوجه به قدری دشوار کند که وی چاره ای جز درخواست طلاق نداشته باشد.

   • موارد عسر و حرج ناشی از زندگی با زوج: اگر عدم تمکین زوجه ناشی از عسر و حرج (سختی غیرقابل تحمل) در زندگی با زوج باشد، مانند سوءرفتار شدید زوج، اعتیاد، ترک زندگی مشترک از سوی زوج و… زوجه می تواند به استناد ماده 1130 قانون مدنی، درخواست طلاق به دلیل عسر و حرج نماید.
   • شرایط طلاق از سوی زوجه در این موارد: اثبات عسر و حرج بر عهده زوجه است و دادگاه پس از بررسی دلایل و مدارک، در صورت احراز عسر و حرج، حکم طلاق را صادر می کند. در این موارد، حتی اگر زوجه حکم تمکین نیز داشته باشد، امکان طلاق وجود خواهد داشت.

نمونه دادخواست اجراییه تمکین

تقدیم دادخواست اجراییه تمکین به شکل صحیح، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در ادامه یک نمونه کلی از این دادخواست ارائه می شود که باید توسط وکیل یا با دقت کافی و منطبق بر جزئیات پرونده، تکمیل و ارسال شود.

ریاست محترم واحد اجرای احکام دادگستری/مجتمع قضایی [نام شهر]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی زوج] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی زوج]، آدرس [آدرس دقیق پستی زوج]، محکوم له دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] می باشم.

به موجب دادنامه مذکور، سرکار خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی زوجه]، آدرس [آدرس دقیق پستی زوجه]، محکوم علیه، به تمکین از اینجانب محکوم گردیده است.

دادنامه قطعی فوق الذکر به موجب ابلاغیه شماره [شماره ابلاغیه ثنا] مورخ [تاریخ ابلاغ] به نحو قانونی به محکوم علیها ابلاغ شده است.

علیرغم قطعیت دادنامه و ابلاغ قانونی آن، محکوم علیها تاکنون از اجرای مفاد حکم و ایفای وظایف تمکین در قبال اینجانب استنکاف ورزیده و اقدام به تمکین ننموده است.

لذا با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به مواد ۲ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی، از آن مقام محترم تقاضای صدور برگ اجراییه جهت اجرای مفاد دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] و الزام محکوم علیها به تمکین مورد استدعاست.

با تجدید مراتب احترام،

نام و نام خانوادگی زوج:

امضاء:

دلایل و منضمات:

• تصویر مصدق دادنامه قطعی الزام به تمکین به شماره فوق.
• تصویر مصدق سند ازدواج (عقدنامه).
• تصویر مصدق ابلاغیه ثنا مربوط به دادنامه قطعی.
• (در صورت وجود) صورت جلسه کلانتری مبنی بر عدم تمکین.

سوالات متداول

آیا برای درخواست اجراییه تمکین حتماً به وکیل نیاز است؟

اگرچه از نظر قانونی الزامی برای داشتن وکیل در پرونده های خانواده وجود ندارد، اما با توجه به پیچیدگی های حقوقی و فنی دادخواست ها و مراحل اجرایی، توصیه اکید می شود که برای تنظیم دقیق دادخواست اجراییه تمکین و پیگیری صحیح آن، از خدمات یک وکیل متخصص خانواده بهره مند شوید. کوچک ترین اشتباه در مراحل قانونی می تواند روند پرونده را طولانی یا حتی منجر به شکست کند.

هزینه درخواست اجراییه تمکین چقدر است؟

هزینه های مربوط به درخواست اجراییه تمکین شامل هزینه های دادرسی و تعرفه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است که همه ساله توسط قوه قضائیه اعلام می شود. این هزینه ها معمولاً مبلغ ثابتی نیستند و با توجه به نرخ های مصوب زمان اقدام، متغیر خواهند بود.

اگر زن بعد از ابلاغ اجراییه تمکین باز هم تمکین نکرد، چه می شود؟

در صورتی که زوجه پس از ابلاغ اجراییه تمکین، همچنان از تمکین خودداری کند و عذر موجهی نیز ارائه ندهد، عنوان زن ناشزه بر وی صدق کرده و زوج می تواند با اثبات عدم تمکین (مثلاً از طریق صورت جلسه کلانتری)، برای اعمال ضمانت اجراهایی مانند قطع نفقه و در صورت تمایل و دارا بودن شرایط، اخذ اجازه ازدواج مجدد اقدام نماید.

آیا اجراییه تمکین قابل تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی است؟

خود برگ اجراییه به معنای یک حکم قضایی جدید نیست که قابل تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی باشد. اجراییه صرفاً دستور اجرای حکم قطعی است. آنچه قابل تجدیدنظر یا فرجام خواهی است، حکم الزام به تمکین است که پیش از صدور اجراییه، باید قطعیت یافته باشد. بنابراین، پس از قطعی شدن حکم تمکین، امکان اعتراض به خود اجراییه وجود ندارد، مگر اینکه اجراییه بر خلاف مفاد حکم قطعی صادر شده باشد که در آن صورت می توان درخواست ابطال اجراییه را مطرح کرد.

آیا حکم تمکین با زور اجرا می شود؟

خیر، حکم الزام به تمکین به هیچ عنوان با زور و اجبار فیزیکی توسط مامورین اجرا نمی شود. تمکین یک عمل ارادی است و نمی توان زن را به اجبار به منزل شوهر بازگرداند یا او را مجبور به روابط زناشویی کرد. نقش مامورین کلانتری در این فرآیند، صرفاً صورت جلسه کردن عدم تمکین زوجه است که این صورت جلسه، مبنای حقوقی برای اعمال ضمانت اجراها (مثل قطع نفقه) خواهد بود، نه اعمال زور فیزیکی.

نتیجه گیری

درک صحیح از مراحل و پیامدهای حقوقی مربوط به نمونه دادخواست اجراییه تمکین برای تمامی افرادی که درگیر دعاوی خانواده هستند، اعم از زوجین، وکلا و دانشجویان حقوق، ضروری است. فرآیند اجراییه تمکین، نقطه اوج یک دعوای حقوقی در خانواده است که با هدف تحقق بخشیدن به مفاد حکم قطعی الزام به تمکین صورت می گیرد. این اقدام، به زوج امکان می دهد تا در صورت عدم تمکین زوجه، حقوق قانونی خود را پیگیری کرده و ضمانت اجراهای پیش بینی شده در قانون را اعمال نماید. از سوی دیگر، زوجه نیز باید با آگاهی کامل از حقوق خود، از راهکارهای دفاعی موجود، از جمله اثبات عذر موجه برای عدم تمکین، استفاده کند تا از تضییع حقوق خود جلوگیری نماید.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و حساسیت های پرونده های خانواده، تاکید بر این نکته ضروری است که اقدام در این زمینه بدون مشورت و راهنمایی یک وکیل متخصص می تواند منجر به بروز اشتباهات جبران ناپذیر و طولانی شدن روند دادرسی شود. آگاهی و دقت در تمامی مراحل، از تنظیم دادخواست تا پیگیری اجرای آن، کلید موفقیت در این نوع پرونده هاست.

برای تنظیم دقیق دادخواست اجراییه تمکین، ارائه دفاعیه ای موثر در برابر آن، یا هرگونه مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه دعاوی خانواده، هم اکنون با وکلای مجرب در این حوزه تماس بگیرید. اطمینان حاصل کنید که با دریافت راهنمایی های حقوقی دقیق و به روز، از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع خواهید کرد و گام های قانونی را با اطمینان برخواهید داشت.