مراحل عدم ثبت چک

عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد به معنای از دست دادن اعتبار تجاری آن و تبدیل شدن به یک سند عادی است که دارنده برای مطالبه وجه آن باید از طریق دادگاه های حقوقی اقدام کند. این وضعیت، تبعات حقوقی خاصی برای هر دو طرف معامله (صادرکننده و دارنده) در پی دارد و آگاهی از مراحل عدم ثبت چک، تفاوت های آن با چک های برگشتی و نحوه پیگیری قانونی آن برای جلوگیری از ضررهای احتمالی و احقاق حقوق ضروری است.

قانون جدید صدور چک، با هدف افزایش اعتبار چک و کاهش آمار چک های برگشتی، تغییرات بنیادینی در فرآیند صدور، انتقال و وصول چک ایجاد کرده است. یکی از مهم ترین این تغییرات، الزامی شدن ثبت چک های صیادی در سامانه صیاد است. این الزام نه تنها برای صادرکننده، بلکه برای دارنده نیز وظایفی را ایجاد می کند. با این حال، به دلیل عدم آگاهی یا خطای انسانی، ممکن است چک صیادی بدون ثبت در سامانه به دست دارنده برسد. در چنین شرایطی، چگونگی پیگیری و مطالبه وجه این چک ها به یکی از دغدغه های اصلی تبدیل می شود. این مقاله به صورت جامع به بررسی این ابعاد حقوقی، پیامدها و مراحل عدم ثبت چک می پردازد تا راهنمای کاملی برای تمامی ذینفعان باشد.

اهمیت ثبت چک صیادی و پیامدهای عدم آگاهی

در سیستم بانکی نوین ایران، چک صیادی به عنوان یک ابزار حیاتی در مبادلات مالی نقش کلیدی ایفا می کند. این نوع از چک ها که با مشخصه رنگ بنفش و شناسه یکتای ۱۶ رقمی قابل شناسایی هستند، بر اساس قانون جدید چک (مصوب سال ۱۳۹۷ و اصلاحات بعدی آن) مکلف به ثبت اطلاعات در سامانه متمرکز صیاد می باشند. این سامانه، که تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت می کند، امکان رصد و اعتبارسنجی لحظه ای چک ها را فراهم می آورد و هدف اصلی آن، شفافیت، جلوگیری از صدور چک های بلامحل و افزایش امنیت معاملات است.

بر اساس ماده ۲۱ قانون صدور چک، صادرکننده موظف است اطلاعات مربوط به هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک را برای شناسه یکتای چک در سامانه صیاد ثبت کند. متعاقباً، دارنده چک نیز باید این اطلاعات را در سامانه تایید نماید. این فرآیند ثبت و تایید دوطرفه، اعتبار تجاری چک را تضمین می کند.

اما مشکل زمانی آغاز می شود که یکی از طرفین، غالباً صادرکننده، این مرحله حیاتی را انجام ندهد و چک بدون ثبت در سامانه صیاد به دست دارنده برسد. عدم آگاهی از مقررات جدید، می تواند منجر به دریافت چکی شود که علی رغم ظاهر قانونی اش، از بسیاری از مزایای حقوقی و بانکی محروم است. در این شرایط، دارنده چک با موانع جدی برای وصول وجه خود مواجه می شود و نیازمند آشنایی با مراحل عدم ثبت چک و راهکارهای قانونی آن است.

مفهوم و وضعیت حقوقی چک ثبت نشده

چک صیادی چیست و چرا ثبت آن الزامی است؟

چک صیادی، نوعی سند مالی است که جایگزین چک های سنتی شده و با طراحی یکپارچه و استاندارد، از جمله رنگ بنفش و شناسه یکتای ۱۶ رقمی، امکان تقلب و سوءاستفاده را به حداقل می رساند. این چک ها بخشی از پروژه اصلاح نظام پرداخت کشور هستند و هر برگ چک صیادی دارای یک شناسه یکتا است که اطلاعات مربوط به آن باید توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت شود. پس از ثبت، دارنده نیز ملزم به تایید آن است. این الزام از بند الف ماده ۲۱ قانون اصلاح قانون صدور چک نشأت می گیرد که صراحتاً بیان می دارد: صدور هر برگه چک، مستلزم ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک برای شناسه یکتای برگه چک، توسط صادرکننده بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده، تا قبل از تسویه آن، با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکان پذیر باشد. این فرآیند، اعتبار و امنیت معاملات را به شدت افزایش می دهد.

تفاوت اساسی چک ثبت شده و ثبت نشده

تفاوت میان چک صیادی ثبت شده و ثبت نشده، از منظر حقوقی و بانکی بسیار حائز اهمیت است:

• از منظر بانکی: چک صیادی ثبت شده، قابلیت پرداخت از طریق سامانه چکاوک را دارد و در صورت عدم موجودی، بانک مکلف به صدور گواهی عدم پرداخت (گواهی برگشت چک) است. اما چک ثبت نشده، توسط بانک قابل کارسازی نیست و بانک از پرداخت وجه آن یا صدور گواهی عدم پرداخت خودداری می کند. به عبارت دیگر، چک ثبت نشده عملاً در شبکه بانکی قابلیت وصول ندارد.
• از منظر حقوقی: چک ثبت شده، یک سند تجاری محسوب می شود که از مزایای خاصی مانند امکان طرح دعوای کیفری (در شرایط خاص)، قابلیت تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی و مسئولیت تضامنی ظهرنویسان برخوردار است. در مقابل، چک ثبت نشده، اعتبار سند تجاری خود را از دست داده و صرفاً به عنوان یک سند عادی اثبات کننده بدهی تلقی می شود. این تغییر وضعیت، مراحل عدم ثبت چک را از نظر پیگیری حقوقی به کلی متفاوت می سازد.

آیا عدم ثبت چک، جرم کیفری است؟

پاسخ صریح به این سوال، خیر است. بر اساس بررسی دقیق قوانین موجود، نه در قانون صدور چک جدید و نه در قانون مجازات اسلامی، عدم ثبت چک در سامانه صیاد به عنوان یک جرم تعریف نشده و مجازات کیفری برای آن در نظر گرفته نشده است. قانون گذار صرفاً ضمانت اجرای حقوقی برای این عمل پیش بینی کرده است.

بر اساس اصل قانونی بودن جرم و مجازات، تا زمانی که عملی در قانون به صراحت به عنوان جرم شناخته نشده باشد، قابل تعقیب کیفری و مجازات نیست. بنابراین، عدم ثبت چک صیادی، جنبه کیفری ندارد.

هدف قانون گذار از اجباری کردن ثبت چک، ساماندهی معاملات و جلوگیری از سوءاستفاده های مالی بوده است، نه جرم انگاری هرگونه عدم رعایت مقررات آن. از این رو، تاکید می شود که پیگیری مراحل عدم ثبت چک منحصراً از مسیر حقوقی امکان پذیر است.

ضمانت اجرای حقوقی عدم ثبت چک: تبدیل به سند عادی

مهم ترین ضمانت اجرای عدم ثبت چک در سامانه صیاد، تبدیل اعتبار آن از یک سند تجاری به یک سند عادی است. این تغییر وضعیت، پیامدهای مهمی دارد:

• از دست دادن مزایای سند تجاری: چک ثبت نشده دیگر از امتیازات خاص اسناد تجاری مانند مسئولیت تضامنی امضاکنندگان (صادرکننده و ظهرنویسان) و امکان درخواست تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی برخوردار نیست.
• عدم امکان طرح دعوا علیه ظهرنویس: یکی از مهمترین مزایای سند تجاری، امکان مطالبه وجه از تمامی ظهرنویسان (در صورت انتقال) است. اما در چک ثبت نشده که به عنوان سند عادی تلقی می شود، دعوا صرفاً علیه صادرکننده قابل طرح است، مگر اینکه انتقال دین به وضوح اثبات شود.
• محدودیت در پیگیری: مراحل عدم ثبت چک برای مطالبه وجه، محدود به طرح دعوای حقوقی از طریق محاکم دادگستری (یا شورای حل اختلاف) می شود و دیگر امکان استفاده از مسیرهای سریع تر مانند اجرای ثبت یا طرح دعوای کیفری (که برای چک های برگشتی ثبت شده در شرایط خاص ممکن است) وجود ندارد. این امر پیچیدگی و زمان بر بودن فرآیند وصول را افزایش می دهد.

پیامدهای عدم ثبت چک برای ذینفعان

برای دارنده چک: چالش ها و محدودیت ها

دارنده ای که یک چک صیادی ثبت نشده را دریافت کرده است، با مجموعه ای از چالش ها و محدودیت های حقوقی و بانکی مواجه می شود که پیگیری مراحل عدم ثبت چک را برای او دشوارتر می سازد:

1. عدم امکان دریافت وجه از طریق بانک و سامانه چکاوک: مهمترین چالش این است که بانک، وجه چک ثبت نشده را پرداخت نمی کند و آن را به عنوان یک سند معتبر در نظر نمی گیرد.
2. عدم قابلیت برگشت زدن چک به صورت قانونی و دریافت گواهی عدم پرداخت: از آنجا که بانک وجه چک را پرداخت نمی کند، گواهی عدم پرداخت (برگشت چک) نیز صادر نمی شود. این گواهی برای طرح دعاوی حقوقی و کیفری مربوط به چک برگشتی یک سند ضروری است.
3. محدود شدن راه های مطالبه وجه به دعوای حقوقی سند عادی: دارنده ناچار است برای وصول وجه، از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک (به عنوان سند عادی) در دادگاه اقدام کند که فرآیندی زمان برتر و پیچیده تر است.
4. عدم امکان طرح دعوا علیه ظهرنویسان: در چک ثبت نشده، ظهرنویسان (کسانی که چک را به دیگری منتقل کرده اند) مسئولیت تضامنی ندارند و دارنده نمی تواند علیه آن ها دعوا اقامه کند، مگر اینکه بتواند به صورت جداگانه انتقال دین را به اثبات برساند.
5. عدم امکان تقاضای تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی: در چک های ثبت شده، دارنده می تواند برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال بدهکار، درخواست تامین خواسته کند و نیازی به تودیع خسارت احتمالی ندارد. اما برای چک ثبت نشده، این مزیت وجود ندارد و دارنده باید مبلغی به عنوان خسارت احتمالی تودیع کند که بار مالی اضافی را به دنبال دارد.

برای صادرکننده چک: تعهدات و مسئولیت ها

هرچند عدم ثبت چک صیادی در سامانه، جنبه کیفری ندارد، اما صادرکننده از مسئولیت های حقوقی خود مبرا نخواهد بود:

1. تعهد به پرداخت وجه چک به عنوان یک بدهی عادی: صادرکننده همچنان به پرداخت وجه چک به عنوان یک تعهد مالی عادی (مانند هر بدهی دیگر) متعهد است. عدم ثبت چک، تعهد اصلی او را از بین نمی برد.
2. قرار گرفتن در معرض دعوای حقوقی مطالبه وجه: دارنده چک ثبت نشده، حق دارد برای مطالبه وجه به دادگاه مراجعه کند و در صورت اثبات صحت سند، صادرکننده محکوم به پرداخت وجه و خسارات دادرسی خواهد شد. این موضوع می تواند منجر به توقیف اموال و حساب های بانکی صادرکننده شود.

مراحل مطالبه وجه چک ثبت نشده (به عنوان سند عادی)

پیگیری وصول وجه چک ثبت نشده، مستلزم طی کردن مراحل عدم ثبت چک به صورت حقوقی است. این فرآیند، تفاوت های چشمگیری با مطالبه وجه چک های برگشتی دارد.

پیش نیازهای اولیه دعوای حقوقی

1. نوع چک: فقط چک های صیادی: این روند صرفاً برای چک های بنفش رنگ صیادی است که روی آن ها عبارت کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است درج شده باشد. چک های قدیمی (غیرصیادی) مشمول این قانون نمی شوند.
2. عدم ثبت و تایید چک در سامانه صیاد: ضروری است که چک مورد نظر در سامانه صیاد توسط صادرکننده ثبت نشده باشد و متعاقباً دارنده نیز آن را تایید نکرده باشد. این وضعیت را می توان از طریق مراجعه به بانک یا استعلام از سامانه های مربوطه احراز کرد.
3. ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا: برای شروع هرگونه فرآیند قضایی در ایران، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) الزامی است. این ثبت نام هم از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و هم به صورت آنلاین از طریق وب سایت sana.adliran.ir امکان پذیر است و برای دریافت ابلاغیه های قضایی ضروری است.

گام های پیگیری حقوقی چک ثبت نشده

پس از اطمینان از وجود پیش نیازهای لازم، مراحل عدم ثبت چک برای مطالبه وجه آن به شرح زیر است:

1. مراجعه به بانک و استعلام وضعیت چک:

   در اولین گام، دارنده چک باید به بانکی که چک روی آن صادر شده است، مراجعه کند. در این مرحله، بانک اعلام می کند که چک به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، قابل پرداخت نیست و گواهی عدم پرداخت نیز صادر نمی شود. این اعلامیه بانکی، هرچند گواهی برگشت محسوب نمی شود، اما می تواند به عنوان مستندی دال بر عدم امکان وصول وجه از طریق بانک، ضمیمه دادخواست شود.

2. تنظیم دادخواست مطالبه وجه سند عادی:

   مهم ترین مرحله حقوقی، تنظیم دقیق دادخواست است. خواهان (دارنده چک) باید با ذکر مشخصات کامل خود و خوانده (صادرکننده چک)، خواسته خود را صراحتاً مطالبه وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده به عنوان سند عادی قید نماید. در شرح دادخواست باید به تاریخ صدور، مبلغ چک، شماره سریال چک و مهم تر از همه، عدم ثبت آن در سامانه صیاد و امتناع بانک از پرداخت وجه اشاره شود. همچنین، درخواست مطالبه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل در صورت وجود، و سایر هزینه های قانونی) نیز باید قید گردد.

   در این مرحله، تعیین صلاحیت مرجع قضایی بسیار مهم است:

   • شورای حل اختلاف: اگر مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومان باشد، دادخواست باید به شورای حل اختلاف تقدیم شود.
   • دادگاه حقوقی: اگر مبلغ چک بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، دادخواست باید در دادگاه حقوقی مطرح شود.
3. ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   پس از تنظیم دادخواست، دارنده چک (خواهان) باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را به همراه مدارک لازم ثبت کند. این دفاتر، دادخواست را به صورت سیستمی به مرجع قضایی صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی) ارسال می کنند.

4. پیگیری پرونده در مراجع قضایی:

   پس از ثبت دادخواست و ارجاع آن به شعبه مربوطه، وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می شود. در جلسات رسیدگی، خواهان باید مدارک و مستندات خود را ارائه دهد و توضیحات لازم را ارائه کند. خوانده نیز فرصت دفاع از خود را خواهد داشت.

5. صدور حکم و مراحل اجرای آن:

   در صورت احراز صحت ادعای خواهان و عدم پرداخت وجه توسط صادرکننده، دادگاه حکم به محکومیت خوانده به پرداخت وجه چک و خسارات دادرسی صادر می کند. پس از قطعیت یافتن این حکم (که ممکن است شامل مراحل تجدیدنظرخواهی نیز باشد)، خواهان می تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگستری، برای اجرای حکم و وصول مطالبات خود از طریق توقیف اموال و حساب های بانکی محکوم علیه اقدام نماید.

مدارک لازم برای طرح دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده

برای طرح دعوای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده، جمع آوری و ارائه مدارک زیر ضروری است:

1. اصل برگه چک صیادی ثبت نشده: این مهمترین مدرک است که باید به صورت اصل ارائه شود.
2. مدارک هویتی خواهان: شامل کارت ملی یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی).
3. رسید ثبت نام سامانه ثنا: در صورت نداشتن رسید، با ارائه کد ملی خواهان، ثبت نام وی در سامانه احراز می شود.
4. کپی برابر اصل شده از سایر مستندات مربوطه: اگر معامله یا بدهی مربوط به چک، دارای قرارداد، فاکتور، رسید یا هر مدرک دیگری است، ارائه کپی برابر اصل شده آن ها می تواند به تقویت دعوا کمک کند.
5. پرینت استعلام وضعیت چک از بانک (در صورت موجود بودن): هرچند این پرینت به منزله گواهی عدم پرداخت نیست، اما نشان دهنده عدم قابلیت وصول چک از طریق بانک است.

هزینه های شکایت و پیگیری چک ثبت نشده

پیگیری مراحل عدم ثبت چک و مطالبه وجه آن، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شامل موارد زیر می شود:

1. هزینه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:
   • هزینه ثبت دادخواست: این مبلغ سالانه توسط قوه قضائیه تعیین می شود و معمولاً شامل یک هزینه ثابت است.
   • هزینه تایپ و اسکن مدارک: در صورتی که دادخواست یا مدارک نیاز به تایپ یا اسکن در دفتر داشته باشند.
   • هزینه ثبت نام ثنا: اگر خواهان قبلاً در سامانه ثنا ثبت نام نکرده باشد، هزینه مربوط به ثبت نام و احراز هویت نیز از او دریافت می شود.
2. هزینه دادرسی:

   این هزینه بر اساس مبلغ خواسته (مبلغ چک) و درصدی از آن محاسبه می شود:

   • برای مبالغ تا ۲۰ میلیون تومان: ۲.۵ درصد مبلغ خواسته.
   • برای مبالغ بیش از ۲۰ میلیون تومان: ۳.۵ درصد مبلغ خواسته.
3. سایر هزینه های احتمالی:
   • حق الوکاله وکیل: در صورت استفاده از خدمات وکیل، هزینه حق الوکاله بر اساس توافق با وکیل و تعرفه های قانونی تعیین می شود.
   • هزینه کارشناسی: در برخی موارد ممکن است برای اثبات اصالت امضا، تاریخ یا سایر جزئیات، نیاز به ارجاع به کارشناسی خط و امضا باشد که هزینه آن بر عهده خواهان خواهد بود.
   • هزینه تامین خواسته: در صورتی که خواهان درخواست تامین خواسته داشته باشد، باید خسارت احتمالی مربوط به آن را تودیع کند که مبلغ آن توسط دادگاه تعیین می شود.

نکات تکمیلی و راهکارهای پیشگیرانه

چگونه از دریافت چک صیادی ثبت نشده جلوگیری کنیم؟

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. برای جلوگیری از گرفتار شدن در مراحل عدم ثبت چک و چالش های آن، دارندگان چک باید اقدامات پیشگیرانه زیر را انجام دهند:

1. استعلام فوری وضعیت چک: به محض دریافت چک صیادی، شناسه ۱۶ رقمی آن را از طریق اپلیکیشن های بانکی (مانند همراه بانک ها، اپلیکیشن آپ یا ۷۲۴)، وب سایت بانک مرکزی یا سامانه صیاد پیامکی (ارسال شناسه به ۷۰۱۷۰۱) استعلام کنید.
2. تایید بلافاصله چک: پس از اطمینان از ثبت صحیح چک توسط صادرکننده، بلافاصله آن را در سامانه صیاد تایید نمایید. تا زمانی که دارنده چک را تایید نکند، فرآیند ثبت تکمیل نشده و چک اعتبار کامل تجاری را کسب نمی کند.
3. آگاهی صادرکننده: در صورت امکان، صادرکننده را از ضرورت ثبت چک در سامانه مطلع کرده و از او بخواهید در حضور شما یا به سرعت اقدام به ثبت نماید.

امکان ثبت مجدد چک پس از عدم ثبت اولیه

بله، اگر چکی صادر شده و در ابتدا ثبت نشده است، صادرکننده می تواند در هر زمانی که دارنده هنوز قصد مطالبه وجه را از طریق دادگاه ندارد، اقدام به ثبت آن در سامانه صیاد کند. با این حال، پس از ثبت توسط صادرکننده، دارنده نیز باید مجدداً وارد سامانه شده و چک را تایید کند تا ثبت نهایی شود و چک اعتبار تجاری خود را بازیابد. اگر ثبت و تایید انجام شود، آن چک به یک چک صیادی ثبت شده تبدیل شده و مراحل عدم ثبت چک برای مطالبه وجه دیگر موضوعیت نخواهد داشت.

مدت زمان قانونی برای طرح دعوا

برای چک ثبت نشده، از آنجا که به عنوان سند عادی تلقی می شود، موضوع مرور زمان اسناد تجاری که برای چک های برگشتی مطرح است، صدق نمی کند. مطالبه وجه سند عادی تابع مرور زمان عمومی دعاوی حقوقی است که در قانون مدنی پیش بینی شده و معمولاً ۱۰ سال از تاریخ سررسید چک است. این امر به دارنده زمان بیشتری برای پیگیری می دهد، اما توصیه می شود برای حفظ حقوق و جلوگیری از پیچیدگی های احتمالی، هرچه سریع تر اقدام به طرح دعوا نماید.

وضعیت ظهرنویسان در چک ثبت نشده

یکی از مهمترین تفاوت های چک ثبت شده و ثبت نشده، در خصوص مسئولیت ظهرنویسان (کسانی که چک را پشت نویسی و منتقل کرده اند) است. در چک های ثبت شده، تمامی ظهرنویسان به صورت تضامنی در قبال دارنده مسئول پرداخت وجه چک هستند. اما در چک ثبت نشده، چون اعتبار سند تجاری وجود ندارد، ظهرنویسان به صرف ظهرنویسی مسئول پرداخت وجه نیستند. دارنده تنها می تواند علیه صادرکننده چک دعوا مطرح کند، مگر اینکه بتواند ثابت کند که ظهرنویسی به قصد انتقال دین انجام شده است که اثبات این امر دشوارتر است و از حیطه مراحل عدم ثبت چک به عنوان سند عادی فراتر می رود.

تأمین خواسته برای چک ثبت نشده

تأمین خواسته، ابزاری قانونی است که به خواهان اجازه می دهد قبل یا همزمان با طرح دعوای اصلی، اموال خوانده را توقیف کند تا از تضییع حقوق خود جلوگیری نماید. در مورد چک های ثبت شده، بر اساس قانون، دارنده می تواند بدون تودیع خسارت احتمالی، تقاضای تامین خواسته کند. اما برای چک ثبت نشده، از آنجا که به عنوان سند عادی تلقی می شود، خواهان باید برای تقاضای تامین خواسته، مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی در صندوق دادگستری تودیع نماید. این مبلغ معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد مبلغ خواسته است که پس از صدور حکم به نفع خواهان، قابل استرداد خواهد بود.

نمونه دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

در ادامه، یک نمونه دادخواست برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده ارائه می شود. این نمونه یک چارچوب کلی است و لازم است با توجه به جزئیات هر پرونده، اطلاعات مربوطه تکمیل و ویرایش شود.

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه حقوقی / شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

با سلام و احترام

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]

خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]

خواسته: مطالبه وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده به عنوان سند عادی به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال به انضمام کلیه خسارات دادرسی

دلایل و منضمات:

1. اصل برگه چک صیادی به شماره [شماره چک]
2. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
3. رسید ثبت نام سامانه ثنا
4. پرینت استعلام از وضعیت چک (در صورت موجود بودن)
5. سایر مستندات (در صورت وجود، مانند قرارداد یا فاکتور)

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان پرونده در تاریخ [تاریخ دریافت چک] یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک] و به مبلغ [مبلغ عددی و حروفی] ریال از خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، دریافت نمودم. تاریخ سررسید چک مذکور [تاریخ سررسید] بوده است.

متاسفانه، پس از مراجعه به بانک صادرکننده [نام بانک و شعبه] در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک] برای وصول وجه چک، اعلام گردید که چک مزبور در سامانه صیاد توسط صادرکننده ثبت نشده است و به همین دلیل بانک از پرداخت وجه آن و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری نمود.

با توجه به ماده ۲۱ قانون اصلاح قانون صدور چک، چک های صیادی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند، از اعتبار سند تجاری خارج شده و صرفاً به عنوان یک سند عادی تلقی می گردند. لذا، با عنایت به تعهد صادرکننده سند مبنی بر پرداخت وجه آن و همچنین امضای سند توسط خوانده محترم، که دلیل بر مدیونیت ایشان می باشد، درخواست رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل وجه چک به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال به انضمام کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده) و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک تا زمان اجرای حکم، مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام
[امضاء خواهان]

نتیجه گیری

قانون جدید صدور چک و الزامی شدن ثبت چک های صیادی در سامانه صیاد، با هدف افزایش شفافیت و اعتباربخشی به معاملات بانکی طراحی شده است. عدم ثبت چک صیادی، هرچند یک اقدام مجرمانه تلقی نمی شود، اما پیامدهای حقوقی قابل توجهی دارد و چک را از اعتبار سند تجاری ساقط کرده و آن را به یک سند عادی تبدیل می کند. این تغییر، دارنده را ملزم می سازد تا برای وصول وجه چک، مراحل عدم ثبت چک را از طریق طرح دعوای حقوقی در مراجع قضایی طی کند که فرآیندی زمان بر و پیچیده تر از وصول چک های برگشتی است.

برای دارندگان چک های صیادی، آگاهی از نحوه استعلام، تایید فوری چک و در صورت لزوم، شناخت دقیق مراحل عدم ثبت چک و پیگیری حقوقی آن ضروری است. همچنین، برای صادرکنندگان نیز توجه به الزامات ثبت چک در سامانه صیاد برای جلوگیری از سردرگمی ها و دعاوی آتی حائز اهمیت است. در نهایت، توصیه می شود برای اطمینان از صحت اقدامات و حفظ حقوق خود، در مواجهه با چک های ثبت نشده، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی و وکلای مجرب بهره مند شوید تا با آگاهی کامل و اتخاذ بهترین رویکرد قانونی، به نتیجه مطلوب دست یابید.