آیا چک قدیمی اعتبار دارد

بله، چک های قدیمی، یعنی اسنادی که پیش از تاریخ ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۰ صادر شده و فاقد شناسه ۱۶ رقمی صیادی هستند، همچنان از اعتبار حقوقی برخوردارند و دارنده آن ها حق مطالبه وجه را دارد. با این حال، نحوه وصول و پیگیری این چک ها دستخوش تغییرات مهمی شده است که آشنایی با جزئیات آن برای دارندگان و صادرکنندگان این اسناد ضروری است.

با وجود تغییرات گسترده در قانون چک و معرفی چک های صیادی، بسیاری از افراد همچنان با چک هایی سروکار دارند که در دوران پیش از این تحولات صادر شده اند. این وضعیت، ابهامات و سردرگمی های زیادی را در خصوص اعتبار و مسیرهای قانونی وصول این اسناد ایجاد کرده است. قانون جدید چک، با هدف افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و سهولت در پیگیری چک های بلامحل، تغییرات اساسی را در نظام حقوقی و بانکی کشور اعمال کرده است. اما این تغییرات، تکلیف چک های قدیمی را که بخش قابل توجهی از مبادلات مالی را تشکیل می دهند، به صورت کامل روشن نمی کند. لذا، ارائه یک راهنمای شفاف، دقیق و کاربردی برای تمامی ذینفعان چک های قدیمی، اعم از دارندگان و صادرکنندگان، از اهمیت بالایی برخوردار است.

فهم عمیق چک قدیمی: چیستی، اعتبار و تفاوت ها

چک قدیمی چیست؟ تعریف دقیق و ویژگی ها

چک قدیمی به هر برگ چکی اطلاق می شود که پیش از تاریخ ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۰، یعنی تاریخ اجرایی شدن کامل قانون جدید چک و سامانه صیاد، صادر شده است. مشخصه بارز این چک ها، عدم وجود شناسه ۱۶ رقمی یکتا و بنفش رنگ صیادی بر روی آن هاست. همچنین، هنگام صدور یا انتقال این دسته از چک ها، نیازی به ثبت اطلاعات در سامانه یکپارچه صیاد نبود. این چک ها عمدتاً با دسته چک های فیزیکی و با رنگ های متفاوت (اغلب آبی یا سبز) شناخته می شوند و صرفاً با درج مشخصات روی برگ چک و امضای صادرکننده، معتبر تلقی می شدند. از مهمترین ویژگی های آن ها می توان به عدم امکان استعلام سیستمی اعتبار صادرکننده و عدم نیاز به تأیید سیستمی ذی نفع اشاره کرد.

آیا چک های قدیمی از نظر حقوقی اعتبار دارند؟ پاسخ قطعی و مستند

پاسخ قطعی به این سوال مثبت است. چک های قدیمی، برخلاف تصور برخی، به یک باره با اجرای قانون جدید از اعتبار ساقط نشده اند. این اسناد، همچنان به عنوان یک سند تجاری و یک دین مسلم، از ارزش حقوقی و قابلیت مطالبه برخوردارند. قانونگذار با هدف حفظ حقوق افراد، تدابیر لازم را برای عدم تضییع حقوق دارندگان این چک ها اندیشیده است. بخشنامه های بانک مرکزی و رویه قضایی کشور نیز مؤید این مطلب است که چک های قدیمی، سندیت خود را حفظ کرده اند. با این حال، باید توجه داشت که «اعتبار حقوقی» به معنای «سندیت تجاری» و «نحوه وصول» به معنای «مراحل اجرایی» متفاوت است. در حالی که اعتبار حقوقی پابرجاست، نحوه و سهولت وصول آن ها دستخوش تغییراتی شده که بیشتر به محدودیت های اجرایی و بانکی مربوط می شود تا ابطال اصل سند. برای مثال، طبق آخرین بخشنامه های بانک مرکزی، پس از تاریخ معینی (که آخرین اعلام آن پایان شهریور ۱۴۰۲ بود)، چک های قدیمی صرفاً در بانک صادرکننده دسته چک قابل وصول یا برگشت زدن خواهند بود.

چک های قدیمی، اسناد تجاری معتبری هستند که حتی پس از اجرایی شدن قانون جدید چک، ارزش حقوقی و قابلیت مطالبه خود را حفظ کرده اند. تغییرات اعمال شده بیشتر ناظر بر فرآیندهای بانکی و اجرایی آن هاست و اصل اعتبار را خدشه دار نمی کند.

تفاوت های کلیدی چک های قدیمی و چک های صیادی

برای درک بهتر وضعیت چک های قدیمی، مقایسه آن ها با چک های صیادی ضروری است. تفاوت های اساسی این دو نوع چک را می توان در جدول زیر مشاهده کرد:

ویژگی	چک قدیمی	چک صیادی
شناسه یکتا	ندارد	دارای شناسه ۱۶ رقمی بنفش رنگ
مرجع صدور	بانک (دفترچه های فیزیکی)	بانک (با ثبت سیستمی در سامانه صیاد)
نحوه صدور	دستی روی برگه چک	ثبت اجباری اطلاعات در سامانه صیاد (مبلغ، تاریخ، ذی نفع)
نحوه انتقال	صرفاً با ظهرنویسی فیزیکی روی چک	ثبت انتقال در سامانه صیاد توسط ظهرنویس
قابلیت استعلام	امکان استعلام سیستمی وجود ندارد	امکان استعلام آنی اعتبار صادرکننده و سابقه چک در سامانه صیاد
وصول در بانک	در هر بانکی که حساب صادرکننده در آن باشد (تا زمان معین)، سپس فقط در بانک صادرکننده	در تمامی شعب بانکی با تأیید سامانه صیاد
پیگیری قضایی	مراحل پیچیده تر با مهلت های خاص	مسیر اجرایی آسان تر با امکان صدور اجراییه مستقیم از دادگاه
رنگ	معمولاً آبی، سبز، …	بنفش

سرنوشت دسته چک های قدیمی: آیا باید تعویض شوند؟

برای صدور چک جدید، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به تعویض دسته چک های قدیمی خود با دسته چک های صیادی هستند. بانک ها دیگر مجاز به صدور دسته چک قدیمی نیستند. با این حال، این موضوع به معنای ابطال یا بی اعتبار شدن چک های قدیمی که پیش از این تاریخ صادر شده اند، نیست. چک هایی که از دسته چک های قدیمی صادر و به اشخاص داده شده اند، همچنان اعتبار خود را حفظ می کنند و فقط نحوه وصول و پیگیری آن ها (همانطور که در بخش های بعدی توضیح داده خواهد شد) متفاوت خواهد بود. تعویض دسته چک قدیمی تنها برای تضمین صدور چک های مطابق با قانون جدید و بهره مندی از مزایای سامانه صیاد برای مبادلات آتی است.

راهنمای عملی وصول و پیگیری چک های قدیمی

پیگیری و وصول چک های قدیمی نیازمند آشنایی با فرآیندهای بانکی و حقوقی خاص خود است. انتخاب مسیر صحیح، می تواند به حفظ حقوق دارنده چک و سرعت بخشیدن به وصول مطالبات کمک شایانی کند.

گام صفر: پیش از هر اقدامی، چک خود را بررسی کنید

قبل از هرگونه اقدام، باید مشخصات و وضعیت فعلی چک را با دقت بررسی کنید تا بهترین مسیر را برای پیگیری انتخاب کنید. این بررسی شامل موارد زیر است:

• تاریخ صدور و سررسید: این تاریخ ها برای تعیین مهلت های قانونی (به ویژه برای شکایت کیفری و مرور زمان اسناد تجاری) حیاتی هستند.
• موجود بودن اصل چک: بدون اصل چک و مشخصات کامل صادرکننده، امکان پیگیری به شدت محدود می شود.
• وضعیت برگشتی چک: آیا چک قبلاً توسط بانک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت صادر شده است؟ وجود این گواهی برای تمامی اقدامات قضایی و ثبتی الزامی است.
• نوع چک: چک عادی، تضمینی، مسافرتی یا بین بانکی؟ هر کدام شرایط پیگیری متفاوتی دارند. به عنوان مثال، چک های تضمینی و بین بانکی معمولاً مشکلات کمتری برای وصول دارند.

مرحله اول: مراجعه به بانک برای وصول یا اخذ گواهی عدم پرداخت

اولین و اساسی ترین گام برای پیگیری هر چک، مراجعه به بانک است. حتی اگر قصد شکایت قضایی دارید، بدون گواهی عدم پرداخت بانک، نمی توانید هیچ اقدامی انجام دهید.

نحوه نقد کردن چک قدیمی در بانک

تا قبل از اعلام بانک مرکزی در خصوص محدودیت های جدید، چک های قدیمی را می توانستید در هر شعبه ای از بانک صادرکننده دسته چک وصول کنید. اما طبق بخشنامه اخیر بانک مرکزی، پس از تاریخ پایان شهریور ماه ۱۴۰۲ (که آخرین مهلت اعلام شده بود)، چک های قدیمی تنها و صرفاً در بانک صادرکننده دسته چک قابل وصول خواهند بود. این بدان معناست که دیگر نمی توانید برای وصول یک چک قدیمی به هر شعبه ای از بانکی غیر از بانک صادرکننده آن مراجعه کنید. این محدودیت برای افزایش نظم و مدیریت بهتر سیستم چک های قدیمی اعمال شده است.

مراحل درخواست گواهی عدم پرداخت (چک برگشتی)

در صورتی که حساب صادرکننده چک موجودی کافی نداشته باشد، بانک یک «گواهی عدم پرداخت» (که به آن «برگشتی چک» نیز می گویند) صادر می کند. این گواهی به دلایل زیر حیاتی است:

• مدارک لازم برای مراجع قضایی: گواهی عدم پرداخت اصلی ترین سند برای اثبات بلامحل بودن چک در دادگاه یا اداره ثبت است.
• تعیین مهلت های قانونی: تاریخ صدور این گواهی، مبدأ محاسبه برخی مهلت های قانونی برای پیگیری کیفری است.
• آثار و تبعات برای صادرکننده: برگشت خوردن چک، عواقب جدی برای صادرکننده دارد، از جمله محرومیت از اخذ دسته چک جدید، افتتاح حساب، دریافت وام و … .

برای درخواست این گواهی، باید اصل چک را به بانک ارائه دهید. بانک پس از بررسی موجودی و عدم امکان پرداخت، گواهی عدم پرداخت را صادر و به شما تحویل می دهد.

مرحله دوم: پیگیری از طریق مراجع قضایی (دادگستری)

پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، دو مسیر اصلی در دادگستری برای پیگیری چک های قدیمی وجود دارد: شکایت کیفری و طرح دعوای حقوقی.

الف) شکایت کیفری (جنبه جزایی چک)

پیگیری کیفری چک، به معنای طرح دعوا در دادسرا و دادگاه کیفری برای تعقیب و مجازات صادرکننده چک بلامحل است. این روش سریع تر و قاطع تر است، اما شرایط و مهلت های خاصی دارد:

• شرایط طرح شکایت کیفری:
  • چک باید بلامحل باشد.
  • در متن چک، تاریخ قید شده باشد. (چک های بدون تاریخ، مشمول شکایت کیفری نیستند).
  • نباید شرطی در متن چک قید شده باشد. (چک های مشروط، مانند «به شرط انجام کار فلان» قابلیت پیگیری کیفری ندارند).
  • چک نباید بابت تضمین یا امانت صادر شده باشد.
  • چک باید عادی باشد و نه از انواع خاص مانند تضمینی یا مسافرتی.
• مهلت های طلایی برای شکایت کیفری:
  • دارنده چک باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ صدور چک به بانک مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت را دریافت کند.
  • پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، دارنده باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی، شکایت کیفری خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مطرح کند.

  تأکید می شود که برای چک های وعده دار (چک هایی که تاریخ صدور و سررسید آن ها متفاوت است و سررسید آن ها برای آینده است) و چک های تضمینی، امکان تعقیب کیفری وجود ندارد.

• مراحل طرح شکایت: پس از تهیه مدارک (اصل چک، گواهی عدم پرداخت، مدارک شناسایی)، از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام به ثبت شکوائیه کنید.
• چه زمانی شکایت کیفری منتفی است؟
  • اگر یکی از مهلت های ۶ ماهه فوق از دست رفته باشد (مرور زمان کیفری).
  • اگر چک بابت تضمین، امانت یا مشروط صادر شده باشد.
  • اگر چک سفید امضا بوده و دارنده آن را پر کرده باشد.
  • در صورت فوت صادرکننده چک.

ب) طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک

در صورتی که مهلت های طلایی برای شکایت کیفری از بین رفته باشد یا چک شما مشمول شرایط کیفری نباشد، تنها راه حل باقی مانده، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک است. این مسیر زمان برتر است اما در بسیاری از موارد تنها راهکار قانونی است.

• کاربرد: برای تمامی انواع چک هایی که از اعتبار کیفری ساقط شده اند یا از ابتدا فاقد آن بوده اند.
• عدم محدودیت زمانی مطلق: بر خلاف شکایت کیفری، دعوای حقوقی برای مطالبه وجه چک، محدودیت زمانی مطلق ندارد. اما باید به مرور زمان در اسناد تجاری توجه داشت. مهلت ۳ ساله برای طرح دعوا از تاریخ واخواست (یا تاریخ برگشتی چک) وجود دارد. پس از این مهلت، چک از سند تجاری به سند عادی تبدیل می شود و دارنده برخی از مزایای اسناد تجاری (مانند مسئولیت تضامنی ظهرنویسان) را از دست می دهد، اما همچنان می تواند از طریق دعوای اثبات دین، مبلغ چک را مطالبه کند.
• مراحل: تقدیم دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی از طریق دفاتر خدمات قضایی. مدارک لازم شامل اصل چک، گواهی عدم پرداخت و مشخصات کامل صادرکننده است.
• مزایا: در صورت اثبات حقانیت، امکان توقیف اموال صادرکننده (و حتی ظهرنویسان، در صورت حفظ مسئولیت تضامنی) و همچنین مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (جبران کاهش ارزش پول در طول زمان) وجود دارد.

مرحله سوم: پیگیری از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی

پیگیری از طریق اداره ثبت، یک مسیر اجرایی سریع و مستقیم است که در برخی موارد می تواند بدون نیاز به دادرسی قضایی به وصول چک منجر شود.

• شرایط:
  • فقط برای چک های عادی صادرشده توسط بانک های دولتی یا خصوصی معتبر است.
  • نباید شروطی در متن چک قید شده باشد.
  • ابطال چک در مراجع قضایی نباید اثبات شده باشد.
  • چک باید به دلیل عدم موجودی یا کسر موجودی برگشت خورده باشد.
• مزایا: سرعت عمل بسیار بالاتر نسبت به دادگاه، عدم نیاز به تشکیل جلسه دادرسی و صدور حکم قضایی، قابلیت توقیف سریع اموال صادرکننده چک بدون نیاز به حکم دادگاه (پس از صدور اجراییه).
• مراحل: مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک محل اقامت صادرکننده یا محل صدور چک، تکمیل فرم های مربوطه، ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت، اخذ اجراییه و معرفی اموال صادرکننده جهت توقیف.
• محدودیت ها و معایب: این روش تمامی انواع چک را پوشش نمی دهد. همچنین، صادرکننده چک این امکان را دارد که به اجراییه صادره در دادگاه اعتراض کند و روند را طولانی تر نماید.

چگونه بهترین مسیر را برای پیگیری چک قدیمی انتخاب کنیم؟

انتخاب بهترین مسیر برای وصول چک قدیمی، بستگی به عوامل متعددی دارد. در اینجا یک راهنمای تصمیم گیری ارائه می شود:

1. آیا چک اخیراً برگشت خورده و مهلت ۶ ماهه اول (از تاریخ صدور چک تا مراجعه به بانک) از بین نرفته است؟
   • بله: به سرعت گواهی عدم پرداخت را دریافت کنید.
2. آیا پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، مهلت ۶ ماهه دوم (از تاریخ گواهی تا شکایت کیفری) نیز از بین نرفته است؟ و آیا چک شرایط کیفری (عادی بودن، بدون شرط، با تاریخ، نه تضمینی/امانتی) را دارد؟
   • بله: بهترین گزینه شکایت کیفری است، زیرا سریع تر و قاطع تر است.
   • خیر (یکی از مهلت ها از دست رفته یا شرایط کیفری مهیا نیست): به گزینه بعدی بروید.
3. آیا چک شرایط اجرای ثبت را دارد (عادی، بانک معتبر، عدم وجود شرط) و شما به دنبال سرعت بالا هستید؟
   • بله: می توانید از طریق اجرای ثبت اقدام کنید.
   • خیر: به گزینه بعدی بروید.
4. در سایر حالات (مهلت های کیفری از دست رفته، شرایط اجرای ثبت وجود ندارد یا اعتراض به اجراییه ثبت):
   • تنها مسیر باقی مانده، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک در دادگاه است. حتی اگر مهلت ۳ ساله اسناد تجاری هم گذشته باشد، همچنان می توانید به عنوان یک سند عادی، مطالبه دین کنید.

نکات حقوقی و هشدارها در مورد چک های قدیمی

با توجه به پیچیدگی های حقوقی مربوط به چک های قدیمی، آگاهی از برخی نکات و هشدارهای کلیدی ضروری است تا از تضییع حقوق جلوگیری شود.

آیا می توان چک قدیمی را به چک صیادی تبدیل کرد؟

پاسخ کوتاه این است که خیر، تبدیل رسمی و سیستمی چک قدیمی به چک صیادی وجود ندارد. ماهیت و بستر حقوقی این دو نوع چک متفاوت است و سامانه صیاد فقط برای چک های جدید طراحی شده است. تنها راه عملی، توافق با صادرکننده چک قدیمی برای ابطال آن و صدور یک چک صیادی جدید است. اما این راه حل خطرات خاص خود را دارد:

• خطرات احتمالی:
  • با ابطال چک قدیمی، تمامی مهلت های قانونی (به ویژه مهلت های کیفری) مربوط به آن چک از دست می رود.
  • هیچ تضمینی وجود ندارد که صادرکننده، چک صیادی جدید را صادر کند یا آن چک جدید نیز با مشکل وصول مواجه نشود.
  • ممکن است صادرکننده از تعویض چک شانه خالی کند یا از وضعیت موجود سوءاستفاده نماید.

توصیه: پیش از هرگونه توافق برای تعویض چک، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا از ابعاد حقوقی و خطرات احتمالی آن آگاه شوید.

مسئولیت ظهرنویس در چک های قدیمی چگونه است؟

در چک های قدیمی، مسئولیت ظهرنویسان تضامنی است. به این معنا که دارنده چک می تواند برای وصول وجه، هم به صادرکننده و هم به تمامی ظهرنویسان (افرادی که پشت چک را امضا کرده و آن را به دیگری منتقل کرده اند) مراجعه کند. این مسئولیت در صورتی پابرجاست که دارنده چک، مهلت های قانونی (به ویژه مهلت ۶ ماهه برای مراجعه به بانک و ۶ ماهه برای طرح دعوا) را رعایت کرده باشد. اگر این مهلت ها از دست بروند، مسئولیت تضامنی ظهرنویسان ممکن است از بین برود و دارنده فقط بتواند از صادرکننده اصلی مطالبه کند (به عنوان یک سند عادی). تفکیک مسئولیت ظهرنویسی قبل و بعد از تاریخ سررسید نیز در رویه قضایی مورد توجه است.

اگر صادرکننده چک قدیمی فوت کرده باشد، تکلیف چیست؟

در صورت فوت صادرکننده چک قدیمی، امکان مطالبه وجه از وراث متوفی وجود دارد. اما این مطالبه، محدود به میزان ماترک (اموال به جای مانده از متوفی) است. به عبارت دیگر، وراث تنها تا سقف اموالی که از متوفی به ارث برده اند، مسئول پرداخت دین (وجه چک) هستند و دارنده چک نمی تواند بیش از آن از وراث مطالبه کند. مسیر پیگیری در این حالت، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه علیه وراث متوفی در دادگاه است. در این فرآیند، باید ابتدا گواهی انحصار وراثت اخذ شود و دعوا به طرفیت تمامی وراث مطرح گردد. لازم به ذکر است که با فوت صادرکننده، جنبه کیفری چک منتفی می شود.

اگر چک قدیمی مفقود شود، چه باید کرد؟

مفقود شدن چک قدیمی، یک وضعیت نگران کننده است، اما هنوز راه حل های قانونی برای حفظ حقوق دارنده وجود دارد:

1. اعلام مفقودی به بانک: بلافاصله پس از اطلاع از مفقودی، به بانک صادرکننده چک مراجعه کرده و موضوع را اطلاع دهید. بانک دستور عدم پرداخت وجه چک را صادر خواهد کرد.
2. اعلام مفقودی به مراجع قضایی: با طرح یک شکوائیه در دادسرا و درخواست دستور «عدم پرداخت» به بانک، از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کنید.
3. طرح دعوای اثبات مالکیت و اعلام بطلان سند: در دادگاه حقوقی، دعوایی با عنوان «اثبات مالکیت چک» و «ابطال چک مفقود شده» طرح کنید. پس از اثبات مالکیت، می توانید با حکم دادگاه نسبت به مطالبه وجه چک اقدام نمایید.

نکات کلیدی برای دارندگان چک قدیمی

• هرگز در متن چک (تاریخ، مبلغ، نام ذی نفع) دست کاری نکنید؛ این کار می تواند اعتبار چک را از بین برده و موجب مسئولیت کیفری برای شما شود.
• همواره اصل چک و گواهی عدم پرداخت را با دقت و در مکانی امن نگهداری کنید؛ این اسناد اصلی ترین مدارک شما برای پیگیری هستند.
• به مهلت های قانونی (به ویژه مهلت ۶ ماهه کیفری و ۳ ساله اسناد تجاری) توجه جدی داشته باشید. از دست رفتن این مهلت ها می تواند به ضرر شما تمام شود.
• در موارد پیچیده یا زمانی که مطمئن نیستید کدام مسیر بهترین است، حتماً با یک وکیل متخصص حقوق بانکی یا اسناد تجاری مشورت کنید.

نکات کلیدی برای صادرکنندگان چک قدیمی

• همیشه سعی کنید حساب خود را به اندازه مبلغ چک موجودی داشته باشید تا از برگشت خوردن چک و تبعات قانونی آن جلوگیری کنید.
• پس از پرداخت وجه چک، حتماً لاشه چک را از دارنده دریافت کرده و نگهداری کنید تا از هرگونه سوءاستفاده بعدی پیشگیری شود.
• در صورت عدم امکان پرداخت در تاریخ سررسید، سریعاً با دارنده چک توافق کنید و راه حلی مسالمت آمیز (مانند تمدید یا پرداخت بخشی از مبلغ) بیابید تا از شکایت و پیگیری قضایی جلوگیری شود.
• در صورت نیاز به صدور چک جدید، حتماً از دسته چک های صیادی و با ثبت در سامانه استفاده کنید.

نتیجه گیری

در مجموع، چک های قدیمی، علیرغم تغییرات گسترده در قانون صدور چک و معرفی سامانه صیاد، همچنان از اعتبار حقوقی بالایی برخوردارند. دارنده این اسناد نباید نگران از دست رفتن حق و حقوق خود باشد. با این حال، مسیر وصول و پیگیری این چک ها به مراتب پیچیده تر از گذشته شده و نیازمند آگاهی دقیق از مقررات بانکی و حقوقی است. انتخاب صحیح مسیر (بانکی، کیفری، حقوقی، یا ثبتی)، بسته به شرایط خاص هر چک و مهلت های قانونی موجود، نقش حیاتی در موفقیت آمیز بودن فرآیند وصول ایفا می کند. توصیه اکید می شود که در مواجهه با چک های قدیمی، به ویژه در موارد پیچیده، از مشاوره های تخصصی حقوقی بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر بیشتری نسبت به پیگیری مطالبات خود اقدام کنید. برای جلوگیری از مشکلات مشابه در آینده، همواره توصیه می شود برای کلیه معاملات و مبادلات جدید، از چک های صیادی و با رعایت کامل فرآیندهای ثبت و تأیید در سامانه صیاد استفاده نمایید.