نمونه صلح نامه عمری دستی

نمونه صلح نامه عمری دستی سندی است که به صورت عادی (غیررسمی و غیرمحضری) میان مصالح و متصالح تنظیم می شود و به موجب آن، مالکیت یک مال (مانند ملک، خودرو یا وجه نقد) در زمان حیات مصالح به متصالح منتقل می گردد، اما حق انتفاع، یعنی استفاده از منافع آن مال، تا پایان عمر مصالح برای او محفوظ می ماند. این سند، با رعایت شرایط قانونی و نگارش دقیق، از اعتبار حقوقی برخوردار است و می تواند ابزاری مؤثر برای مدیریت و انتقال اموال در زمان حیات باشد، در عین حال که مصالح از مزایای مال خود تا پایان عمر بهره مند می شود.

صلح عمری دستی به عنوان ابزاری انعطاف پذیر در برنامه ریزی مالی و میراث، به اشخاص این امکان را می دهد که در زمان حیات خود، سرنوشت اموالشان را مشخص کرده و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کنند. این روش، جایگزینی برای وصیت نامه یا انتقال قطعی است که در آن، مالکیت عین به دیگری واگذار می شود، اما حق بهره برداری و انتفاع از آن مال برای مدت معین یا تا پایان عمر برای مصالح باقی می ماند. این مقاله به بررسی جامع صلح نامه عمری دستی، ارکان، اعتبار قانونی، نحوه تنظیم گام به گام و ارائه نمونه های کاربردی برای انواع مختلف دارایی می پردازد تا راهنمایی کامل برای علاقه مندان به این شیوه انتقال اموال باشد.

صلح نامه عمری دستی چیست؟ (تعریف، ماهیت و انواع)

صلح نامه عمری دستی، قراردادی است که در آن، مالکیت عین مالی از سوی شخصی (مصالح) به شخص دیگر (متصالح) منتقل می شود، با این شرط که منافع و حق استفاده از آن مال تا پایان عمر مصالح برای خود او باقی بماند. ماهیت حقوقی این توافق ریشه در عقد صلح در قانون مدنی ایران دارد.

تعریف عقد صلح

عقد صلح، یکی از عقود معین در قانون مدنی ایران است که بر اساس ماده ۷۵۲ این قانون، می تواند به منظور رفع تنازعات موجود یا جلوگیری از تنازعات احتمالی در آینده منعقد شود. همچنین، عقد صلح می تواند در مقام انجام معامله قرار گیرد، به این معنا که افراد می توانند به جای عقود دیگر نظیر بیع (خرید و فروش)، اجاره یا هبه (بخشیدن)، از عقد صلح برای انتقال مالکیت یا منافع استفاده کنند. ویژگی بارز عقد صلح، انعطاف پذیری و لزوم آن است؛ به طوری که طرفین می توانند هر شرطی را که مخالف قانون و نظم عمومی نباشد، در آن بگنجانند. این انعطاف پذیری، صلح را به ابزاری قدرتمند برای تنظیم روابط مالی و ملکی تبدیل می کند.

صلح عمری (حق انتفاع)

مفهوم عمری در صلح نامه، اشاره به حق انتفاع مادام العمر مصالح از مال مورد صلح دارد. حق انتفاع، بر اساس قانون مدنی، حق بهره برداری از مالی است که عین آن متعلق به شخص دیگری است. در صلح عمری، عین مال (مثلاً یک آپارتمان یا خودرو) به متصالح منتقل می شود، اما مصالح تا زمان فوت خود، حق استفاده، سکونت، اجاره دادن و بهره برداری از منافع آن مال را داراست. به محض فوت مصالح، حق انتفاع او نیز زایل شده و مالکیت کامل، شامل عین و منافع، به متصالح می رسد. این ویژگی صلح عمری را از هبه قطعی یا وصیت متمایز می سازد، چرا که در وصیت، انتقال مال پس از فوت صورت می گیرد و در هبه قطعی، مالکیت کامل بلافاصله منتقل می شود.

صلح نامه دستی یا عادی

صلح نامه دستی یا عادی به سندی اطلاق می شود که طرفین، بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و ثبت آن در سیستم دولتی، آن را خودشان تنظیم و امضا می کنند. تفاوت اصلی آن با صلح نامه محضری در این است که سند محضری توسط مأمور رسمی تنظیم شده و دارای اعتبار اجرایی بالاتر و غیرقابل انکار و تردید است، در حالی که سند عادی ممکن است در صورت بروز اختلاف، نیاز به اثبات صحت در مراجع قضایی داشته باشد. با این حال، سند عادی نیز در صورت رعایت تمامی شرایط صحت معامله و اصول نگارشی، از اعتبار قانونی برخوردار است. مزایای صلح نامه دستی شامل صرفه جویی در زمان و هزینه، سهولت تنظیم و عدم نیاز به تشریفات اداری است، اما معایبی چون آسیب پذیری در برابر انکار و تردید را نیز به همراه دارد.

موارد کاربرد صلح نامه عمری دستی

1. انتقال اموال به فرزندان، همسر یا سایر اشخاص خاص: یکی از رایج ترین کاربردهای صلح عمری دستی، برنامه ریزی برای انتقال اموال به افراد خاصی است که مصالح مایل است پس از فوت او، مالک آن اموال شوند، در حالی که خودش تا پایان عمر از منافع آن استفاده کند. این امر می تواند برای جلوگیری از اختلافات احتمالی میان وراث یا تضمین آینده مالی افراد مورد نظر مصالح بسیار مفید باشد.
2. جلوگیری از اختلافات احتمالی وراث و سرعت بخشیدن به فرآیند انتقال پس از فوت: با تنظیم صلح نامه عمری دستی، تکلیف برخی از اموال قبل از فوت مصالح مشخص می شود و این امر می تواند از کشمکش ها و اختلافات طولانی مدت میان وراث پس از فوت متوفی جلوگیری کند. پس از فوت مصالح، انتقال مالکیت به متصالح با سرعت بیشتری انجام می شود، زیرا اساس آن از پیش تعیین شده است.
3. کاهش یا حذف مالیات بر ارث: یکی از مهم ترین مزایای صلح عمری دستی، عدم شمول مالیات بر ارث برای مال مورد صلح است. از آنجا که مالکیت عین مال در زمان حیات مصالح به متصالح منتقل شده است، این مال جزء ماترک مصالح محسوب نمی شود و در نتیجه، مالیات بر ارث به آن تعلق نمی گیرد. البته باید توجه داشت که هزینه های انتقال سند رسمی در آینده و مالیات نقل و انتقال احتمالی باید مدنظر قرار گیرد.

ارکان اساسی و شرایط صحت صلح نامه عمری دستی

برای اینکه یک صلح نامه عمری دستی از اعتبار قانونی برخوردار باشد، باید دارای ارکان و شرایط صحت مشخصی باشد که در قانون مدنی ایران پیش بینی شده اند. عدم رعایت هر یک از این ارکان می تواند منجر به بطلان یا عدم نفوذ صلح نامه گردد.

۱. مصالح (صلح کننده)

مصالح شخصی است که مال خود را به موجب عقد صلح به دیگری واگذار می کند و حق انتفاع مادام العمر را برای خود حفظ می نماید. شرایط اساسی مصالح عبارتند از:

• اهلیت: مصالح باید بالغ، عاقل و رشید باشد. یعنی سن قانونی (۱۸ سال تمام شمسی) را داشته باشد، دچار جنون نباشد و توانایی اداره امور مالی خود را دارا باشد.
• قصد: مصالح باید قصد جدی و واقعی برای انجام صلح داشته باشد.
• رضا: صلح باید با رضایت کامل و بدون هیچ گونه اجبار، اکراه یا اشتباهی از سوی مصالح انجام شود.

۲. متصالح (صلح گیرنده)

متصالح شخصی است که مال مورد صلح را از مصالح می پذیرد و مالکیت عین آن را دریافت می کند. شرایط اساسی متصالح مشابه مصالح است:

• اهلیت: متصالح نیز باید اهلیت لازم برای تملک مال را داشته باشد (بالغ، عاقل و رشید).
• قصد: متصالح باید قصد واقعی برای پذیرش صلح و تملک مال را داشته باشد.
• رضا: پذیرش صلح باید با رضایت کامل و بدون اکراه صورت گیرد.

۳. موضوع صلح (مصالح به)

موضوع صلح، همان مال یا چیزی است که مورد صلح واقع می شود. این مال می تواند عین (مانند ملک، خودرو، سهام) یا دین (مانند طلب) یا حتی منافع باشد.

• نکات مهم در توصیف دقیق: توصیف دقیق مال مورد صلح از اهمیت بالایی برخوردار است. برای املاک، باید پلاک ثبتی، نشانی کامل، متراژ، حدود اربعه، کلیه توابع و ملحقات (پارکینگ، انباری) و وضعیت انشعابات (آب، برق، گاز) به صورت جامع ذکر شود. برای خودرو، باید نوع، مدل، رنگ، شماره شاسی، شماره موتور و شماره پلاک کاملاً مشخص گردد. در خصوص وجه نقد یا سرمایه بانکی، مبلغ دقیق، شماره حساب، نام بانک و شعبه باید قید شود. این دقت، از بروز ابهامات و اختلافات در آینده جلوگیری می کند.
• قابلیت انتقال موضوع صلح: مال مورد صلح باید قابلیت نقل و انتقال قانونی را داشته باشد. به عنوان مثال، مال وقفی یا مالی که متعلق به غیر است، نمی تواند به عنوان موضوع صلح قرار گیرد، مگر با رعایت شرایط خاص قانونی.

۴. مال الصلح (عوض صلح)

مال الصلح یا عوض صلح، چیزی است که متصالح در ازای دریافت مال مورد صلح به مصالح می پردازد. صلح می تواند معوض یا بلاعوض باشد:

• توضیح ماهیت معوض یا بلاعوض بودن: در صلح معوض، عوض مشخصی (که می تواند پول نقد، مال دیگر یا حتی انجام خدمتی باشد) از متصالح به مصالح پرداخت می شود. در صلح بلاعوض، متصالح چیزی در ازای مال صلح شده به مصالح نمی دهد. هر دو نوع صلح از نظر قانونی معتبر هستند.
• اهمیت ذکر عوض حتی ناچیز برای تقویت اعتبار عقد صلح: اگرچه صلح بلاعوض قانونی است، اما از نظر حقوقی و برای تقویت بنیان عقد صلح، توصیه می شود حتی اگر هدف بخشش است، یک عوض ناچیز و نمادین (مانند یک شاخه گل، یک جلد کلام الله مجید یا مبلغی بسیار اندک مانند ۱۰۰۰ ریال) به عنوان مال الصلح ذکر شود و اقرار به قبض و اقباض آن گردد. این عمل، شبهه هبه بلاعوض را که در برخی موارد از استحکام کمتری برخوردار است، از بین می برد و صلح را به عقدی لازم و مستحکم تبدیل می کند.

۵. قصد و رضای طرفین

علاوه بر اهلیت، قصد و رضای آزادانه و بدون اکراه طرفین، شرط بنیادین صحت هر قراردادی از جمله صلح نامه است. هرگونه اکراه، اجبار، فریب (تدلیس) یا اشتباه مؤثر در ماهیت معامله، می تواند به بطلان یا عدم نفوذ صلح نامه منجر شود. این شرایط باید در زمان انعقاد صلح نامه وجود داشته باشند و فقدان آنها، سند را با چالش جدی حقوقی مواجه خواهد ساخت.

اعتبار قانونی صلح نامه عمری دستی و راه های تقویت آن

صلح نامه عمری دستی، به عنوان یک سند عادی، از نظر قانونی دارای اعتبار است، اما تفاوت هایی با اسناد رسمی دارد که آگاهی از آن ها و راه های تقویت اعتبار سند عادی، اهمیت زیادی دارد.

اعتبار اسناد عادی در قانون ایران

قانون مدنی ایران، اصل صحت قراردادها را به رسمیت می شناسد. این بدان معناست که هر قراردادی که میان اشخاص منعقد شود و شرایط اساسی صحت معاملات (قصد، رضا، اهلیت طرفین، مشروعیت جهت معامله و معین بودن موضوع) را دارا باشد، معتبر و لازم الاجرا تلقی می گردد، حتی اگر به صورت عادی و دستی تنظیم شده باشد. بنابراین، یک صلح نامه عمری دستی صحیح و کامل، می تواند در دادگاه ها مستند قرار گرفته و قضات بر اساس آن رأی صادر کنند.

تفاوت اعتبار سند عادی و رسمی

با وجود اعتبار قانونی اسناد عادی، تفاوت های مهمی میان سند عادی و سند رسمی (محضری) وجود دارد که بر توان اثباتی و اجرایی آن ها تأثیر می گذارد:

• توان اثباتی و اجرایی کمتر سند عادی: اسناد رسمی به محض ارائه به مراجع قضایی یا اجرایی، قابل استناد و لازم الاجرا هستند. اما در مورد اسناد عادی، ممکن است نیاز به اثبات صحت و اصالت سند در دادگاه باشد.
• امکان انکار و تردید نسبت به سند عادی: بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، طرف مقابل می تواند نسبت به سند عادی ادعای انکار (اگر امضا یا اثر انگشت را منکر شود) یا تردید (اگر انتساب سند به خود را مشکوک بداند) مطرح کند. در این صورت، بار اثبات صحت سند بر عهده ارائه دهنده آن خواهد بود. اما اسناد رسمی قابل انکار و تردید نیستند و فقط می توان نسبت به آن ها ادعای جعلیت را مطرح کرد که اثبات آن بسیار دشوارتر است.

در جدول زیر، تفاوت های کلیدی میان صلح نامه عادی (دستی) و رسمی (محضری) آورده شده است:

ویژگی	صلح نامه دستی (عادی)	صلح نامه محضری (رسمی)
نحوه تنظیم	توسط طرفین یا مشاور حقوقی، بدون ثبت دولتی	توسط سردفتر اسناد رسمی در دفترخانه و ثبت سیستمی
هزینه	کمتر یا بدون هزینه ثبت	شامل هزینه های دفترخانه و مالیات نقل و انتقال
سرعت	سریع و بدون تشریفات	نیازمند مراجعه حضوری و طی فرآیند اداری
توان اثباتی در دادگاه	نیاز به اثبات صحت در صورت انکار یا تردید	خود به خود معتبر و قابل استناد
توان اجرایی	نیاز به حکم دادگاه برای اجرا	قابل صدور اجراییه بدون نیاز به حکم دادگاه (در برخی موارد)
امکان انکار و تردید	دارد (اثبات بر عهده ارائه دهنده سند)	ندارد (فقط امکان ادعای جعلیت)
امنیت حقوقی	کمتر، وابسته به دقت در نگارش و مستندات	بسیار بالا، تحت نظارت و تأیید مأمور رسمی

نحوه تقویت اعتبار صلح نامه عمری دستی

برای افزایش استحکام و کاهش ریسک های حقوقی صلح نامه عمری دستی، رعایت نکات زیر ضروری است:

• لزوم امضا و اثر انگشت طرفین: امضا و اثر انگشت مصالح و متصالح بر روی تمامی صفحات سند، رکن اساسی اعتبار سند عادی است. بدون این موارد، سند فاقد اعتبار خواهد بود.
• اهمیت حضور و امضای شهود عاقل و بالغ: حضور حداقل دو شاهد عاقل و بالغ که مفاد صلح نامه را مطالعه کرده و از قصد و رضایت طرفین اطلاع دارند، و امضای آن ها در ذیل صلح نامه (به همراه درج مشخصات کامل نظیر نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس)، اعتبار سند را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. شهود در صورت لزوم، می توانند در دادگاه شهادت داده و صحت و اصالت سند را تأیید کنند.
• تهیه چند نسخه از صلح نامه و تبادل آن ها: توصیه می شود صلح نامه در حداقل دو نسخه (یا بیشتر در صورت وجود شهود متعدد) تهیه شود و هر یک از طرفین و هر شاهد یک نسخه از آن را در اختیار داشته باشند. این کار از جعل یا تغییر مفاد سند جلوگیری می کند.
• واضح و روشن بودن مفاد قرارداد و پرهیز از ابهام: تمامی شروط، تعهدات، مشخصات مال و طرفین باید با زبانی ساده، روان و در عین حال دقیق حقوقی، بدون هرگونه ابهام یا تناقض نگارش شوند. ابهامات می توانند منشاء تفاسیر مختلف و بروز اختلافات در آینده باشند.
• دریافت تأیید کارشناسی خط و امضا در صورت نیاز (توصیه به اقدام پیشگیرانه): اگرچه این اقدام رایج نیست، اما در مواردی که طرفین قصد دارند اعتبار سند عادی را به حداکثر برسانند، می توانند پس از تنظیم سند، به یک کارشناس رسمی دادگستری در زمینه خط و امضا مراجعه کرده و تأییدیه ای مبنی بر اصالت امضاها دریافت کنند. این تأییدیه می تواند در آینده به عنوان یک دلیل قوی در محاکم مورد استناد قرار گیرد.
• استفاده از اسناد هویتی: کپی مدارک هویتی طرفین و شهود (مانند کارت ملی یا شناسنامه) باید به صلح نامه پیوست و در آن اشاره شود.

دقت در نگارش، حضور شهود معتبر و شفافیت کامل در متن نمونه صلح نامه عمری دستی، ستون های اصلی استحکام قانونی آن در برابر چالش های احتمالی هستند.

راهنمای گام به گام تنظیم صلح نامه عمری دستی (نکات نگارشی و حقوقی)

تنظیم یک صلح نامه عمری دستی نیازمند دقت و آگاهی کامل از جزئیات حقوقی و نگارشی است. رعایت مراحل و نکات زیر می تواند به تهیه سندی معتبر و کم ریسک کمک کند.

آمادگی اولیه

• جمع آوری مدارک و اطلاعات کامل طرفین و مال مورد صلح: پیش از نگارش، کلیه اطلاعات هویتی مصالح و متصالح (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس کامل، شماره تماس) و مشخصات دقیق مال مورد صلح (پلاک ثبتی، نشانی، متراژ، حدود اربعه، شماره شاسی، شماره موتور، شماره حساب و غیره) را جمع آوری کنید. همچنین، اگر شهودی حضور خواهند داشت، مشخصات کامل آن ها نیز باید آماده باشد.
• مشاوره اولیه با وکیل (توصیه اکید برای تنظیم دقیق شروط): اگرچه صلح نامه دستی می تواند بدون وکیل تنظیم شود، اما برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی پیچیده در آینده، به شدت توصیه می شود که پیش از تنظیم نهایی، با یک وکیل متخصص در امور قراردادها مشورت کنید. وکیل می تواند شروط خاص و مناسب با شرایط شما را پیشنهاد دهد و از بروز خلأهای قانونی جلوگیری کند.

اجزای اصلی متن صلح نامه

صلح نامه عمری دستی باید شامل بخش های زیر باشد:

• عنوان: عنوان باید به وضوح ماهیت سند را مشخص کند.

  
  عنوان: صلح نامه عمری دستی (ملک/خودرو/وجه نقد)
          

• تاریخ و محل تنظیم: تاریخ دقیق و محل (شهر) تنظیم صلح نامه باید قید شود.

  
  تاریخ: .................. محل تنظیم: ........................
          

• ماده ۱: مشخصات طرفین (مصالح و متصالح):

  در این بخش، مشخصات کامل هویتی مصالح (صلح کننده) و متصالح (صلح گیرنده) به همراه آدرس دقیق و شماره تماس درج می گردد.

  
  مصالح:
  آقا/خانم ..................... فرزند ................... دارای شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... کد ملی ..................... تاریخ تولد ..................... شغل ..................... به نشانی کامل .............................................................. و شماره تماس .....................
  
  متصالح:
  آقا/خانم ..................... فرزند ................... دارای شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... کد ملی ..................... تاریخ تولد ..................... شغل ..................... به نشانی کامل .............................................................. و شماره تماس .....................
          

• ماده ۲: موضوع صلح (مصالح به):

  توصیف دقیق و کامل مالی که مورد صلح قرار می گیرد، حیاتی است.

  • برای ملک: پلاک ثبتی، نشانی، متراژ، حدود اربعه، کلیه توابع و ملحقات (پارکینگ، انباری) و انشعابات آب، برق، گاز.
  • برای خودرو: نوع، مدل، رنگ، شماره شاسی، شماره موتور، شماره پلاک، سال ساخت.
  • برای وجه نقد/سرمایه بانکی: مبلغ دقیق به عدد و حروف، شماره حساب، نام بانک، شعبه و هرگونه جزئیات مربوط به نحوه دسترسی یا بهره برداری.

  
  موضوع صلح:
  عبارت است از ................ دانگ از شش دانگ یک دستگاه آپارتمان/قطعه زمین/خودرو/مبلغ وجه نقد به شرح ذیل:
  (توصیف دقیق مال با جزئیات کامل شامل پلاک ثبتی، نشانی، مشخصات فنی خودرو، شماره حساب بانکی و ...)
  کلیه توابع، ملحقات و لوازم منصوبه و هر آنچه که در سند مالکیت/برگ سبز خودرو/دفترچه حساب بانکی آمده است، نیز جزء موضوع صلح محسوب می گردد.
          

• ماده ۳: مال الصلح (عوض صلح):

  ذکر مبلغ یا عین معوض (حتی ناچیز) یا بلاعوض بودن صلح و اقرار به قبض و اقباض.

  
  مال الصلح:
  عبارت است از مبلغ ....................... ریال (به حروف ........................ ریال) که به موجب این صلح نامه از سوی متصالح به مصالح پرداخت و مصالح اقرار به وصول و دریافت آن نمود. (یا: یک جلد کلام الله مجید/یک شاخه گل/خدمت معین و...)
          

• ماده ۴: شروط و تعهدات (مهمترین بخش):

  این بخش محل گنجاندن جزئیات و شروط خاص صلح عمری است.

  • حق انتفاع مادام العمر برای مصالح: صراحتاً ذکر شود که کلیه منافع و حق استفاده از مال مورد صلح تا پایان عمر مصالح، متعلق به اوست.

    
    ۱. حق انتفاع از مورد صلح، مادام العمر برای مصالح برقرار و محفوظ می باشد. متصالح متعهد می گردد که تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه دخل و تصرفی که مانع بهره برداری مصالح از منافع مال باشد، ننماید.
                    

  • لزوم عقد صلح و اسقاط کافه خیارات: ذکر اسقاط خیارات احتمالی (مانند خیار غبن، تدلیس و…) برای استحکام بخشیدن به صلح نامه.

    
    ۲. طرفین با آگاهی کامل از کم و کیف و ارزش واقعی مورد صلح، اقدام به انعقاد این صلح نامه نموده اند و کلیه خیارات از جمله خیار غبن فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند.
                    

  • حق فسخ (اختیاری): در صورت تمایل، می توان حق فسخ با شرایط و مدت معین برای مصالح پیش بینی کرد. این شرط باید با دقت بسیار بالا و با ذکر جزئیات کامل نوشته شود.

    
    ۳. حق فسخ این صلح نامه به مدت .......... سال/ماه از تاریخ تنظیم، صرفاً برای مصالح محفوظ می باشد. مصالح می تواند بدون نیاز به موافقت متصالح یا حکم دادگاه، نسبت به فسخ صلح نامه اقدام نماید و در این صورت، مراتب فسخ را با اظهارنامه رسمی به متصالح اطلاع خواهد داد.
                    

  • تعهدات مربوط به هزینه ها: تعیین مسئولیت پرداخت مالیات، عوارض، هزینه های جاری (آب، برق، گاز، شارژ) و هزینه های احتمالی انتقال سند رسمی در آینده.

    
    ۴. پرداخت کلیه مالیات ها، عوارض و هزینه های جاری (نظیر آب، برق، گاز، شارژ ساختمان) مربوط به مال مورد صلح در طول مدت حیات مصالح بر عهده ................. (مصالح/متصالح) می باشد. همچنین، هزینه های انتقال سند رسمی پس از فوت مصالح بر عهده ................. (متصالح/وراث مصالح) خواهد بود.
                    

  • تعهد به تنظیم سند رسمی: در صورت لزوم، تعهد متصالح به حضور در دفترخانه جهت تنظیم سند رسمی پس از فوت مصالح.

    
    ۵. متصالح تعهد می نماید پس از فوت مصالح، در اسرع وقت و با ارائه مدارک لازم، در دفترخانه اسناد رسمی حاضر شده و نسبت به انتقال رسمی سند مالکیت به نام خود اقدام نماید.
                    

  • عدم هرگونه معامله و تعارض: تعهد مصالح بر عدم انتقال قبلی مال و عدم انجام معاملات معارض در آینده.

    
    ۶. مصالح اقرار می نماید که مال مورد صلح، تاکنون مورد هیچ گونه معامله یا انتقال دیگری قرار نگرفته و فاقد هرگونه رهن یا بازداشت قضایی است و تعهد می نماید تا زمان حیات خود، هیچ معامله ای که با این صلح نامه در تعارض باشد، انجام ندهد.
                    

  • رضایت وراث (توصیه ای): در صورت امکان و برای استحکام بیشتر، ذکر رضایت و امضای وراث بالقوه (اگرچه این بند از نظر حقوقی لازم نیست و بیشتر جنبه توافقی و پیشگیری از اعتراضات آتی دارد).

    
    ۷. وراث بالقوه مصالح (فرزندان و همسر) به نام های ..................... و .....................، ذیل این صلح نامه را امضا نموده و رضایت کامل خود را نسبت به مفاد آن اعلام می دارند و هرگونه حق اعتراضی را در آینده از خود سلب می نمایند. (این بند اختیاری و صرفاً جهت استحکام بیشتر است).
                    

• امضا و اثر انگشت: امضای مصالح، متصالح و شهود (با ذکر مشخصات کامل) در پایان صلح نامه.

  
  امضا و اثر انگشت:
  مصالح: (نام و نام خانوادگی، کد ملی، امضا و اثر انگشت)
  متصالح: (نام و نام خانوادگی، کد ملی، امضا و اثر انگشت)
  شاهد اول: (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس، امضا و اثر انگشت)
  شاهد دوم: (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس، امضا و اثر انگشت)
          

• تعداد نسخ: ذکر تعداد نسخ تنظیم شده از صلح نامه.

  
  این صلح نامه در تاریخ ..................... در ..................... (عدد) نسخه، هر یک دارای اعتبار واحد، تنظیم و امضا گردید و یک نسخه به مصالح، یک نسخه به متصالح و یک نسخه به هر یک از شهود تسلیم شد.
          

نکات مهم نگارشی و فرمت

• استفاده از زبان ساده و روان اما دقیق حقوقی: از به کار بردن اصطلاحات پیچیده که برای عموم قابل فهم نیستند، خودداری کنید مگر آنکه توضیح داده شوند. هدف، وضوح و دقت است.
• پرهیز از خط خوردگی و لاک گرفتگی: هرگونه خط خوردگی یا اصلاح با لاک غلط گیر می تواند اعتبار سند را خدشه دار کند. در صورت نیاز به اصلاح، تمامی طرفین و شهود باید ذیل تغییر را امضا کنند یا بهتر است سند مجدداً و بدون ایراد نگارش شود.
• خوانا بودن دستخط (در صورت دستی نوشتن کامل): اگر سند کاملاً دستی نوشته می شود، باید بسیار خوانا و بدون ابهام باشد. بهتر است از چاپ کامپیوتری استفاده شود و فقط امضاها و اثر انگشت دستی باشند.
• استفاده از سربرگ یا کاغذ رسمی (در صورت امکان): استفاده از کاغذ با کیفیت و در صورت امکان دارای سربرگ (در صورتی که توسط یک دفتر حقوقی یا مشابه آن تنظیم می شود) به جنبه رسمی تر سند کمک می کند.

نمونه های کاربردی صلح نامه عمری دستی (دانلود و استفاده آسان)

در این بخش، چندین نمونه کاربردی از صلح نامه عمری دستی برای انواع مختلف دارایی ارائه می شود. این نمونه ها جنبه راهنمایی دارند و باید با دقت و بر اساس شرایط خاص هر فرد شخصی سازی شوند.

نمونه ۱: صلح نامه عمری دستی ملک (آپارتمان/زمین)

بسمه تعالی

عنوان: صلح نامه عمری دستی ملک (آپارتمان)

تاریخ: [تاریخ کامل]
محل تنظیم: [شهر و استان]

ماده ۱: مشخصات طرفین

مصالح (صلح کننده):
آقا/خانم ..................... فرزند ................... دارای شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... کد ملی ..................... تاریخ تولد ..................... شغل ..................... به نشانی کامل .............................................................. و شماره تماس .....................

متصالح (صلح گیرنده):
آقا/خانم ..................... فرزند ................... دارای شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... کد ملی ..................... تاریخ تولد ..................... شغل ..................... به نشانی کامل .............................................................. و شماره تماس .....................

ماده ۲: موضوع صلح (مصالح به)
عبارت است از شش دانگ یک دستگاه آپارتمان مسکونی/تجاری به مساحت تقریبی ............ متر مربع، واقع در طبقه ............، واحد ............، دارای پلاک ثبتی فرعی ............ از ............ اصلی، بخش ثبتی ............ به نشانی: [آدرس دقیق ملک شامل خیابان، کوچه، پلاک، شهر و استان].
ملک فوق الذکر دارای سند مالکیت به شماره [شماره سند] و شناسه یکتا [شماره شناسه یکتا] می باشد.
کلیه توابع، ملحقات و منصوبات ملک شامل پارکینگ به شماره ............، انباری به شماره ............، و انشعابات آب (کنتور شماره ............)، برق (کنتور شماره ............)، گاز (کنتور شماره ............ ) و خط تلفن (شماره ............ ) نیز جزء موضوع صلح محسوب می گردد.
متصالح با رؤیت کامل ملک و اطلاع از جمیع جزئیات و اوصاف کمی و کیفی آن، اقدام به قبول صلح نمود.

ماده ۳: مال الصلح (عوض صلح)
عبارت است از مبلغ ....................... ریال (به حروف ........................ ریال) که به موجب این صلح نامه و در زمان تنظیم آن، از سوی متصالح به مصالح پرداخت گردید و مصالح اقرار به وصول و دریافت آن نمود.

ماده ۴: شروط و تعهدات

۱. حق انتفاع و بهره برداری کامل از عین و منافع ملک موضوع این صلح نامه، مادام العمر برای مصالح محفوظ و برقرار می باشد. متصالح متعهد می گردد تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه دخل و تصرفی که مانع بهره برداری کامل مصالح از منافع ملک باشد، ننماید.

۲. مصالح حق دارد در طول حیات خود، ملک مورد صلح را اجاره داده یا منافع آن را به هر نحو دیگری واگذار نماید و تمامی عواید حاصله متعلق به ایشان است.

۳. طرفین با آگاهی کامل از کم و کیف و ارزش واقعی ملک، اقدام به انعقاد این صلح نامه نموده اند و کلیه خیارات از جمله خیار غبن فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند.

۴. پرداخت کلیه مالیات ها، عوارض شهرداری و هزینه های جاری ملک (مانند آب، برق، گاز، شارژ ساختمان، هزینه های نگهداری و تعمیرات اساسی و جزئی) در طول مدت حیات مصالح، بر عهده ................. (مصالح/متصالح) می باشد.

۵. هزینه های مربوط به انتقال رسمی سند مالکیت ملک پس از فوت مصالح، بر عهده متصالح خواهد بود.

۶. متصالح تعهد می نماید پس از فوت مصالح، در اسرع وقت و با ارائه مدارک لازم، در دفترخانه اسناد رسمی حاضر شده و نسبت به انتقال رسمی سند مالکیت به نام خود اقدام نماید.

۷. مصالح اقرار می نماید که ملک مورد صلح، تاکنون مورد هیچ گونه معامله یا انتقال دیگری قرار نگرفته و فاقد هرگونه رهن، بازداشت قضایی یا تعهدات مشابه است و تعهد می نماید تا زمان حیات خود، هیچ معامله ای که با این صلح نامه در تعارض باشد، انجام ندهد.

۸. این صلح نامه لازم الاجرا بوده و هیچ یک از طرفین حق فسخ یک جانبه آن را ندارند، مگر با تراضی طرفین یا در صورت تحقق شرایط فسخ پیش بینی شده (در صورت تمایل به پیش بینی حق فسخ، این بند با دقت و جزئیات کامل درج شود).

۹. این قرارداد در کمال صحت عقل و سلامت اراده و بدون اجبار و اکراه طرفین تنظیم گردیده است.

ماده ۵: تعداد نسخ و امضا
این صلح نامه در تاریخ فوق الذکر در .......... (عدد) نسخه یکسان، هر یک دارای اعتبار واحد، تنظیم و پس از مطالعه و تأیید نهایی توسط طرفین و شهود، ذیل آن امضا و اثر انگشت گردید. یک نسخه نزد مصالح، یک نسخه نزد متصالح و یک نسخه نزد هر شاهد نگهداری می شود.

امضا و اثر انگشت:

مصالح:
نام و نام خانوادگی:
کد ملی:
امضا و اثر انگشت:

متصالح:
نام و نام خانوادگی:
کد ملی:
امضا و اثر انگشت:

شاهد اول:
نام و نام خانوادگی:
نام پدر:
کد ملی:
آدرس:
امضا و اثر انگشت:

شاهد دوم:
نام و نام خانوادگی:
نام پدر:
کد ملی:
آدرس:
امضا و اثر انگشت:

نمونه ۲: صلح نامه عمری دستی خودرو

بسمه تعالی

عنوان: صلح نامه عمری دستی خودرو

تاریخ: [تاریخ کامل]
محل تنظیم: [شهر و استان]

ماده ۱: مشخصات طرفین
(مشخصات مصالح و متصالح مطابق نمونه ملک)

ماده ۲: موضوع صلح (مصالح به)
عبارت است از مالکیت کامل یک دستگاه خودروی سواری/وانت/موتورسیکلت به مشخصات ذیل:
نوع خودرو: ..................... مدل: ..................... رنگ: .....................
سال ساخت: ..................... شماره شاسی: ..................... شماره موتور: .....................
شماره پلاک: ..................... [ذکر دقیق شماره پلاک به تفکیک حروف و اعداد]
خودروی فوق الذکر دارای برگ سبز (سند مالکیت) به شماره [شماره سند برگ سبز] و کارت خودرو به شماره [شماره کارت خودرو] می باشد.
متصالح با رؤیت کامل خودرو و اطلاع از جمیع جزئیات و اوصاف کمی و کیفی آن، اقدام به قبول صلح نمود.

ماده ۳: مال الصلح (عوض صلح)
عبارت است از مبلغ ....................... ریال (به حروف ........................ ریال) که به موجب این صلح نامه و در زمان تنظیم آن، از سوی متصالح به مصالح پرداخت گردید و مصالح اقرار به وصول و دریافت آن نمود.

ماده ۴: شروط و تعهدات

۱. حق انتفاع و بهره برداری کامل از خودروی موضوع این صلح نامه، شامل استفاده شخصی، اجاره دادن یا هرگونه بهره برداری دیگر، مادام العمر برای مصالح محفوظ و برقرار می باشد. متصالح متعهد می گردد تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه دخل و تصرفی که مانع بهره برداری کامل مصالح از خودرو باشد، ننماید.

۲. پرداخت کلیه هزینه های نگهداری، بیمه (شخص ثالث و بدنه)، سوخت، عوارض و جریمه های رانندگی مربوط به خودرو در طول مدت حیات مصالح، بر عهده ................. (مصالح/متصالح) می باشد.

۳. طرفین با آگاهی کامل از کم و کیف و ارزش واقعی خودرو، اقدام به انعقاد این صلح نامه نموده اند و کلیه خیارات از جمله خیار غبن فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند.

۴. هزینه های مربوط به انتقال رسمی سند خودرو در مراکز تعویض پلاک و دفاتر اسناد رسمی پس از فوت مصالح، بر عهده متصالح خواهد بود.

۵. متصالح تعهد می نماید پس از فوت مصالح، در اسرع وقت و با ارائه مدارک لازم، نسبت به انتقال رسمی سند خودرو به نام خود اقدام نماید. مصالح در زمان حیات خود موظف است کلیه مدارک مورد نیاز برای انتقال سند پس از فوت را به متصالح یا نماینده قانونی او بسپارد.

۶. مصالح اقرار می نماید که خودروی مورد صلح، تاکنون مورد هیچ گونه معامله یا انتقال دیگری قرار نگرفته و فاقد هرگونه رهن، بازداشت قضایی یا تعهدات مشابه است و تعهد می نماید تا زمان حیات خود، هیچ معامله ای که با این صلح نامه در تعارض باشد، انجام ندهد.

۷. این صلح نامه لازم الاجرا بوده و هیچ یک از طرفین حق فسخ یک جانبه آن را ندارند، مگر با تراضی طرفین یا در صورت تحقق شرایط فسخ پیش بینی شده.

۸. این قرارداد در کمال صحت عقل و سلامت اراده و بدون اجبار و اکراه طرفین تنظیم گردیده است.

ماده ۵: تعداد نسخ و امضا
(مطابق نمونه ملک)

امضا و اثر انگشت:
(مصالح، متصالح، شاهد اول، شاهد دوم مطابق نمونه ملک)

نمونه ۳: صلح نامه عمری دستی وجه نقد یا سرمایه بانکی

بسمه تعالی

عنوان: صلح نامه عمری دستی وجه نقد/سرمایه بانکی

تاریخ: [تاریخ کامل]
محل تنظیم: [شهر و استان]

ماده ۱: مشخصات طرفین
(مشخصات مصالح و متصالح مطابق نمونه ملک)

ماده ۲: موضوع صلح (مصالح به)
عبارت است از مالکیت مبلغ ....................... ریال (به حروف ........................ ریال) وجه نقد / یا موجودی یک حساب بانکی به شماره ..................... (شماره شبا: .....................) در بانک ..................... شعبه ..................... کد شعبه .....................، متعلق به مصالح.
(در صورت تمایل، می توان ذکر کرد که این مبلغ به حساب متصالح واریز شده و یا شیوه انتقال آن مشخص شود.)
متصالح با اطلاع کامل از مبلغ و شرایط سرمایه بانکی/وجه نقد، اقدام به قبول صلح نمود.

ماده ۳: مال الصلح (عوض صلح)
عبارت است از مبلغ ....................... ریال (به حروف ........................ ریال) که به موجب این صلح نامه و در زمان تنظیم آن، از سوی متصالح به مصالح پرداخت گردید و مصالح اقرار به وصول و دریافت آن نمود. (یا: بلاعوض بودن صلح)

ماده ۴: شروط و تعهدات

۱. حق انتفاع و بهره برداری کامل از مبلغ وجه نقد/موجودی حساب بانکی موضوع این صلح نامه، شامل سود حاصل از سپرده گذاری (در صورت بانکی بودن)، برداشت یا هرگونه استفاده دیگر از اصل مبلغ، مادام العمر برای مصالح محفوظ و برقرار می باشد. متصالح متعهد می گردد تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه دخل و تصرفی که مانع بهره برداری کامل مصالح از این سرمایه باشد، ننماید.

۲. پس از فوت مصالح، مالکیت کامل مبلغ وجه نقد/موجودی حساب بانکی به متصالح منتقل می گردد و متصالح می تواند نسبت به برداشت یا هرگونه تصرف قانونی در آن اقدام نماید.

۳. طرفین با آگاهی کامل از مبلغ و شرایط، اقدام به انعقاد این صلح نامه نموده اند و کلیه خیارات از جمله خیار غبن فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند.

۴. مصالح اقرار می نماید که وجه نقد/سرمایه بانکی مورد صلح، تاکنون مورد هیچ گونه معامله یا انتقال دیگری قرار نگرفته و فاقد هرگونه رهن، بازداشت قضایی یا تعهدات مشابه است و تعهد می نماید تا زمان حیات خود، هیچ معامله ای که با این صلح نامه در تعارض باشد، انجام ندهد.

۵. این صلح نامه لازم الاجرا بوده و هیچ یک از طرفین حق فسخ یک جانبه آن را ندارند، مگر با تراضی طرفین یا در صورت تحقق شرایط فسخ پیش بینی شده.

۶. این قرارداد در کمال صحت عقل و سلامت اراده و بدون اجبار و اکراه طرفین تنظیم گردیده است.

ماده ۵: تعداد نسخ و امضا
(مطابق نمونه ملک)

امضا و اثر انگشت:
(مصالح، متصالح، شاهد اول، شاهد دوم مطابق نمونه ملک)

تذکر مهم

این نمونه ها صرفاً جنبه راهنمایی و الگو دارند. برای تنظیم نهایی صلح نامه عمری دستی متناسب با شرایط خاص و دقیق شما، حتماً از مشاوره حقوقی با وکیل یا مشاور حقوقی متخصص بهره مند شوید تا از صحت و اعتبار قانونی سند اطمینان حاصل کرده و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.

مزایا و چالش های صلح نامه عمری دستی

صلح نامه عمری دستی، با وجود قابلیت های فراوان، دارای مزایا و چالش های خاص خود است که آگاهی از آن ها برای هر فردی که قصد تنظیم چنین سندی را دارد، ضروری است.

مزایا

• عدم شمول مالیات بر ارث: یکی از مهم ترین مزایای صلح عمری، این است که از آنجا که مالکیت عین مال در زمان حیات مصالح به متصالح منتقل می شود، این مال دیگر جزء ماترک (ارث) مصالح محسوب نمی گردد و در نتیجه، مشمول مالیات بر ارث نخواهد شد. این ویژگی می تواند در برنامه ریزی مالی و انتقال ثروت بسیار مؤثر باشد.
• حفظ حق استفاده و منافع برای مصالح تا پایان عمر: این نوع صلح به مصالح این امکان را می دهد که تا پایان عمر خود از کلیه منافع و حقوق مربوط به مال (مانند سکونت در ملک، استفاده از خودرو، دریافت سود بانکی) بهره مند شود، بدون آنکه مالکیت عین آن را از دست بدهد.
• انعطاف پذیری در انتقال اموال به اشخاص دلخواه: صلح عمری دستی، این فرصت را به مصالح می دهد که اموال خود را به هر شخص دلخواهی (اعم از وراث یا غیر وراث) منتقل کند، حتی اگر این انتقال خارج از سهم الارث قانونی باشد. این انعطاف پذیری، دست افراد را برای برنامه ریزی میراث خود باز می گذارد.
• سرعت و هزینه کمتر نسبت به ثبت محضری: تنظیم صلح نامه دستی، نیاز به صرف وقت و هزینه های اداری دفاتر اسناد رسمی را ندارد. این امر برای افرادی که به دنبال راهکاری سریع و کم هزینه هستند، جذاب است.
• جلوگیری از اختلافات احتمالی بین وراث: با مشخص شدن تکلیف بخشی از اموال قبل از فوت مصالح، احتمال بروز اختلافات وراث بر سر این اموال به طور قابل توجهی کاهش می یابد و فرآیند تقسیم باقی مانده ارث نیز ساده تر می شود.

چالش ها و ریسک ها

• آسیب پذیری در برابر انکار و تردید: همانطور که پیشتر ذکر شد، سند عادی ممکن است در دادگاه مورد انکار یا تردید قرار گیرد. این امر می تواند فرآیند اثبات صحت سند را طولانی و پرهزینه کند.
• نیاز به اثبات صحت در محاکم قضایی در صورت بروز اختلاف: در صورت بروز هرگونه نزاع بر سر صلح نامه دستی، طرفی که به سند استناد می کند، باید صحت و اصالت آن را در دادگاه اثبات کند. این موضوع نیازمند ارائه دلایل و مدارک کافی، و گاهی شهادت شهود یا ارجاع به کارشناسی خط و امضا است.
• مشکلات اجرایی در صورت عدم همکاری متصالح: پس از فوت مصالح، اگر متصالح از تعهدات خود (مانند حضور در دفترخانه برای تنظیم سند رسمی) سر باز زند، متصالح دیگر یا وراث مصالح (در صورت وجود شروط خاص) ممکن است مجبور به طی مراحل طولانی قضایی برای الزام او به انجام تعهد شوند.
• وابستگی اعتبار به دقت در نگارش و رعایت تمامی جزئیات: کوچکترین اشتباه، ابهام یا نقص در نگارش صلح نامه دستی، یا عدم رعایت یکی از شرایط اساسی صحت معاملات، می تواند به بطلان یا عدم نفوذ آن منجر شود. این امر بر اهمیت نگارش دقیق و حرفه ای تأکید دارد.
• احتمال ادعای صوری بودن معامله: در برخی موارد، اگر صلح بلاعوض یا با مال الصلح بسیار ناچیز و نمادین باشد، ممکن است ادعا شود که معامله صوری و با هدف فرار از دین یا تضییع حقوق سایر وراث بوده است، که این امر می تواند منجر به ابطال صلح نامه شود.

با وجود چالش های ذاتی اسناد عادی، تنظیم دقیق و مستند نمونه صلح نامه عمری دستی، می تواند آن را به ابزاری قدرتمند و امن برای مدیریت اموال در زمان حیات تبدیل کند.

نتیجه گیری: با آگاهی، صلح نامه عمری دستی خود را محکم کنید!

صلح نامه عمری دستی، راهکاری هوشمندانه و مؤثر برای مدیریت و انتقال اموال در زمان حیات است که به مصالح امکان می دهد در عین حفظ حق انتفاع از دارایی های خود تا پایان عمر، از مزایای برنامه ریزی میراث و جلوگیری از اختلافات آتی بهره مند شود. این ابزار حقوقی، انعطاف پذیری قابل توجهی را برای انتقال اموال به اشخاص دلخواه فراهم می آورد و می تواند در کاهش بار مالیاتی ارث نیز نقش مؤثری ایفا کند.

با این حال، ماهیت دستی این سند، چالش هایی را نیز به همراه دارد؛ از جمله آسیب پذیری در برابر انکار و تردید، و نیاز به اثبات صحت در محاکم قضایی. از این رو، دقت بی نهایت در نگارش تمامی بندها، توصیف دقیق مال و طرفین، پیش بینی شروط کامل و متناسب با اراده طرفین، و به ویژه حضور و امضای شهود عاقل و بالغ، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

به خاطر داشته باشید که صلح نامه عمری دستی، سندی جدی با پیامدهای حقوقی بلندمدت است. لذا، استفاده از نمونه های ارائه شده در این مقاله صرفاً به عنوان الگو و راهنما توصیه می شود. برای اطمینان از صحت و اعتبار کامل صلح نامه عمری دستی خود و جلوگیری از هرگونه مشکل احتمالی در آینده، مشورت با وکیل متخصص در زمینه قراردادها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. با آگاهی کامل و مشاوره حقوقی، می توانید صلح نامه عمری دستی خود را به گونه ای محکم و مستند تنظیم کنید که اهداف شما را به بهترین شکل محقق سازد.